Πρέπει να βρούμε τον τρόπο να μας αγαπήσουμε ξανά
Ο φοβερός συμβολισμός αυτής της μαυρίλας του Σαρωνικού, της θάλασσας που ενώνει τις τάξεις και την ιστορία μας
Όσοι ζουν κοντά στη θάλασσα θα με καταλάβουν. Κάθε αλλαγή του ανέμου, κάθε αλλαγή στο χρώμα της και την εικόνα της σε σχέση με τον ουρανό, είναι μέρος της μέρας σου, είναι αυτό που βλέπεις το πρωί όταν ξυπνάς, είναι η μυρωδιά που μυρίζεις στο μπαλκόνι σου, σιγά σιγά δε, όσο τη μαθαίνεις, γίνεται το προσωπικό σου δελτίο πρόγνωσης καιρού. Κι είναι, στην τελική, κι ο τόπος σου. Αυτές οι μέρες οι εικόνες κι οι μυρωδιές της θάλασσας στις περιοχές που επλήγησαν από τη διαρροή του δεξαμενόπλοιου «Αγία Ζώνη ΙΙ» είναι σαν τραύμα για όλους τους κατοίκους τους – πάω στοίχημα και για όλους τους «θαλασσινούς», όπου κι αν βρίσκονται.
Ο Σαρωνικός ήταν κάποτε η υδάτινη χωματερή της Αττικής. Κάποτε φτιάχτηκαν οι εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού στο νησάκι της Ψυτάλλειας, οι μεγαλύτερες της Ευρώπης, εκεί που κάποτε ήταν φυλακή για πολιτικούς κρατούμενους. Κι ο Σαρωνικός με κόπο και χρόνια δουλειάς, καθάρισε κι έγινε, για εμάς τους κατοίκους της πόλης κάτι άλλο. Ο Σαρωνικός της Σαλαμίνας, του Περάματος, του Πειραιά, της εργατικής τάξης, ο Σαρωνικός του Φαλήρου και του Αλίμου, της μεσαίας τάξης, της παλιάς Γλυφάδας και της Γλυφάδας της νεοπλουτίστικης ανάπτυξης, της «Αθηναικής Ριβιέρας» και του Σουνίου των οικογενειακών εκδρομών και των μπάνιων του Σαββατοκύριακου. Αν σκεφτείς το έργο, τα χρόνια που έγινε, μοιάζει σαν μια παράλληλη πορεία με την ανάπτυξη της χώρας. Σκυλάδικα και ριζόρτ, το παλιό αεροδρόμιο των μαζικών τουριστικών τσάρτερ αλλά και των πρώτων ταξιδιών μας σε άλλους κόσμους, ψαράδες του μεροκάματου και χειμερινοί κολυμβητές. το λιμάνι κι η ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη, το τούνελ κι η έξοδος για Δραπετσώνα.
Όταν μιλάω για τραύμα το εννοώ. Στο Φάληρο, ηλικιωμένοι κολυμβητές, άνθρωποι που ακόμη και μες στο καταχείμωνο είναι εκεί, με μαγιό και πουλόβερ, από όταν είδαν τη μαυρίλα στη θάλασσα και τα ρεπορτάζ στα κανάλια, εξακολουθούν να ξυπνάνε, να φοράνε το μαγιό και να πηγαίνουν. Και να κοιτάνε. Και, κάποιοι από αυτούς, να κλαίνε. Οι ψαράδες σε πηγαδάκια συζητάνε αφού δεν μπορούν να δουλέψουν και σήμερα. Άνθρωποι που όταν καθάρισε ο Σαρωνικός έφτιαξαν τη ζωή τους, τη δουλειά τους και τώρα αναρωτιούνται πως θα βιοπορίζονται για όσο κρατήσει η απαγόρευση της αλιείας κι ο φόβος, στη συνέχεια, των καταναλωτών για το ψάρι Σαρωνικού.
Στη Σαλαμίνα, έκτη μέρα από τη διαρροή, το νερό ξεβράζει στην ακτή το πετρέλαιο κι οι παραλία και τα βράχια στο σημείο της διαρροής και γύρω του είναι εντελώς καλυμμένα από πηχτή, κατάμαυρη λαδίλα που γυαλίζει στον ήλιο και παράγει αναθυμιάσεις που σου καίνε τη μύτη και σου ανακατεύουν το στομάχι. Θα κάνει μήνες να καθαρίσει, μην γελιέστε, οι άνθρωποι που εργάζονται για τον καθαρισμό δεν κάνουν επικοινωνιακή διαχείριση για τα κανάλια και, όταν τους ρωτήσεις, σου λένε την αλήθεια, χωρίς προβλέψεις, γιατί τις θεωρούν «ανεύθυνες», αλλά εκτιμήσεις με βάση την εμπειρία τους. Θα εξαρτηθεί από τους αέρηδες, τα ρεύματα και τη θάλασσα. Τους ακούς και αισθάνεσαι ντροπή για την άνεση με την οποία βγαίνουν αιρετοί κι υπεύθυνοι και λένε και καλά καθησυχαστικές, ανεύθυνες ανακρίβειες.
Αυτό που σε σκοτώνει όμως, αυτό που είναι ικανό να σε ρίξει σε μια μαυρίλα ψυχική, πηχτή σαν το πετρέλαιο που είδες, είναι η μοιρολατρία. Ο καθαρισμένος Σαρωνικός, σύμβολο της Ελλάδας της ανάπτυξης, μαύρισε λες και έπρεπε κι αυτός να μοιάσει με τις προσδοκίες μας. Κι αν τα νερά καθαρίσουν ξανά – θα καθαρίσουν κάποτε - πρέπει να ακολουθηθεί ξανά εκείνη η παράλληλη πορεία της θάλασσας αυτής με τη ζωή μας. Πρέπει, κάπως, να τελειώσει όλο αυτό. Πρέπει κάπως, πάλι, να μας αγαπήσουμε ξανά.