23 Ιουλίου 2018: Ένας χρόνος από τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι
Τη μεγάλη πυρκαγιά που στοίχισε τη ζωή σε 102 ανθρώπους και άφησε πίσω τις εκατοντάδες τραυματίες
Ένας χρόνος συμπληρώθηκε ακριβώς από την εθνική τραγωδία που διαδραματίστηκε στο Μάτι στις 23 Ιουλίου του 2018, τη μεγάλη πυρκαγιά που στοίχισε τη ζωή σε 102 ανθρώπους και άφησε πίσω τις εκατοντάδες τραυματίες να παλεύουν μέχρι και σήμερα για να επουλώσουν τις πληγές τους.
Τουλάχιστον 164 ενήλικες και 23 παιδιά εισήχθησαν στο νοσοκομείο με τραυματισμούς, στους οποίους συμπεριλαμβάνονταν 11 ενήλικες σε σοβαρή κατάσταση. Τουλάχιστον 15 άτομα απεβίωσαν στους επόμενους μήνες στο νοσοκομείο.
Η φονική πυρκαγιά εκτός από τις ανθρώπινες απώλειες, άφησε πίσω της συντρίμμια. Χιλιάδες σπίτια και οχήματα σε Νέο Βουτζά και Μάτι κάηκαν, χιλιάδες στρέμματα γης έγιναν στάχτη, μαγαζιά ισοπεδώθηκαν με τους επιζώντες να βλέπουν τις περιουσίες του να παραδίνονται στις φλόγες.
Η πυρκαγιά είχε ως αποτέλεσμα και την αποτέφρωση τεράστιων εκτάσεων πευκόδασους, ενώ επίσης οι υλικές καταστροφές ήταν τεράστιες, καθώς όλο το Μάτι και οι παρακείμενες περιοχές αποτεφρώθηκαν πλήρως. Πάνω από 1.500 κτίρια υπέστησαν ζημιές. Οι πυρκαγιές επίσης προκάλεσαν σοβαρές ζημιές στο δίκτυο ηλεκτροδότησης, τηλεπικοινωνιών και ύδρευσης.
Το χρονικό της πύρινης λαίλαπας
Τη Δευτέρα 23 Ιουλίου 2018 στις 16:41 το απόγευμα ξέσπασε πυρκαγιά, κοντά στο Νταού στην Πεντέλη, βόρεια της κεντρικής πλατείας του χωριού. Στην αρχή η πυρκαγιά κατευθυνόταν με φυσιολογικούς ρυθμούς προς την περιοχή του Διονύσου, καίγοντας χαμηλή βλάστηση, με αποτέλεσμα να μην προβλεφθεί ο τεράστιος κίνδυνος που επερχόταν, αλλά γύρω στις 17:10 με 17:30 ο άνεμος ισχυροποιήθηκε απότομα και άλλαξε κατεύθυνση προς τα ανατολικά, με αποτέλεσμα η πυρκαγιά να βγει γρήγορα εκτός ελέγχου. Η φωτιά στην Πεντέλη εξαπλώθηκε με απίστευτα ταχείς ρυθμούς λόγω της ασυνήθιστα ακραίας ταχύτητας των ανέμων, καθώς οι ριπές ανέμου στο βουνό έφτασαν ως και τα 124 χιλιόμετρα την ώρα, σε συνδυασμό και με υψηλές θερμοκρασίες, κοντά στους 40 °C. Ως αποτέλεσμα, η πυρκαγιά κατέκαψε τη βόρεια πλευρά του χωριού του Νταού και κινήθηκε δια μέσου της Ιεράς Μονής Παντοκράτορος, προς την ευρύτερη περιοχή της Ραφήνας, στους οικισμούς Νέος Βουτζάς αρχικά και Κόκκινο Λιμανάκι και Μάτι μετέπειτα, μέσα σε λίγα λεπτά. Γύρω στις 18:15 η φωτιά έφτασε στη θάλασσα.
