Νέα εποχή ενότητας για Φανάρι και Αθήνα - Οι ισορροπίες για Ουκρανία και Ρωσική Εκκλησία
Δύο συναντήσεις σε διάστηµα 15 ηµερών µεταξύ του Οικουµενικού Πατριάρχη Βαρθολοµαίου και του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυµου σηµατοδοτούν τη νέα περίοδο στην οποία εισήλθαν οι σχέσεις Φαναρίου και Ελλαδικής Εκκλησίας.
Η σχέση Αθήνας - Κωνσταντινούπολης είχε πολλές διακυµάνσεις το περασµένο χρονικό διάστηµα, φτάνοντας ακόµα και στο Συµβούλιο της Επικρατείας, µε το Οικουµενικό Πατριαρχείο να προσφεύγει κατά του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Ιερώνυµου µε αφορµή το κτήµα Προµπονά στα όρια του ∆ήµου Αθηναίων και την εκεί λειτουργία εκκλησίας. Ενδεικτικό είναι ότι τον περασµένο Οκτώβριο ο Οικουµενικός Πατριάρχης επισκέφθηκε το Μάτι χωρίς την παρουσία του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυµου, ενώ σοβαρό θέµα είχε προκύψει και µε τις εξαγγελίες Τσίπρα για το µισθολογικό του ιερού κλήρου, χωρίς να έχει προηγηθεί συζήτηση µε το Φανάρι για τους ιερείς που υπάγονται στο Πατριαρχείο.
Ολα αυτά, όµως, ανήκουν στο παρελθόν και, σύµφωνα µε εκκλησιαστικές πηγές, πλέον Φανάρι και Αθήνα «συναντήθηκαν» σε µια σειρά ζητηµάτων που αφορούν την Ορθοδοξία. Η προσέγγιση άρχισε να διαφαίνεται από την ταύτιση απόψεων που διαπιστώθηκε στο θέµα της µισθοδοσίας του κλήρου, µε έµπειρους παρατηρητές των πραγµάτων να επισηµαίνουν ότι η Ελλαδική Εκκλησία προσχώρησε στη θέση του Πατριαρχείου.
Στη συνέχεια ήταν η επίσκεψη του Οικουµενικού Πατριάρχη στην Αθήνα και το αποκορύφωµα ήταν το ταξίδι του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυµου στην Κωνσταντινούπολη για τα ονοµαστήρια του Οικουµενικού Πατριάρχη Βαρθολοµαίου, την περασµένη ∆ευτέρα.
Ο Μέγας Εσπερινός στην Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής Βαλουκλή στην ευρωπαϊκή πλευρά της Κωνσταντινούπολης, δίπλα στο ελληνικό νοσοκοµείο, το απόγευµα της προπερασμένης ∆ευτέρας, για τη γιορτή των Αγίων Αποστόλων Βαρθολοµαίου και Βαρνάβα ήταν γεµάτος συµβολισµούς.
Η παρουσία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος στο πλευρό του Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφανίου σηµατοδοτεί, σύµφωνα µε εκκλησιαστικές πηγές, την ενότητα της Ορθοδοξίας σε ένα ζήτηµα το οποίο θεωρείται κορυφαίο για το Οικουµενικό Πατριαρχείο... Την αυτοκεφαλία της Ουκρανικής Εκκλησίας, η οποία έχει αναχθεί σε µείζον σηµείο τριβής ανάµεσα στο Φανάρι και το Πατριαρχείο της Μόσχας.
