Μέχρι πριν από μερικά χρόνια – όχι και τόσα πολλά αν το σκεφτείτε – υπήρχαν επιστημονικά επιχειρήματα υπερ των διακρίσεων κατά των γυναικών, επειδή, έλεγαν οι επιστήμονες, είναι πολύ συναισθηματικές και απρόβλεπτες, ειδικά εκείνες τις περίπου πέντε μέρες του μήνα . Οι μαύροι, για κάποιους, ήταν γενετικά κατώτεροι από τους λευκούς, επιστημονικά μιλώντας πάντα και βέβαια κανείς δεν τόλμαγε να υποστηρίξει δημοσίως ότι ο άνθρωπος έχει οποιαδήποτε γενετική συγγένεια με τον πίθηκο. Όσοι δεν μπορούσαν να αποκτήσουν παιδιά στιγματίζονταν ως καταραμένοι από τη φύση και δεν υπήρχε, πριν από μερικά χρόνια πάντα, η «αφύσικη» πρακτική της εξωσωματικής. Οτιδήποτε ήταν διαφορετικό από την κοινωνική νόρμα και το κυρίαρχο ρεύμα ήταν διαταραχή, όπως για παράδειγμα η ομοφυλοφιλία που ήταν και ποινικό αδίκημα και ασθένεια ταυτοχρόνως (αυτό βέβαια το πιστεύουν ακόμη κάποιοι). Πριν από λίγα χρόνια, ο Άλαν Τιούρινγκ αντί να απολαμβάνει τη ζωή σπουδαίου ήρωα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, καταδικαζόταν σε χημικό ευνουχισμό.

Με αυτά θέλω να πω πως ό,τι σήμερα σας φαίνεται φυσιολογικό, μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν απίθανο, τρελό ή εγκληματικό.

Φέτος τον Ιούλιο, εν τω μέσω προεκλογικής περιόδου, με τα υπερσυντηρητικά κόμματα να είναι σε δημοσκοπική άνοδο, το γερμανικό κοινοβούλιο ψήφισε θετικά σε πρόταση νόμου για το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών. Η καγκελάριος  Άνγκελα Μέρκελ καταψήφισε δηλώνοντας: «ελπίζω ότι θα υπάρξει σεβασμός μεταξύ μας για τις διαφορετικές θέσεις μας και πως το νομοθέτημα αυτό θα οδηγήσει σε περισσότερη κοινωνική ειρήνη και συνοχή». Ακόμη και τα ΜΜΕ που της άσκησαν κριτική, τη συνεχάρησαν για τον τόνο της και την ανάδειξη των αξιών αυτών ως, τελικά, συμφέρουσες για το σύνολο, παρά τη δική της άποψη για το συγκεκριμένο ζήτημα. Η τότε Δυτική Γερμανία πέρασε το νόμο για την αλλαγή ταυτότητας φύλου το 1980, τέσσερα χρόνια μετά την Ελλάδα. Ο νόμος αυτός συμπεριλάμβανε την υποχρέωση ο τρανς άνθρωπος να είναι τουλάχιστον 25 ετών, άγαμος/η, και να έχει υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση στα γεννητικά όργανα που θα τον έχει καταστήσει στείρο/α. Με διαδοχικές δικαστικές αποφάσεις όλα αυτά ως το 2011 είχαν κριθεί αντισυνταγματικά και άλλαξαν. Έκτοτε δεν υπάρχει κανένα όριο ηλικίας ή απαίτηση ενηλικότητας, ούτε απαίτηση αγαμίας και χειρουργείου για να αλλάξουν τα διοικητικά έγγραφα.

Η Αγγλία κι η Ισπανία κατήργησαν την υποχρέωση χειρουργικής επέμβασης. Η Γαλλία, η οποία απασχόλησε και τη δική μας επικαιρότητα με μια απόφαση  του ΕΔΔΑ που επικαλέστηκε εντόνως η αντιπολίτευση, άλλαξε κι αυτή το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο πολύ πριν εκδοθεί η απόφαση. Η συντηρητική Μάλτα, δυο χρόνια πριν, έγινε η πρώτη χώρα της ΕΕ που απαγόρευσε δια νόμου θεραπείες και αγωγές «αλλαγής σεξουαλικού προσανατολισμού».  Η  Δανία, η Νορβηγία κι η επίσης συντηρητική Ιρλανδία έχουν πλέον πρωτιές στη συμμόρφωση με τις υποδείξεις του Συμβουλίου της Ευρώπης, που είναι το πλεον αρμόδιο για να ερμηνεύει την ΕΣΔΑ και να υποδεικνύει στα μέλη του πως να προσαρμόζονται κάθε φορα σε νέες προκλήσεις και δεδομένα σε σχέση με την τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Καμία από αυτές τις αποφάσεις δεν πάρθηκε από αριστερή κυβέρνηση. Και καμία δεν πάρθηκε χωρίς αντιδράσεις, καμία δεν ήταν απαίτηση της πλειοψηφίας των πολιτών των χωρών αυτών. Ούτε μια.

