Δημοψήφισμα 2015 - Ημέρα 8η: Το «φάντασμα» του κουρέματος καταθέσεων πλανάται πάνω από την Ελλάδα
Γιωργος Νοκος
Είναι 4 Ιουλίου 2015. Το κρίσιμο Σαββατοκύριακο για το δημοψήφισμα έχει φτάσει και ξημερώματα Σαββάτου ένα δημοσίευμα έρχεται να ταράξει τα νερά, τα οποία ήδη δεν ήταν ήρεμα. Οι Financial Times με ρεπορτάζ τους, φέρνουν στην επιφάνεια το χειρότερο σενάριο που είχε ακουστεί από την ανακοίνωση του δημοψηφίσματος.
Το «κούρεμα» καταθέσεων
Όπως ανέφερε το δημοσίευμα, επικαλούμενο επιχειρηματίες και τραπεζίτες, οι ελληνικές τράπεζες προετοιμάζουν σχέδια έκτακτης ανάγκης για ένα πιθανό "bain-in" των καταθετών, εν μέσω φόβων ότι χώρα οδεύει προς την οικονομική κατάρρευση. Τα σχέδια, που περιλαμβάνουν "κούρεμα" τουλάχιστον 30% των καταθέσεων άνω των 8.000 ευρώ, δείχνουν όλο και πιο πιθανό σενάριο για τουλάχιστον μία τράπεζα, αναφέρουν οι πηγές. "Επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο μίας συνολικής αναδιάρθρωσης του τραπεζικού τομέα μόλις η Ελλάδα επιστρέψει σε πρόγραμμα διάσωσης" αναφέρει μία πηγή. "Δεν είναι κάτι που θα συμβεί άμεσα".
Αξιωματούχοι της ευρωζώνης αναφέρουν ότι δεν έχει ληφθεί καμία απόφαση για την εκκαθάριση οποιασδήποτε ελληνικής τράπεζας ή την εκκίνηση ενός bail-in των καταθετών, μία διαδικασία που θα ξεκινούσε με την ΕΚΤ να κηρύσσει τις τράπεζες αφερέγγυες ή αποσύροντας τα δάνεια έκτακτης ανάγκης.
Σε ένα τέτοιο σχέδιο μάλιστα είχαν εμφανιστεί και εμπόδια αφού βάσει της ισχύουσας κοινοτικής νομοθεσίας είναι εγγυημένες οι καταθέσεις αξίας έως 100.000 ευρώ. Ωστόσο, το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων (ΤΕΚΕ), τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή διέθετε κεφάλαια χαμηλότερα των 2 δισ. ευρώ, με το δημοσίευμα να κάνει λόγο ότι πηγές εκ Βρυξελλών εξέταζαν φόρμουλες για το πώς μπορεί να εφαρμοστεί ένα bail in στην Ελλάδα δεδομένου ότι η συντριπτική πλειονότητα των καταθέσεων έχει αξία χαμηλότερη των 100.000 ευρώ.
Η αντίδραση της Αθήνας
Λυσσαλέα ήταν η αντίδραση της Αθήνας στο δημοσίευμα με το Υπουργείο Οικονομικών και την τότε πρόεδρο της Ένωσης Τραπεζών, Λούκα Κατσέλη, να διαψεύδουν τέτοια σενάρια.
«Το δημοσίευμα των Financial Times για κούρεμα καταθέσεων είναι προβοκάτσια και αποτελεί υπονόμευση του δημοψηφίσματος της Κυριακής και της λαϊκής ετυμηγορίας» ανέφερε το Υπουργείο Οικονομικών σε ανακοίνωσή του, συμπληρώνοντας ότι «ζητά από τους FT να ανακαλέσουν το ψευδέστατο δημοσίευμα. Η Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, κυρία Λούκα Κατσέλη, έχει ήδη διαψεύσει κατηγορηματικά αυτή τη νοσηρή 'είδηση».
