Πρωτοχρονιά, 2002: Συνέδριο του Παγκόσμιου Συμβουλίου Θρησκειών στην πρωτεύουσα Μπανγκόκ της Ταϊλάνδης. Αναζητώντας με τη Μαρίτα την ελληνική αντιπροσωπία από το Φανάρι, μας υποδέχθηκε ο επικεφαλής του συνεδρίου, ένας σοφός βουδιστής. Κατ’ αρχήν, μας αιφνιδίασε μιλώντας μας στην ελληνική γλώσσα (γνωρίζοντας άπταιστα και τα αρχαία ελληνικά) και με το γεγονός ότι ήταν σε βάθος ενημερωμένος για την τραγωδία της Κύπρου από την εισβολή του Αττίλα και την επεκτατική πολιτική των Τούρκων σε βάρος της χώρας μας.

Αλλωστε, ένα από τα κυρίαρχα θέματα του συνεδρίου -πέραν της εθνοκάθαρσης που υφίστανται ο λαός του Θιβέτ και οι μοναχοί βουδιστές στα μοναστήρια τους από την Κίνα (όταν η παρηκμασμένη Δύση το ανέχεται, υποκύπτοντας για την οικονομική της επιβίωση στο Πεκίνο)ήταν η επιθετική διδασκαλία της θρησκείας του Ισλάμ που γίνεται στα ιερατικά σχολεία (και της Κομοτηνής) και το πώς θα αντιμετωπιστεί.

Με δέος ακόμη αναλογίζομαι τη συζήτηση του σοφού βουδιστή και με πιάνει διάχυτη απελπισία όταν οι απολίτιστοι «άθεοι» της κυβέρνησης και γενικότερα της Αριστεράς, που νομίζουν πως το να δίνεις πολιτικό και όχι θρησκευτικό όρκο αρκεί για να λες ότι είσαι «το νέο», «βυσσοδομούν» στο μάθημα των Θρησκευτικών.

Ομως, η ίδια η θρησκεία, ακόμα κι αν δεν εκκλησιαζόμαστε, είναι μια πολύ πλούσια παράδοση υψηλού πολιτισμού. Το φαιδρό επιχείρημα της ανεξιθρησκίας μπορεί να τανύζει τις χορδές της προοδευτικής ψυχής, δεν παύει όμως να αποτελεί την άλλη πλευρά του νομίσματος. Οπως η αθεΐα είναι η άλλη πλευρά της πίστης. Η Βίβλος, η Παλαιά και η Καινή Διαθήκη, είναι ένας από τους πυλώνες του ευρωπαϊκού πολιτισμού.

Οι επιστολές του Παύλου είναι από τα σημαντικότερα κείμενα της γλώσσας μας, κείμενα γραμμένα από Ρωμαίο πολίτη που έμαθε τα ελληνικά ως ξένη γλώσσα. Το Σύνταγμά μας αναγνωρίζει ότι «επικρατούσα θρησκεία» είναι η Ορθοδοξία! Η Ορθοδοξία δεν είναι τα... «σταυρουδάκια» και «οι βίοι των αγίων» που μοιράζουν παραθρησκευτικές ομάδες. Η Ορθοδοξία είναι φιλοσοφία (ολόκληρη η νεοπλατωνική σύνθεση λειτούργησε ως υπόστρωμα), είναι υμνογραφία, είναι αρχιτεκτονική, είναι εικαστικά, είναι δραματουργία, είναι η θυσία του Σαμουήλ, είναι το Αρκάδι.

Είναι πολιτιστικό αποτύπωμα τεράστιο και ανεξίτηλο. Το πραγματικό πρόβλημα για τους «άθεους» είναι πως η Ορθοδοξία είναι κομμάτι της εθνικής μας ταυτότητας. Στην Ιρλανδία ο καθολικισμός είναι αναπόσπαστο μέρος της εθνικής τους ταυτότητας. Το ίδιο συμβαίνει στο Ισραήλ με το εβραϊκό θρήσκευμα και στη Βρετανία με την Αγγλικανική Εκκλησία (της οποίας «κεφαλή είναι παραδοσιακά η βασίλισσα της Βρετανίας). Οταν ξεριζώνεις ένα κομμάτι της ιστορικής συνείδησης ενός λαού, δημιουργείς ένα επικίνδυνο κενό, που κινδυνεύει να «μολυνθεί» από θανατηφόρους ιούς ακραίων ιδεολογιών και από νεοπλασίες ακραίων κοινωνικών φαινομένων μίσους και βίας.

Η «απόξεση» της θρησκευτικότητας από την εθνική συνείδηση ανοίγει τον δρόμο για «νεοναζί» από τη μια πλευρά ή «τζιχαντιστές» από την άλλη. Οταν φτιάχτηκε το Σύνταγμα της Ενωμένης Ευρώπης, πλειοψήφησε αρχικά η πρόταση να προβλέπεται στο προοίμιο ως «βάση του κοινού ευρωπαϊκού πολιτισμού» η αναφορά σε τρία πράγματα: στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία, στο Ρωμαϊκό Δίκαιο και στη χριστιανική πολιτιστική ταυτότητα. Η άποψη αυτή δεν πέρασε τελικά, γιατί άσκησε βέτο τότε η Γαλλία! Το θεώρησε αυτό «αναντίστοιχο» με το δικό της ιδιότυπο καθεστώς του état laïc, του «κοσμικού», δηλαδή «θρησκευτικά ουδέτερου», κράτους.

Τελικά, το Σύνταγμα τέθηκε σε ψηφοφορία χωρίς το προοίμιό του, και, παρ’ όλα αυτά, απορρίφθηκε και από τη Γαλλία και από την Ολλανδία! Στην Τουρκία, ο κεμαλισμός ήταν μορφή état laïc, «ουδέτερου» κοσμικού κράτους. Που ο Ερντογάν ανέτρεψε! Στην αρχή σταδιακά και τώρα πια βίαια.