Λόγω της γρήγορης εξάπλωσης της φωτιάς, πολλοί κάτοικοι και παραθεριστές δεν πρόλαβαν να αντιδράσουν και είτε εγκλωβίστηκαν και κάηκαν στα σπίτια τους είτε έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να διαφύγουν πεζοί ή με τα αυτοκίνητά τους, καθώς παγιδεύτηκαν λόγω του μποτιλιαρίσματος που προκλήθηκε. Σε ένα οικόπεδο δίπλα στη θάλασσα βρέθηκαν 26 νεκροί, οι οποίοι δεν μπόρεσαν να βρουν την έξοδο για τη θάλασσα και εγκλωβίστηκαν εκεί, καθώς οι περισσότεροι δρόμοι που οδηγούσαν σε αυτή ήταν κλειστοί. Άνθρωποι πνίγηκαν και στην θάλασσα στην προσπάθειά τους να γλιτώσουν.
Οι παιδικές κατασκηνώσεις στον Άγιο Ανδρέα εκκενώθηκαν για προληπτικούς λόγους αρκετή ώρα πριν φτάσει η φωτιά, με αποτέλεσμα εκατοντάδες μαθητές να αποφύγουν τον κίνδυνο. Κατά την διάρκεια της εκκένωσης 45 ατόμων από ένα ξενοδοχείο στο Μάτι εκ θαλάσσης, ένα από τα πλοία που συμμετείχε στη διάσωση βυθίστηκε, με αποτέλεσμα και οι 10 επιβάτες εκ των οποίων 2 Πολωνοί τουρίστες να πνιγούν.
Αιτίες
Τις πρώτες ημέρες μετά την καταστροφή αναφέρθηκε, και από στελέχη της κυβέρνησης, ως αιτία των πυρκαγιών ο εμπρησμός, ενώ ταυτόχρονα διάφορες θεωρίες συνωμοσίας έκαναν την εμφάνιση τους. Ειδικότερα, στις 26 Ιουλίου 2018 πραγματοποιήθηκε έκτακτη συνέντευξη τύπου με συμμετοχή εκπροσώπων της κυβέρνησης, της Πυροσβεστικής και της Αστυνομίας, στη διάρκεια της οποίας παρουσιάστηκαν δορυφορικά δεδομένα που φέρεται να αποτύπωναν 13 θερμικές εστίες σε γραμμική διάταξη στην περιοχή της Κινέττας και δύο θερμικά σημεία εστιών πυρκαγιάς στην Ανατολική Αττική. Στην ίδια συνέντευξη ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών Νίκος Τόσκας δήλωσε πως υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις που παραπέμπουν σε εμπρηστικές ενέργειες. Τελικά αποδείχτηκε ότι η σχετική παρουσίαση ήταν εσφαλμένη και δεν υπήρχαν περισσότερες εστίες πυρκαγιών στην Κινέττα αλλά μια όπως και στην πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική.
Η αντιπολίτευση και μεγάλο μέρος του δημοσίου λόγου επικεντρώθηκε στους ανεπαρκείς χειρισμούς των υπευθύνων και της κυβέρνησης και έκανε λόγο για απουσία μέτρων πρόληψης και για έλλειψη ενημέρωσης των πολιτών προκειμένου να εγκαταλείψουν έγκαιρα τα σπίτια τους και ζήτησε παραιτήσεις μελών της κυβέρνησης. Μεταξύ άλλων ασκήθηκε κριτική για τη μη-χρήση συστημάτων όπως το "Disaster Management framework" που έχει τη δυνατότητα να στέλνει προειδοποιητικά μηνύματα στα κινητά των κατοίκων,ή και του "Evita" που βάσει στοιχείων και επεξεργασίας δεδομένων υπολογίζει σχέδιο εκκένωσης των περιοχών που απειλούνται από τη πυρκαγιά.
Τον Μάρτιο του 2019 η Εισαγγελία Αθήνας άσκησε ποινική δίωξη για εμπρησμό από αμέλεια, ανθρωποκτονία από αμέλεια κατά συρροή και σωματική βλάβη κατά συρροή κατά ενός εξηνταπεντάχρονου, που είχε βάλει φωτιά για να κάψει κλαδιά και η οποία ξέφυγε και επεκτάθηκε στον Νέο Βουτζά και στο Μάτι. Επίσης ασκήθηκε ποινική δίωξη για ανθρωποκτονία από αμέλεια κατά συρροή και σωματική βλάβη κατά συρροή και κατά άλλων 19 ατόμων μεταξύ των οποίων είναι ο τότε αρχηγός και ο τότε υπαρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος Σωτήρης Τζερούδης και Βασίλης Ματθαιόπουλος, ο τότε γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, Ιωάννης Καπάκης, η Περιφερειάρχης Αττικής, Ρένα Δούρου, ο δήμαρχος Μαραθώνα Ηλίας Ψινάκης και ο δήμαρχος Ραφήνας Ευάγγελος Μπουρνούς.