«Πλήρως ανυπόστατο» χαρακτήριζε η πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών και της Εθνικής Τράπεζας κα. Λούκα Κατσέλη με τηλεφωνική της παρέμβαση στον ΣΚΑΪ, υποστηρίζοντας ότι "αυτό το δημοσίευμα είναι μόνο εκ του πονηρού". Όπως έλεγε, "δεν υπάρχει κανένα τέτοιο σενάριο" συμπληρώνοντας ότι οι καταθέσεις κάτω από τις 100.000 ευρώ είναι εγγυημένες, ως εκ τούτου "αυτά τα σενάρια είναι μόνο στη σφαίρα της φαντασίας". Ωστόσο είχε παραδεχτεί, πως αν τη Δευτέρα αν δεν υπάρξει πρόσθετη χρηματοδότηση από τον ELA τότε "θα υπάρξει πρόβλημα ρευστότητας".
Τι ίσχυε για τις τράπεζες – Δύο ενδεχόμενα
Στο πρώτο ενδεχόμενο η έλλειψη κεφαλαίων θα επέβαλε τη λύση του «κουρέματος». Κάτι τέτοιο θα συνέβαινε σε περίπτωση που EFSF – ESM καθιστούσαν άμεσα απαιτητά τα δάνεια προς την Ελλάδα. Ο EFSF είχε εκταμιεύσει το ποσό των 141,8 δις. ευρώ το οποίο περιελάμβανε 48,2 δισ. για την κάλυψη του κόστους της τραπεζικής ανακεφαλαιοποίησης. Από αυτό το ποσό, τα 10,9 δισεκατομμύρια δεν χρειάστηκαν και αργότερα επιστράφηκαν στον EFSF. Ο EFSF ο οποίος ήταν εκείνη τη στιγμή ο μεγαλύτερος δανειστής της χώρας μπορούσε ανά πάσα ώρα και στιγμή να τραβήξει την πρίζα, καθιστώντας απαιτητό ολόκληρο το ποσό ξεκινώντας με τις διαδικασίες κατάσχεσης περιουσιακών στοιχείων της χώρας, αρχής γενομένης από τις τράπεζες.
Στο δεύτερο ενδεχόμενο οι ελληνικές τράπεζες θα αντιμετώπιζαν πρόβλημα με τη ρευστότητά τους, με την ΕΚΤ να είναι εκείνη που έχει και το καρπούζι και το μαχαίρι. Μία ημέρα μετά το δημοψήφισμα, η ΕΚΤ συνεδρίαζε και υπήρχε το σενάριο να αποφασίσει κλείσιμο της στρόφιγγας του ELA και αύξηση του haircut τουλάχιστον 20%, εκμηδενίζοντας έτσι την αξία των ενεχύρων που είχαν στην κατοχή τους οι ελληνικές τράπεζες, ύψους 20 δις. ευρώ. Σε μία τέτοια περίπτωση το "κούρεμα" των ενεχύρων του ELA θα έφτανε το 75% ή το 90% αναγκάζοντας τις τράπεζες να «κουρέψουν» καταθέσεις αντίστοιχες με 33 ή 67 δισ. ευρώ από τα 120 δισ. ευρώ που υπήρχαν στις τράπεζες επηρεάζοντας από το 27% ως το 55% των καταθέσεων.
Η κοινοτική οδηγία για το bail in
Η οδηγία για τη διάσωση των τραπεζών προέβλεπε δύο επιμέρους βήματα. Στο πρώτο το «κούρεμα» έπιανε όσους επένδυαν σε τραπεζικό κεφάλαιο, δηλαδή μετόχους, κατόχους μετατρέψιμων ομολόγων και ομολόγων, μέχρι το 8% του συνολικού ενεργητικού της τράπεζας. Αν η πρώτη λύση δεν επαρκούσε, το «κούρεμα» έφτανε μέχρι τους καταθέτες, εξασφαλίζοντας μόνο όσους έχουν καταθέσεις μέχρι το ποσό των 100.000 ευρώ, με όσους έχουν καταθέσεις άνω του συγκεκριμένου ποσού, φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις, να υπόκεινται στη διαδικασία του «κουρέματος» μετά τους μη εξασφαλισμένοι πιστωτές.
