Κωδικός καθαίρεση: Οι πρόεδροι των ΗΠΑ που βρέθηκαν αντιμέτωποι με το «impeachment»
Αποστολος Ρουμπανης
Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ο τρίτος Αμερικανός πρόεδρος που συνδέει το όνομά του με τη λέξη «impeachment», τη διαδικασία καθαίρεσης που προβλέπεται από το Σύνταγμα των ΗΠΑ.
Είναι όμως ο πρώτος από τις τάξεις των Ρεπουμπλικάνων, αφού οι δύο προηγούμενοι ήταν Δημοκρατικοί. Ο Άντριου Τζόνσον το 1860 και ο Μπιλ Κλίντον το 1998. Ο επίσης Ρεπουμπλικάνος Ρίτσαρντ Νίξον δεν καθαιρέθηκε, αλλά πέρασε στην ιστορία ως ο πρώτος και μοναδικός (για την ώρα) πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών που παραιτήθηκε. Αυτό έγινε το 1974 για το σκάνδαλο Watergate.
Ο Άντριου Τζόνσον παραπέμφθηκε με το ερώτημα της καθαίρεσης το 1868, μόλις τρία χρόνια μετά το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου (1861-1865). Ήταν μια περίοδος έντονης πόλωσης στην πολιτική ζωή της χώρας. Το Κογκρέσο ήταν υπό τον έλεγχο των Ρεπουμπλικάνων, οι οποίοι πέρασαν ένα νόμο που εμπόδιζε τον πρόεδρο από το να αλλάξει υπουργούς χωρίς την έγκριση της Γερουσίας.
Ο πρόεδρος αγνόησε τους βουλευτές και κινήθηκε προς την αντικατάσταση του τότε υπουργού Πολέμου, Έντουιν Στάντον. Δεν πέρασαν παρά 11 μέρες για να ξεκινήσει η διαδικασία. Η Γερουσία όμως είχε άλλη άποψη. Ως γνωστόν, για να «ξηλωθεί» ο πρόεδρος χρειάζεται πλειοψηφία 2/3 στο Σώμα αυτό. Ο Τζόνσον έμεινε στη θέση του για μία μόλις ψήφο.
Πέρασαν 130 χρόνια για να έρθει η επόμενη περίπτωση, εκείνη του Μπιλ Κλίντον. Το 1998, στη διάρκεια της δεύτερης θητείας του, ο Κλίντον κατηγορήθηκε για ψευδορκία και παρεμπόδιση της Δικαιοσύνης για την υπόθεση της Μόνικα Λεβίνσκι, μιας νεαρής που έκανε την πρακτική της στον Λευκό Οίκο. Αρκετοί θυμούνται ακόμα την περίφημη φράση του προέδρου ότι «δεν είχα σεξουαλικές σχέσεις με αυτή την κοπέλα».
Η υπόθεση είχε τις ρίζες της σε μια δικαστική έρευνα για μεσιτικές υποθέσεις του ζεύγους Κλίντον στην πολιτεία του Αρκάνσας.
Ο Κλίντον παραπέμφθηκε στη Γερουσία με τις ψήφους των Ρεπουμπλικάνων που ήλεγχαν την Βουλή των Αντιπροσώπων: Υπέρ της παραπομπής του ψήφισαν 278 βουλευτές, έναντι 176 που τάχθηκαν κατά. Αλλά ούτε τότε βγήκαν τα «κουκιά» στη Γερουσία.
Στη συνέχεια βέβαια άνοιξε μία ακόμα υπόθεση, εκείνης της καταγγελίας για σεξουαλική παρενόχληση από την Πόλα Τζόουνς. Εκείνη η ιστορία έκλεισε στο Εφετείο με οικονομικό συμβιβασμό.
Ο Ντόναλντ Τραμπ έγινε ο πρώτος Ρεπουμπλικάνος που παραπέμπεται με το ερώτημα της καθαίρεσης και αντιμετωπίζει δύο κατηγορίες. Η πρώτη είναι παράβαση καθήκοντος. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, ζήτησε τη βοήθεια ξένου ηγέτη, του προέδρου της Ουκρανίας, σε «άπλυτα» για τον Τζο Μπάιντεν και τον υιό του. Ο Χάντερ Μπάιντεν δραστηριοποιείτο στο παρελθόν στην Ουκρανία ως σύμβουλος σε εταιρεία ενέργειας. Αυτή η εταιρεία είχε βρεθεί στο στόχαστρο της Δικαιοσύνης και ο Τραμπ ζητούσε από τον Ουκρανό ομόλογό του να γίνει νέα έρευνα, ώστε το θέμα να έρθει και πάλι στην επικαιρότητα. Και μέχρι να εξασφαλίσει αυτό που ήθελε, έδωσε εντολή να μην εκταμιευθεί στο Κίεβο προγραμματισμένη στρατιωτική βοήθεια.
Γιατί όλη αυτή η μανία με τον Μπάιντεν; Διότι εκτιμούσε ότι ο Μπάιντεν θα είναι ο αντίπαλός του στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου. Και ο συγκεκριμένος πολιτικός -όπως προβλέπουν οι δημοσκόποι- μπορεί να τον κερδίσει.
