Δέκα χρόνια από τη χρεοκοπία της Lehman Brothers και το τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης παραμένει επικίνδυνα ασταθές. Ηταν Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίου του 2008. Η κυβέρνηση Μπους άφησε την ιστορική Lehman, την τέταρτη μεγαλύτερη επενδυτική τράπεζα των ΗΠΑ, να χρεοκοπήσει. Ηταν η μεγαλύτερη χρεοκοπία στην αμερικανική οικονομική ιστορία. H ηλικίας 158 ετών τράπεζα πέρασε στην παγκόσμια οικονομική ιστορία ως το μεγαλύτερο θύμα της διαβόητης κρίσης των «τοξικών» δανείων.

Στο εφιαλτικό πάνθεον κατάρρευσης των αμερικανικών κορυφαίων τραπεζών περιλαμβάνονται: Η Merrill Lynch, η Bear Stearns, η Washington Mutual και η Wachovia, που πουλήθηκαν για ψίχουλα. Η Citigroup, που εξοντώθηκε. Αντίθετα, η Goldman Sachs και η JPMorgan Chase επωφελήθηκαν από την εξόντωση των αντιπάλων τους. Πάντως, ειδική επιτροπή του Αμερικανικού Κογκρέσου απέτυχε να εντοπίσει τους λόγους που η Lehman αφέθηκε (!) να χρεοκοπήσει.

Τα ρήγματα στις τράπεζες της ευρωζώνης είναι ακόμη τεράστια. Ασφαλώς, οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν θυσίασαν τη μονεταριστική ορθοδοξία του Μάαστριχτ για χάρη των πολιτών, αλλά μόνο για χάρη των τραπεζών -πρωτίστως γερμανικών και γαλλικών-, των οποίων τα ανοίγματα μόνο σε Ισπανία και Ιταλία υπολογίστηκαν σε... 1,16 τρισ. ευρώ! Αλλά το τέλος της θητείας στην ΕΚΤ του Μάριο Ντράγκι, το λεγόμενο Drexit, τον Νοέμβριο του 2019, θα πρέπει να ανησυχεί τη Ρώμη, διότι το ιταλικό χρέος στα 2,3 δισ. ευρώ δεν είναι βιώσιμο. Αυτό σημαίνει ένα κατά κεφαλή χρέος 37.000 ευρώ. Και οι ιταλικές τράπεζες θα απολέσουν τον βραχίονα στήριξης που αθόρυβα και άκρως αποτελεσματικά έστησε για πάρτη τους ο Ιταλός πρόεδρος της ΕΚΤ. Στην Ελλάδα, από τις 18 τράπεζες που λειτουργούσαν το 2010 έμειναν τέσσερις, χρειάστηκαν τρεις ανακεφαλαιοποιήσεις και πάνω από 60 δισ. ευρώ για να λειτουργούν σήμερα σύστημα και οικονομία.

Η κληρονομιά της κρίσης αφήνει, μεταξύ άλλων, πίσω της 110 δισ. ευρώ μη εξυπηρετούμενα δάνεια, τα αποκαλούμενα και «κόκκινα». Να ληφθεί υπ’ όψιν ότι τα «κόκκινα» δάνεια στη χώρα μας αντιστοιχούν στο 47% επί του συνόλου των δανείων, που αποτελεί το μεγαλύτερο ποσοστό σε όλη την Ευρώπη, όταν στην Ιταλία, με 200 δισ. ευρώ μη εξυπηρετούμενα δάνεια, το αντίστοιχο ποσοστό είναι 12% και ο ευρωπαϊκός τραπεζικός μέσος όρος βρίσκεται κάτω από 5%.

Στα τεράστια προβλήματα που συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν οι ελληνικές τράπεζες, κυρίως λόγω των «κόκκινων» δανείων, αναφέρθηκε την περασμένη Δευτέρα η πανίσχυρη γερμανική οικονομική εφημερίδα «Handelsblatt», το άρθρο της οποίας αναστάτωσε ξανά τους τραπεζίτες στη Φρανκφούρτη. Η εφημερίδα αναφέρεται αναλυτικά στο τεράστιο ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων, τα οποία, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, κυμαίνονταν τον Ιούνιο στο 47,6% επί του συνόλου των χορηγηθέντων.

Στις τάξεις των επενδυτών εντείνονται οι φόβοι ότι ενδεχομένως οι τράπεζες να χρειαστούν ξανά μεγάλες κεφαλαιακές ενέσεις. Ομως, είναι αμφίβολο εάν ιδιώτες επενδυτές θα τις τροφοδοτούσαν με νέα κεφάλαια. Η ανησυχία επικεντρώνεται ξανά στο ενδεχόμενο του bail-in, όπως προειδοποιεί η «Handelsblatt». Επίσης, μια παράλληλη έρευνα του Γερμανού οικονομολόγου Marcus Demary, στο Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών της Κολωνίας, εξετάζει το θέμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην ευρωζώνη και την επίδραση που θα έχουν στις τράπεζες ενόψει της δημιουργίας του Ευρωπαϊκού Σχήματος Εγγύησης Καταθέσεων. Εάν οι ελληνικές και κυπριακές τράπεζες υποχρεωθούν να διαγράψουν μη εξυπηρετούμενα δάνεια, έτσι ώστε το ποσοστό τους να πέσει κάτω από 3% του συνόλου των δανείων, προτού συμμετάσχουν στο Ευρωπαϊκό Σχήμα Εγγύησης Καταθέσεων, τότε θα χρειαστούν ανακεφαλαιοποίηση, επισημαίνεται στην έρευνα.

Σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, με εκθετικά μη βιώσιμο δημόσιο χρέος, με τεράστιες μαύρες τρύπες στις τράπεζες και πολίτες που όλοι χρωστούν σε όλους και κανείς δεν μπορεί να ξεπληρώσει κανέναν! Οι εκβιαζόμενες «μεταρρυθμίσεις» από τους δανειστές μας έγιναν πάνω σε ένα τοξικό υπόστρωμα ύφεσης, ανεργίας και λιτότητας. Είναι παράλογο. Είναι φανερό πια ότι πατάμε το κατώφλι μιας μείζονος αλλαγής ή μιας νέας μείζονος κατάρρευσης. Το σκιώδες τραπεζικό σύστημα απειλεί το σύμπαν...