Το «κούρεμα» καταθέσεων
Όπως ανέφερε το δημοσίευμα, επικαλούμενο επιχειρηματίες και τραπεζίτες, οι ελληνικές τράπεζες προετοιμάζουν σχέδια έκτακτης ανάγκης για ένα πιθανό "bain-in" των καταθετών, εν μέσω φόβων ότι χώρα οδεύει προς την οικονομική κατάρρευση. Τα σχέδια, που περιλαμβάνουν "κούρεμα" τουλάχιστον 30% των καταθέσεων άνω των 8.000 ευρώ, δείχνουν όλο και πιο πιθανό σενάριο για τουλάχιστον μία τράπεζα, αναφέρουν οι πηγές. "Επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο μίας συνολικής αναδιάρθρωσης του τραπεζικού τομέα μόλις η Ελλάδα επιστρέψει σε πρόγραμμα διάσωσης" αναφέρει μία πηγή. "Δεν είναι κάτι που θα συμβεί άμεσα".
Αξιωματούχοι της ευρωζώνης αναφέρουν ότι δεν έχει ληφθεί καμία απόφαση για την εκκαθάριση οποιασδήποτε ελληνικής τράπεζας ή την εκκίνηση ενός bail-in των καταθετών, μία διαδικασία που θα ξεκινούσε με την ΕΚΤ να κηρύσσει τις τράπεζες αφερέγγυες ή αποσύροντας τα δάνεια έκτακτης ανάγκης.
Σε ένα τέτοιο σχέδιο μάλιστα είχαν εμφανιστεί και εμπόδια αφού βάσει της ισχύουσας κοινοτικής νομοθεσίας είναι εγγυημένες οι καταθέσεις αξίας έως 100.000 ευρώ. Ωστόσο, το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων (ΤΕΚΕ), τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή διέθετε κεφάλαια χαμηλότερα των 2 δισ. ευρώ, με το δημοσίευμα να κάνει λόγο ότι πηγές εκ Βρυξελλών εξέταζαν φόρμουλες για το πώς μπορεί να εφαρμοστεί ένα bail in στην Ελλάδα δεδομένου ότι η συντριπτική πλειονότητα των καταθέσεων έχει αξία χαμηλότερη των 100.000 ευρώ.
Η αντίδραση της Αθήνας
Λυσσαλέα ήταν η αντίδραση της Αθήνας στο δημοσίευμα με το Υπουργείο Οικονομικών και την τότε πρόεδρο της Ένωσης Τραπεζών, Λούκα Κατσέλη, να διαψεύδουν τέτοια σενάρια.
«Το δημοσίευμα των Financial Times για κούρεμα καταθέσεων είναι προβοκάτσια και αποτελεί υπονόμευση του δημοψηφίσματος της Κυριακής και της λαϊκής ετυμηγορίας» ανέφερε το Υπουργείο Οικονομικών σε ανακοίνωσή του, συμπληρώνοντας ότι «ζητά από τους FT να ανακαλέσουν το ψευδέστατο δημοσίευμα. Η Πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, κυρία Λούκα Κατσέλη, έχει ήδη διαψεύσει κατηγορηματικά αυτή τη νοσηρή 'είδηση».