Εθελοντισμός
Τα τραγικά αυτά συμβάντα, επέφεραν ένα έντονο κίνημα εθελοντισμού στην Ελλάδα, με ανθρώπους να σπεύδουν να βοηθήσουν κατά την κατάσβεση των πυρκαγιών, την περίθαλψη των τραυματιών, τη συλλογή τροφίμων, νερού και ειδών πρώτης ανάγκης των πληγέντων κ.α. Πολλοί σύλλογοι, σωματεία, οργανώσεις καθώς και μεμονωμένα άτομα, όπως επίσης και κάποιες επιχειρήσεις, εταιρείες και καταστήματα βοήθησαν με τον δικό τους τρόπο. Κάποιοι γιατροί επίσης προσέφεραν τις υπηρεσίες τους αφιλοκερδώς και ιδιώτες προσέφεραν σπίτια για διαμονή σε ανθρώπους που έμειναν άστεγοι έπειτα από την πύρινη καταστροφή.
Ιδιαίτερη συμβολή φέρεται να ήταν η προσπάθεια εθελοντών για τη δημιουργία μίας ανοιχτής βάσης δεδομένων μόλις λίγες ώρες μετά την κατάσβεση της πυρκαγιάς. Στην βάση οι χρήστες είχαν τη δυνατότητα να ανεβάσουν τη φωτογραφία του προσώπου που αγνοείτο, ώστε να επικοινωνήσει μαζί τους οποιοσδήποτε τυχόν το είχε δει. Στις 2 Ιανουαρίου 2019 δόθηκε τιμητικά η Ελληνική ιθαγένεια σε τρεις ψαράδες, δυο Αιγύπτιους και έναν Αλβανό, οι οποίοι συνέβαλλαν στη διάσωση δεκάδων ανθρώπων που είχαν πέσει στη θάλασσα για να γλιτώσουν από τη πυρκαγιά.
Με πληροφορίες απο την Βικιπαίδεια
Τουλάχιστον 164 ενήλικες και 23 παιδιά εισήχθησαν στο νοσοκομείο με τραυματισμούς, στους οποίους συμπεριλαμβάνονταν 11 ενήλικες σε σοβαρή κατάσταση. Τουλάχιστον 15 άτομα απεβίωσαν στους επόμενους μήνες στο νοσοκομείο.
Η φονική πυρκαγιά εκτός από τις ανθρώπινες απώλειες, άφησε πίσω της συντρίμμια. Χιλιάδες σπίτια και οχήματα σε Νέο Βουτζά και Μάτι κάηκαν, χιλιάδες στρέμματα γης έγιναν στάχτη, μαγαζιά ισοπεδώθηκαν με τους επιζώντες να βλέπουν τις περιουσίες του να παραδίνονται στις φλόγες.
Η πυρκαγιά είχε ως αποτέλεσμα και την αποτέφρωση τεράστιων εκτάσεων πευκόδασους, ενώ επίσης οι υλικές καταστροφές ήταν τεράστιες, καθώς όλο το Μάτι και οι παρακείμενες περιοχές αποτεφρώθηκαν πλήρως. Πάνω από 1.500 κτίρια υπέστησαν ζημιές. Οι πυρκαγιές επίσης προκάλεσαν σοβαρές ζημιές στο δίκτυο ηλεκτροδότησης, τηλεπικοινωνιών και ύδρευσης.