Στην Ελλάδα, από το 1976, στο επίπεδο των τρανς θεμάτων, είχε μεσολαβήσει μόνο η νομοθέτηση, από την κυβέρνηση της ΝΔ, του νόμου για τον  Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας, ο οποίος αναφέρεται στις ιατρικές επεμβάσεις αλλαγής φύλου (άλλου θέμα από τα διοικητικά έγγραφα) για τις οποίες προβλέπει να γίνονται με συναίνεση του ενημερωμένου ασθενούς  και τις προυποθέσεις συναίνεσης. Σε αυτό το νόμο, για τις ιατρικές επεμβάσεις, να ξανατονίσουμε, δεν περιλαμβάνεται η ψυχιατρική διάγνωση που ακούσαμε να συζητάνε στη Βουλή.

Από τα 2016 ως σήμερα, μέσα σε ένα χρόνο, έχουν εκδοθεί 17 αμετάκλητες αποφάσεις από Ειρηνοδικεία που καθιστούσαν τον προηγούμενο νόμο για την ταυτότητα φύλου κατ’ουσίαν ξεπερασμένο. Αυτό ήταν κι η ιδανική αφορμή να εναρμονιστεί η χώρα με τις πρακτικές που υποδεικνύει το Συμβούλιο της Ευρώπης σε ψήφισμα της Κοινοβουλευτικής Ολομέλειας του που ψήφισαν κι Έλληνες βουλευτές που συμμετέχουν σε αυτήν. Τις υποδείξεις ενός θεσμού που δεν είναι ένα κονκλάβιο υπερπροοδευτικών μαλλιάδων ακτιβιστών που θέλουν να διαλύσουν την πατρίδα μας.

Ο νόμος που ψηφίστηκε σήμερα, σε ότι αφορά τα ενήλικα άτομα, προβλέπει αλλαγή χωρίς απαίτηση χειρουργείου και άλλων ιατρικών βεβαιώσεων, με προυπόθεση αγαμίας,  με απόφαση Ειρηνοδίκη ο οποίος θα πρέπει να κρίνει την αναντιστοιχία με το καταχωρισμένο φύλο. Να εξετάσει δηλαδή την υπόθεση και το άτομο, όχι απλώς να διεκπεραιώσει. Για τους 15-17 ετών προυποθέτει, εκτός από τον δικαστή και τους γονείς, κρίση και έγκριση από συμβούλιο από γιατρούς αρκετών ειδικοτήτων.  

Είναι κρίμα που η ευκαιρία να συναινέσουν σε ένα νομοσχέδιο που είναι μάλιστα πίσω σε σχέση με τις προτάσεις του Συμβουλίου, χάθηκε στο όνομα μιας πολιτικής τακτικής που κανείς δεν ξέρει αν θα αποφέρει και κανένα πολιτικό όφελος. Για να το πω και κυνικά, όχι, σόρι,  δεν θα έριχνε την κυβέρνηση το να μην περάσει το νομοσχέδιο για την ταυτότητα φύλου, κι είναι κάπως ειρωνικό να εκφέρεται αυτό ως άποψη από όσους ταυτοχρόνως κατηγορούν τα μέλη της και τους βουλευτές που τη στηρίζουν ότι είναι γαντζωμένοι στις καρέκλες τους. Μιλάμε για την κυβέρνηση που ένας υπουργός της πήγε να ψελλίσει κάτι για τα θρησκευτικά και το θέμα λύθηκε με αποπομπή του μετά από σύσκεψη στο Μαξίμου με τον αρχιεπίσκοπο, κατά τη διάρκεια του οποίου ο πρωθυπουργός της χώρας άκουσε με τα αυτιά του τον εταίρο του να λέει πως με μια εντολή από την εκκλησία θα τον ρίξει. Την κυβέρνηση που βάφτισε τον Πάνο Καμμένο κεντροδεξιό και την Ειδομένη ανθρωπισμό, την κυβέρνηση των θανάτων στις σκηνές της Μόριας, την οποία δεν έχουν ηδη εγκαλέσει οι αντιπολιτευόμενοι για τις άθλιες συνθήκες στα hotspots που περιέγραψε πριν λίγες μέρες το Human Rights Watch.