Η εικόνα ενότητας στην Κωνσταντινούπολη την περασµένη ∆ευτέρα έρχεται σε µια περίοδο που η πρόθεση της Ρωσικής Εκκλησίας και της Μόσχας να αυξήσει την επιρροή της στην Ανατολική Ευρώπη και οπουδήποτε υπάρχουν ορθόδοξα ποίµνια παραµένει έντονη. Αντιπροσωπευτικά είναι, σύµφωνα µε εκκλησιαστικές πηγές, όσα τόνισε ο Οικουµενικός Πατριάρχης, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Αν και ανέµοι φύσηξαν από Ανατολή και ∆ύση να σβήσουν, να αφανίσουν ένα Φανάρι µοναχό, τρεµόσβηνε το δόλιο, και το Φανάρι άστραψε, µαζί και η ελπίδα. Το Φανάρι είναι πάντοτε πηγή φωτός και ελπίδος και δεν σβήνει από τους ανέµους που φυσούσαν από Ανατολή και ∆ύση, και ούτε µε τους ανέµους που φυσούν σήµερα από τις στέπες του Βορρά. Αλλά µένει φωτεινό και αµετακίνητο και αντέχει...».
Η επίσκεψη του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυµου και της συνοδείας του στην Κωνσταντινούπολη, και ιδιαίτερα η παρουσία του στο πλευρό του Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφάνιου κατά τη βραδινή προσευχή, ερµηνεύθηκε από πολλούς ως de facto αναγνώριση από την Εκκλησία της Ελλάδος της αυτοκέφαλης Ουκρανικής Εκκλησίας. Υπενθυµίζεται ότι η αναγνώριση της αυτοκεφαλίας δεν είχε συζητηθεί στην Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος τον περασµένο Μάρτιο και είχε παραπεµφθεί στη Σύνοδο των Επισκόπων.
Τον Μάιο ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυµος είχε δεχθεί στην Αθήνα τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Χρυσόστοµο, µε το ζήτηµα της Ουκρανικής Εκκλησίας να βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας. Ο προκαθήµενος της Ελλαδικής Εκκλησίας είχε πει τότε µε νόηµα: «Εναπόκειται τώρα όλοι µας, από τη θέση που είµαστε και διακονούµε, να δούµε το θέµα υπεύθυνα και όχι προσωπικά, είτε να υποστηρίξουµε προσωπικά συµφέροντα, αλλά το γενικότερο συµφέρον της Εκκλησίας, και ιδιαίτερα την ενότητα».
Εξίσου συµβολική ήταν και η συνοδεία του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυµου, η οποία αποτελούνταν από τους µητροπολίτες Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαο και Γρεβενών κ. ∆αβίδ, τον πρωτοσύγκελο του Αρχιεπισκόπου Επίσκοπο Θεσπιών Συµεών και τον αρχιγραµµατέα της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, αρχιµανδρίτη Φιλόθεο Θεοχάρη. Ο ένας εκ των δύο µητροπολιτών προέρχεται από την αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος και ο άλλος από τις µητροπόλεις Νέων Χωρών, οι οποίες υπάγονται πνευµατικά στο Οικουµενικό Πατριαρχείο.
Ολα αυτά, όµως, ανήκουν στο παρελθόν και, σύµφωνα µε εκκλησιαστικές πηγές, πλέον Φανάρι και Αθήνα «συναντήθηκαν» σε µια σειρά ζητηµάτων που αφορούν την Ορθοδοξία. Η προσέγγιση άρχισε να διαφαίνεται από την ταύτιση απόψεων που διαπιστώθηκε στο θέµα της µισθοδοσίας του κλήρου, µε έµπειρους παρατηρητές των πραγµάτων να επισηµαίνουν ότι η Ελλαδική Εκκλησία προσχώρησε στη θέση του Πατριαρχείου.
Στη συνέχεια ήταν η επίσκεψη του Οικουµενικού Πατριάρχη στην Αθήνα και το αποκορύφωµα ήταν το ταξίδι του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυµου στην Κωνσταντινούπολη για τα ονοµαστήρια του Οικουµενικού Πατριάρχη Βαρθολοµαίου, την περασµένη ∆ευτέρα.
Ο Μέγας Εσπερινός στην Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής Βαλουκλή στην ευρωπαϊκή πλευρά της Κωνσταντινούπολης, δίπλα στο ελληνικό νοσοκοµείο, το απόγευµα της προπερασμένης ∆ευτέρας, για τη γιορτή των Αγίων Αποστόλων Βαρθολοµαίου και Βαρνάβα ήταν γεµάτος συµβολισµούς.