Το χρονικό της πύρινης λαίλαπας
Τη Δευτέρα 23 Ιουλίου 2018 στις 16:41 το απόγευμα ξέσπασε πυρκαγιά, κοντά στο Νταού στην Πεντέλη, βόρεια της κεντρικής πλατείας του χωριού. Στην αρχή η πυρκαγιά κατευθυνόταν με φυσιολογικούς ρυθμούς προς την περιοχή του Διονύσου, καίγοντας χαμηλή βλάστηση, με αποτέλεσμα να μην προβλεφθεί ο τεράστιος κίνδυνος που επερχόταν, αλλά γύρω στις 17:10 με 17:30 ο άνεμος ισχυροποιήθηκε απότομα και άλλαξε κατεύθυνση προς τα ανατολικά, με αποτέλεσμα η πυρκαγιά να βγει γρήγορα εκτός ελέγχου. Η φωτιά στην Πεντέλη εξαπλώθηκε με απίστευτα ταχείς ρυθμούς λόγω της ασυνήθιστα ακραίας ταχύτητας των ανέμων, καθώς οι ριπές ανέμου στο βουνό έφτασαν ως και τα 124 χιλιόμετρα την ώρα, σε συνδυασμό και με υψηλές θερμοκρασίες, κοντά στους 40 °C. Ως αποτέλεσμα, η πυρκαγιά κατέκαψε τη βόρεια πλευρά του χωριού του Νταού και κινήθηκε δια μέσου της Ιεράς Μονής Παντοκράτορος, προς την ευρύτερη περιοχή της Ραφήνας, στους οικισμούς Νέος Βουτζάς αρχικά και Κόκκινο Λιμανάκι και Μάτι μετέπειτα, μέσα σε λίγα λεπτά. Γύρω στις 18:15 η φωτιά έφτασε στη θάλασσα.
Λόγω της γρήγορης εξάπλωσης της φωτιάς, πολλοί κάτοικοι και παραθεριστές δεν πρόλαβαν να αντιδράσουν και είτε εγκλωβίστηκαν και κάηκαν στα σπίτια τους είτε έχασαν τη ζωή τους προσπαθώντας να διαφύγουν πεζοί ή με τα αυτοκίνητά τους, καθώς παγιδεύτηκαν λόγω του μποτιλιαρίσματος που προκλήθηκε. Σε ένα οικόπεδο δίπλα στη θάλασσα βρέθηκαν 26 νεκροί, οι οποίοι δεν μπόρεσαν να βρουν την έξοδο για τη θάλασσα και εγκλωβίστηκαν εκεί, καθώς οι περισσότεροι δρόμοι που οδηγούσαν σε αυτή ήταν κλειστοί. Άνθρωποι πνίγηκαν και στην θάλασσα στην προσπάθειά τους να γλιτώσουν.
Οι παιδικές κατασκηνώσεις στον Άγιο Ανδρέα εκκενώθηκαν για προληπτικούς λόγους αρκετή ώρα πριν φτάσει η φωτιά, με αποτέλεσμα εκατοντάδες μαθητές να αποφύγουν τον κίνδυνο. Κατά την διάρκεια της εκκένωσης 45 ατόμων από ένα ξενοδοχείο στο Μάτι εκ θαλάσσης, ένα από τα πλοία που συμμετείχε στη διάσωση βυθίστηκε, με αποτέλεσμα και οι 10 επιβάτες εκ των οποίων 2 Πολωνοί τουρίστες να πνιγούν.
Αιτίες
Τις πρώτες ημέρες μετά την καταστροφή αναφέρθηκε, και από στελέχη της κυβέρνησης, ως αιτία των πυρκαγιών ο εμπρησμός, ενώ ταυτόχρονα διάφορες θεωρίες συνωμοσίας έκαναν την εμφάνιση τους. Ειδικότερα, στις 26 Ιουλίου 2018 πραγματοποιήθηκε έκτακτη συνέντευξη τύπου με συμμετοχή εκπροσώπων της κυβέρνησης, της Πυροσβεστικής και της Αστυνομίας, στη διάρκεια της οποίας παρουσιάστηκαν δορυφορικά δεδομένα που φέρεται να αποτύπωναν 13 θερμικές εστίες σε γραμμική διάταξη στην περιοχή της Κινέττας και δύο θερμικά σημεία εστιών πυρκαγιάς στην Ανατολική Αττική. Στην ίδια συνέντευξη ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών Νίκος Τόσκας δήλωσε πως υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις που παραπέμπουν σε εμπρηστικές ενέργειες. Τελικά αποδείχτηκε ότι η σχετική παρουσίαση ήταν εσφαλμένη και δεν υπήρχαν περισσότερες εστίες πυρκαγιών στην Κινέττα αλλά μια όπως και στην πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική.