«Πλήρως ανυπόστατο» χαρακτήριζε η πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών και της Εθνικής Τράπεζας κα. Λούκα Κατσέλη με τηλεφωνική της παρέμβαση στον ΣΚΑΪ, υποστηρίζοντας ότι "αυτό το δημοσίευμα είναι μόνο εκ του πονηρού". Όπως έλεγε, "δεν υπάρχει κανένα τέτοιο σενάριο" συμπληρώνοντας ότι οι καταθέσεις κάτω από τις 100.000 ευρώ είναι εγγυημένες, ως εκ τούτου "αυτά τα σενάρια είναι μόνο στη σφαίρα της φαντασίας". Ωστόσο είχε παραδεχτεί, πως αν τη Δευτέρα αν δεν υπάρξει πρόσθετη χρηματοδότηση από τον ELA τότε "θα υπάρξει πρόβλημα ρευστότητας".
Τι ίσχυε για τις τράπεζες – Δύο ενδεχόμενα
Στο πρώτο ενδεχόμενο η έλλειψη κεφαλαίων θα επέβαλε τη λύση του «κουρέματος». Κάτι τέτοιο θα συνέβαινε σε περίπτωση που EFSF – ESM καθιστούσαν άμεσα απαιτητά τα δάνεια προς την Ελλάδα. Ο EFSF είχε εκταμιεύσει το ποσό των 141,8 δις. ευρώ το οποίο περιελάμβανε 48,2 δισ. για την κάλυψη του κόστους της τραπεζικής ανακεφαλαιοποίησης. Από αυτό το ποσό, τα 10,9 δισεκατομμύρια δεν χρειάστηκαν και αργότερα επιστράφηκαν στον EFSF. Ο EFSF ο οποίος ήταν εκείνη τη στιγμή ο μεγαλύτερος δανειστής της χώρας μπορούσε ανά πάσα ώρα και στιγμή να τραβήξει την πρίζα, καθιστώντας απαιτητό ολόκληρο το ποσό ξεκινώντας με τις διαδικασίες κατάσχεσης περιουσιακών στοιχείων της χώρας, αρχής γενομένης από τις τράπεζες.
Στο δεύτερο ενδεχόμενο οι ελληνικές τράπεζες θα αντιμετώπιζαν πρόβλημα με τη ρευστότητά τους, με την ΕΚΤ να είναι εκείνη που έχει και το καρπούζι και το μαχαίρι. Μία ημέρα μετά το δημοψήφισμα, η ΕΚΤ συνεδρίαζε και υπήρχε το σενάριο να αποφασίσει κλείσιμο της στρόφιγγας του ELA και αύξηση του haircut τουλάχιστον 20%, εκμηδενίζοντας έτσι την αξία των ενεχύρων που είχαν στην κατοχή τους οι ελληνικές τράπεζες, ύψους 20 δις. ευρώ. Σε μία τέτοια περίπτωση το "κούρεμα" των ενεχύρων του ELA θα έφτανε το 75% ή το 90% αναγκάζοντας τις τράπεζες να «κουρέψουν» καταθέσεις αντίστοιχες με 33 ή 67 δισ. ευρώ από τα 120 δισ. ευρώ που υπήρχαν στις τράπεζες επηρεάζοντας από το 27% ως το 55% των καταθέσεων.
Η κοινοτική οδηγία για το bail in
Η οδηγία για τη διάσωση των τραπεζών προέβλεπε δύο επιμέρους βήματα. Στο πρώτο το «κούρεμα» έπιανε όσους επένδυαν σε τραπεζικό κεφάλαιο, δηλαδή μετόχους, κατόχους μετατρέψιμων ομολόγων και ομολόγων, μέχρι το 8% του συνολικού ενεργητικού της τράπεζας. Αν η πρώτη λύση δεν επαρκούσε, το «κούρεμα» έφτανε μέχρι τους καταθέτες, εξασφαλίζοντας μόνο όσους έχουν καταθέσεις μέχρι το ποσό των 100.000 ευρώ, με όσους έχουν καταθέσεις άνω του συγκεκριμένου ποσού, φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις, να υπόκεινται στη διαδικασία του «κουρέματος» μετά τους μη εξασφαλισμένοι πιστωτές.