Η παρουσία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος στο πλευρό του Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφανίου σηµατοδοτεί, σύµφωνα µε εκκλησιαστικές πηγές, την ενότητα της Ορθοδοξίας σε ένα ζήτηµα το οποίο θεωρείται κορυφαίο για το Οικουµενικό Πατριαρχείο... Την αυτοκεφαλία της Ουκρανικής Εκκλησίας, η οποία έχει αναχθεί σε µείζον σηµείο τριβής ανάµεσα στο Φανάρι και το Πατριαρχείο της Μόσχας.
Η εικόνα ενότητας στην Κωνσταντινούπολη την περασµένη ∆ευτέρα έρχεται σε µια περίοδο που η πρόθεση της Ρωσικής Εκκλησίας και της Μόσχας να αυξήσει την επιρροή της στην Ανατολική Ευρώπη και οπουδήποτε υπάρχουν ορθόδοξα ποίµνια παραµένει έντονη. Αντιπροσωπευτικά είναι, σύµφωνα µε εκκλησιαστικές πηγές, όσα τόνισε ο Οικουµενικός Πατριάρχης, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Αν και ανέµοι φύσηξαν από Ανατολή και ∆ύση να σβήσουν, να αφανίσουν ένα Φανάρι µοναχό, τρεµόσβηνε το δόλιο, και το Φανάρι άστραψε, µαζί και η ελπίδα. Το Φανάρι είναι πάντοτε πηγή φωτός και ελπίδος και δεν σβήνει από τους ανέµους που φυσούσαν από Ανατολή και ∆ύση, και ούτε µε τους ανέµους που φυσούν σήµερα από τις στέπες του Βορρά. Αλλά µένει φωτεινό και αµετακίνητο και αντέχει...».
Η επίσκεψη του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυµου και της συνοδείας του στην Κωνσταντινούπολη, και ιδιαίτερα η παρουσία του στο πλευρό του Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφάνιου κατά τη βραδινή προσευχή, ερµηνεύθηκε από πολλούς ως de facto αναγνώριση από την Εκκλησία της Ελλάδος της αυτοκέφαλης Ουκρανικής Εκκλησίας. Υπενθυµίζεται ότι η αναγνώριση της αυτοκεφαλίας δεν είχε συζητηθεί στην Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος τον περασµένο Μάρτιο και είχε παραπεµφθεί στη Σύνοδο των Επισκόπων.
Τον Μάιο ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυµος είχε δεχθεί στην Αθήνα τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Χρυσόστοµο, µε το ζήτηµα της Ουκρανικής Εκκλησίας να βρίσκεται στην κορυφή της ατζέντας. Ο προκαθήµενος της Ελλαδικής Εκκλησίας είχε πει τότε µε νόηµα: «Εναπόκειται τώρα όλοι µας, από τη θέση που είµαστε και διακονούµε, να δούµε το θέµα υπεύθυνα και όχι προσωπικά, είτε να υποστηρίξουµε προσωπικά συµφέροντα, αλλά το γενικότερο συµφέρον της Εκκλησίας, και ιδιαίτερα την ενότητα».
Εξίσου συµβολική ήταν και η συνοδεία του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυµου, η οποία αποτελούνταν από τους µητροπολίτες Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαο και Γρεβενών κ. ∆αβίδ, τον πρωτοσύγκελο του Αρχιεπισκόπου Επίσκοπο Θεσπιών Συµεών και τον αρχιγραµµατέα της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, αρχιµανδρίτη Φιλόθεο Θεοχάρη. Ο ένας εκ των δύο µητροπολιτών προέρχεται από την αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος και ο άλλος από τις µητροπόλεις Νέων Χωρών, οι οποίες υπάγονται πνευµατικά στο Οικουµενικό Πατριαρχείο.