Είναι κρίμα που κάποιοι δεν έμειναν απλώς στην απροθυμία τους να δώσουν ψήφο αλλά επεκτάθηκαν  κάπως βασανιστικά σε διάφορα ζητήματα ουσίας, πόσο μάλλον όταν άκουγαν από τα θεωρεία άνθρωποι βασανισμένοι τις άσχετες με το θέμα εντάσεις, συγκρίσεις με κτήνη και ζέβρες και παιδόφιλους και να τους ζητάνε, κάπως απαιτητικά, να αποδείξουν ότι είναι άρρωστοι. Ή μήπως ότι δεν είναι; Δεν διευκρινίστηκε. Πάντως, μιας και το αν το κράτος αντιλαμβάνεται κάποιον ως αγόρι ή κορίτσι δεν επηρεάζει το κοινό συμφέρον (όπως ας πούμε το ποιος πίνει και ποιος οδηγεί, γιατί ακούστηκε κι αυτή η σύγκριση) ίσως να πρέπει να το ξανασκεφτούν όσοι είναι σε θέσεις που επηρεάζουν άμεσα το κοινό συμφέρον αν είναι καλή ιδέα να αναπαράγουμε την (ανατριχιαστική) θέση πως πριν πάρει κάποιος σοβαρές αποφάσεις πρέπει να έχει περάσει καλού κακού κι από έναν ψυχίατρο.  

Και κάτι τελευταίο: είναι κρίμα από όλες τις προσωπικές ιστορίες ανθρώπων που ήθελαν να άλλαξαν φύλο ο Κυριάκος Μητσοτάκης να επέλεξε (αυθορμήτως, εικάζω) να μεταφέρει συγκεκριμένα μια, αυτή ενός ανήλικου που είπε ότι το θέλει γιατί «ανέβηκε στον Υμηττό και του το είπαν οι εξωγήινοι».  Δεν χρειάζεται καν ιατρικό συμβούλιο ή δικαστής για να κρίνει πως οι παραισθήσεις είναι σύμπτωμα σοβαρής ψυχιατρικής νόσου που δεν χρειαζόταν ούτε να συγκριθεί με τους ανθρώπους που ζητούν τον αυτοπροσδιορισμό τους ούτε να γραφικοποιηθεί. Διαβάζοντας καλόπιστα την πρόθεση της αναφοράς αυτής, θα μπορούσε να διατυπωθεί αλλιώς, να ειπωθεί δηλαδή πως προαπαιτείται η πιστοποίηση πως ο αιτούμενος αλλαγή της ταυτότητας του φύλου του είναι ψυχικά υγιής. Κάτι τέτοιο θα αρκούσε. Εξάλλου υπάρχουν πολλές ιστορίες, πιο σχετικές με το θέμα που συζητούσαν. Όπως των κοριτσιών που αναγκάστηκαν να δουλέψουν στο πεζοδρόμιο γιατί οι γονείς δεν τις στήριξαν. Του αγοριού που δεν του έδιναν το δέμα από το ταχυδρομείο γιατί νόμιζαν πως τους δίνει την ταυτότητα της αδελφής του. Της κοπέλας που ο λυκειάρχης της την έδιωξε από το σχολείο και δεν της επέτρεψε να αποφοιτήσει.  Της εργαζόμενης γυναίκας που δεν μπορούσε να ανοίξει λογαριασμό στην τράπεζα. Του πατέρα που μίλησε στην επιτροπή της Βουλής και τους είπε με σπασμένη φωνή ότι φοβάται ότι θα βρει το παιδί του κρεμασμένο στο κουρτινόξυλο. Κανένα παιδί, ούτε ένα, δεν επιτρέπεται να υποφέρει χωρίς το κράτος να κάνει το ελάχιστο – μιας και δεν μπορεί να κάνει τα πάντα. Κανένας άνθρωπος δεν πρέπει να αποκλείεται από την ελευθερία των ίσων ευκαιριών. Αυτό εξάλλου δεν είναι αριστερό μονοπώλιο. Αυτό είναι κατ'εξοχήν φιλελεύθερο.  

 

*για την Μαρίνα, την Άννα, τον Βασίλη, την Άννα.