Η σφαγή για τους αγωγούς και ο East Med...
Εάν και όταν κατασκευαστεί, θα αποτελέσει ισχυρό βήμα μερικής απεξάρτησης της ευρωπαϊκής αγοράς από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Γεωστρατηγικό παιχνίδι εξαιρετικά περίπλοκο, αφού συνδυάζει τις γεωπολιτικές διεκδικήσεις, τις σφαίρες επιρροής και τον οικονομικό ανταγωνισμό, την πολιτική γεωτρύπανου του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τη λυσσώδη προσπάθεια των ΗΠΑ να αποτρέψουν την κατασκευή του Nord Stream II και, παράλληλα, να «σπρώξουν» στις διεθνείς αγορές το ακριβό σχιστολιθικό αέριο το οποίο παράγουν, η «κούρσα για τους αγωγούς» είναι στην κυριολεξία ανελέητη. Τα ταρατατζούμ, λοιπόν, εκ μέρους του Αλέξη Τσίπρα ότι η παρουσία στην κατεχόμενη από το Ισραήλ Ιερουσαλήμ για την κατασκευή του αγωγού East Med (East Med Gas Pipeline) αναδεικνύει την επιτυχία της κυβέρνησής του στο γεωπολιτικό πεδίο είναι φαιδρά.
Η τριμερής σύνοδος κορυφής Ελλάδος - Κύπρου - Ισραήλ με την παρουσία του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, θάμπωσε από την απουσία της Ιταλίας εξαιτίας των αναταράξεων στους κόλπους της ιταλικής κυβέρνησης για τον East Med. Τα σχέδια για αγωγούς φυσικού αερίου είναι τόσο πολλά, ώστε είναι αμφίβολο εάν επαρκούν τα υφιστάμενα κοιτάσματα. Παραδείγματος χάριν, τα ανακαλυφθέντα κοιτάσματα Κύπρου και Ισραήλ δεν επαρκούν για την οικονομική βιωσιμότητα του υποθαλάσσιου αγωγού Εast Med. Είναι προφανές ότι πρόκειται για την ιδανική λύση για Κύπρο, Ελλάδα και Ισραήλ, που αναβαθμίζει τη γεωστρατηγική σημασία του άξονα, αλλά η απουσία της Αιγύπτου είναι καθοριστικής σημασίας, αφού η ίδια θέλει να μετατραπεί στον νέο ενεργειακό κόμβο της περιοχής, γεγονός όμως που τη φέρνει σε συγκρουσιακή πορεία με την Τουρκία.
Στο άλλο μέτωπο, οι ΗΠΑ καταγγέλλουν σθεναρά τους αγωγούς Τurkish Stream και Νord Stream 2. Αλλά η Αγκελα Μέρκελ πήρε το πράσινο φως από την Ε.Ε. για τον αγωγό Nord Stream 2, ένα μεγάλο και στρατηγικής σημασίας έργο, προϋπολογισμού 11 δισ. δολαρίων, το οποίο είχε προκαλέσει αναταράξεις στις γαλλογερμανικές σχέσεις μετά την υποχώρηση του Μακρόν.
H παρουσία Πομπέο στην Ιερουσαλήμ και η αμερικανική στήριξη στον East Med είναι ένα καθαρό γεωστρατηγικό μήνυμα από την πλευρά των ΗΠΑ: Ο αγωγός -εάν και όταν κατασκευαστεί- θα αποτελέσει και το πιο ισχυρό έως τώρα βήμα, μερικής έστω, απεξάρτησης της ευρωπαϊκής αγοράς από το ρωσικό φυσικό αέριο. Και, ταυτόχρονα, θα προσδώσει στρατηγικό χαρακτήρα στη σχέση του Ισραήλ με την Ευρώπη, μια προοπτική που παγίως βρίσκεται στους βασικούς γεωπολιτικούς στόχους της Ουάσινγκτον για την περιοχή. Ο East Med, με αρχική προβλεπόμενη έναρξη λειτουργίας το 2025 και τελική ετήσια μεταφορική χωρητικότητα 20 δισ. κυβικών μέτρων, θεωρείται το μεγαλύτερο σχέδιο κατασκευής υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου στον κόσμο. Είναι ένα project ύψους 7 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που όμως η υλοποίησή του πρέπει να περάσει μέσα από την υπέρβαση υψηλών οικονομικών, τεχνικών και πολιτικών εμποδίων - από τον διχασμό που υπάρχει για το έργο εντός της ιταλικής κυβέρνησης έως τις μεγάλες κατασκευαστικές δυσκολίες του θαλάσσιου τμήματος του αγωγού και τις ισχυρές γεωπολιτικές επιφυλάξεις της Αιγύπτου.
Μόνο αν στην κατασκευή του East Med εμπλακεί μια αμερικανική ή, έστω, αμερικανο-ισραηλινή κοινοπραξία, τότε ο ισραηλινός πολιτικός μηχανισμός στην Ουάσινγκτον θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για τη διασφάλιση πιστώσεων από κρατικούς χρηματοδοτικούς φορείς, όπως η US Export Import Bank και η Overseas Political Insurance Corporation.
Η Ουάσινγκτον έχει προχωρήσει στο πρόσφατο παρελθόν σε τέτοιου είδους χρηματοδοτικές διευκολύνσεις για την κατασκευή έργων αντίστοιχης γεωστρατηγικής σημασίας, όπως ο αζερο-τουρκικός αγωγός πετρελαίου, που συνδέει το Μπακού με τον τουρκικό λιμένα του Τζεϊχάν, στον Κόλπο της Ισσού, απέναντι από την κατεχόμενη Κύπρο. Tο χρηματοδοτικό βάρος του East Med, που θα κληθεί να «σηκώσει» η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσα από τα κονδύλια εξυπηρέτησης της πολιτικής για την ενεργειακή ένωση, όπως το CEF (Connect Europe Facility), εξυπηρετεί τους δύο ανωτέρω, κεφαλαιώδεις στόχους της ευρωπαϊκής ενεργειακής στρατηγικής ασφάλειας. Μεταφέρει αέριο από μη ρωσικές πηγές παραγωγής και μέσω οδεύσεων που παρακάμπτουν ταυτόχρονα και τη Ρωσία και την Ουκρανία και την Τουρκία.