Η αντιπολίτευση και μεγάλο μέρος του δημοσίου λόγου επικεντρώθηκε στους ανεπαρκείς χειρισμούς των υπευθύνων και της κυβέρνησης και έκανε λόγο για απουσία μέτρων πρόληψης και για έλλειψη ενημέρωσης των πολιτών προκειμένου να εγκαταλείψουν έγκαιρα τα σπίτια τους και ζήτησε παραιτήσεις μελών της κυβέρνησης. Μεταξύ άλλων ασκήθηκε κριτική για τη μη-χρήση συστημάτων όπως το "Disaster Management framework" που έχει τη δυνατότητα να στέλνει προειδοποιητικά μηνύματα στα κινητά των κατοίκων,ή και του "Evita" που βάσει στοιχείων και επεξεργασίας δεδομένων υπολογίζει σχέδιο εκκένωσης των περιοχών που απειλούνται από τη πυρκαγιά.
Τον Μάρτιο του 2019 η Εισαγγελία Αθήνας άσκησε ποινική δίωξη για εμπρησμό από αμέλεια, ανθρωποκτονία από αμέλεια κατά συρροή και σωματική βλάβη κατά συρροή κατά ενός εξηνταπεντάχρονου, που είχε βάλει φωτιά για να κάψει κλαδιά και η οποία ξέφυγε και επεκτάθηκε στον Νέο Βουτζά και στο Μάτι. Επίσης ασκήθηκε ποινική δίωξη για ανθρωποκτονία από αμέλεια κατά συρροή και σωματική βλάβη κατά συρροή και κατά άλλων 19 ατόμων μεταξύ των οποίων είναι ο τότε αρχηγός και ο τότε υπαρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος Σωτήρης Τζερούδης και Βασίλης Ματθαιόπουλος, ο τότε γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, Ιωάννης Καπάκης, η Περιφερειάρχης Αττικής, Ρένα Δούρου, ο δήμαρχος Μαραθώνα Ηλίας Ψινάκης και ο δήμαρχος Ραφήνας Ευάγγελος Μπουρνούς.
Εθελοντισμός
Τα τραγικά αυτά συμβάντα, επέφεραν ένα έντονο κίνημα εθελοντισμού στην Ελλάδα, με ανθρώπους να σπεύδουν να βοηθήσουν κατά την κατάσβεση των πυρκαγιών, την περίθαλψη των τραυματιών, τη συλλογή τροφίμων, νερού και ειδών πρώτης ανάγκης των πληγέντων κ.α. Πολλοί σύλλογοι, σωματεία, οργανώσεις καθώς και μεμονωμένα άτομα, όπως επίσης και κάποιες επιχειρήσεις, εταιρείες και καταστήματα βοήθησαν με τον δικό τους τρόπο. Κάποιοι γιατροί επίσης προσέφεραν τις υπηρεσίες τους αφιλοκερδώς και ιδιώτες προσέφεραν σπίτια για διαμονή σε ανθρώπους που έμειναν άστεγοι έπειτα από την πύρινη καταστροφή.
Ιδιαίτερη συμβολή φέρεται να ήταν η προσπάθεια εθελοντών για τη δημιουργία μίας ανοιχτής βάσης δεδομένων μόλις λίγες ώρες μετά την κατάσβεση της πυρκαγιάς. Στην βάση οι χρήστες είχαν τη δυνατότητα να ανεβάσουν τη φωτογραφία του προσώπου που αγνοείτο, ώστε να επικοινωνήσει μαζί τους οποιοσδήποτε τυχόν το είχε δει. Στις 2 Ιανουαρίου 2019 δόθηκε τιμητικά η Ελληνική ιθαγένεια σε τρεις ψαράδες, δυο Αιγύπτιους και έναν Αλβανό, οι οποίοι συνέβαλλαν στη διάσωση δεκάδων ανθρώπων που είχαν πέσει στη θάλασσα για να γλιτώσουν από τη πυρκαγιά.
Με πληροφορίες απο την Βικιπαίδεια