Η δεύτερη κατηγορία που αντιμετωπίζει ο Τραμπ είναι ότι παρεμπόδισε το Κογκρέσο -τη Νομοθετική Εξουσία- στην έρευνα της υπόθεσης.
Σημειώνεται ότι ο πρόεδρος παραπέμφθηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων με τις ψήφους των Δημοκρατικών. Ουδείς από το στρατόπεδο των Ρεπουμπλικάνων πείστηκε από τη διαδικασία να ψηφίσει υπέρ. Αντίθετα, τρεις βουλευτές των Δημοκρατικών ψήφισαν κατά της παραπομπής ή «παρών».
Για την ιστορία: Υπέρ της παραπομπής ψήφισαν 230 βουλευτές έναντι 197 (για την πρώτη κατηγορία της κατάχρησης εξουσίας), ενώ για τη δεύτερη κατηγορία (παρεμπόδιση του Κογκρέσου) υπέρ ψήφισαν 229 βουλευτές, έναντι 197 που τάχθηκαν κατά.
Όμως η Γερουσία ελέγχεται από τους Ρεπουμπλικάνους: 53 έναντι 47. Για να φύγει ο Τραμπ από τον Λευκό Οίκο χρειάζεται να αλλάξουν γνώμη τουλάχιστον 20 γερουσιαστές του κόμματός του, ώστε να συμπληρωθούν τα 2/3.
Πάντως, η υπόθεση του «impeachment» έχει εκτινάξει σε πρωτοφανή επίπεδα τη δημοτικότητα του Ντόναλντ Τραμπ. Άλλωστε και ο Μπιλ Κλίντον (που δεν καθαιρέθηκε) έφυγε από τον Λευκό Οίκο στο τέλος και της δεύτερης θητείας του με υψηλά ποσοστά δημοτικότητας.
Είναι όμως ο πρώτος από τις τάξεις των Ρεπουμπλικάνων, αφού οι δύο προηγούμενοι ήταν Δημοκρατικοί. Ο Άντριου Τζόνσον το 1860 και ο Μπιλ Κλίντον το 1998. Ο επίσης Ρεπουμπλικάνος Ρίτσαρντ Νίξον δεν καθαιρέθηκε, αλλά πέρασε στην ιστορία ως ο πρώτος και μοναδικός (για την ώρα) πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών που παραιτήθηκε. Αυτό έγινε το 1974 για το σκάνδαλο Watergate.
Ο Άντριου Τζόνσον παραπέμφθηκε με το ερώτημα της καθαίρεσης το 1868, μόλις τρία χρόνια μετά το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου (1861-1865). Ήταν μια περίοδος έντονης πόλωσης στην πολιτική ζωή της χώρας. Το Κογκρέσο ήταν υπό τον έλεγχο των Ρεπουμπλικάνων, οι οποίοι πέρασαν ένα νόμο που εμπόδιζε τον πρόεδρο από το να αλλάξει υπουργούς χωρίς την έγκριση της Γερουσίας.
Ο πρόεδρος αγνόησε τους βουλευτές και κινήθηκε προς την αντικατάσταση του τότε υπουργού Πολέμου, Έντουιν Στάντον. Δεν πέρασαν παρά 11 μέρες για να ξεκινήσει η διαδικασία. Η Γερουσία όμως είχε άλλη άποψη. Ως γνωστόν, για να «ξηλωθεί» ο πρόεδρος χρειάζεται πλειοψηφία 2/3 στο Σώμα αυτό. Ο Τζόνσον έμεινε στη θέση του για μία μόλις ψήφο.
Πέρασαν 130 χρόνια για να έρθει η επόμενη περίπτωση, εκείνη του Μπιλ Κλίντον. Το 1998, στη διάρκεια της δεύτερης θητείας του, ο Κλίντον κατηγορήθηκε για ψευδορκία και παρεμπόδιση της Δικαιοσύνης για την υπόθεση της Μόνικα Λεβίνσκι, μιας νεαρής που έκανε την πρακτική της στον Λευκό Οίκο. Αρκετοί θυμούνται ακόμα την περίφημη φράση του προέδρου ότι «δεν είχα σεξουαλικές σχέσεις με αυτή την κοπέλα».
Η υπόθεση είχε τις ρίζες της σε μια δικαστική έρευνα για μεσιτικές υποθέσεις του ζεύγους Κλίντον στην πολιτεία του Αρκάνσας.
Ο Κλίντον παραπέμφθηκε στη Γερουσία με τις ψήφους των Ρεπουμπλικάνων που ήλεγχαν την Βουλή των Αντιπροσώπων: Υπέρ της παραπομπής του ψήφισαν 278 βουλευτές, έναντι 176 που τάχθηκαν κατά. Αλλά ούτε τότε βγήκαν τα «κουκιά» στη Γερουσία.
Στη συνέχεια βέβαια άνοιξε μία ακόμα υπόθεση, εκείνης της καταγγελίας για σεξουαλική παρενόχληση από την Πόλα Τζόουνς. Εκείνη η ιστορία έκλεισε στο Εφετείο με οικονομικό συμβιβασμό.
Ο Ντόναλντ Τραμπ έγινε ο πρώτος Ρεπουμπλικάνος που παραπέμπεται με το ερώτημα της καθαίρεσης και αντιμετωπίζει δύο κατηγορίες. Η πρώτη είναι παράβαση καθήκοντος. Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, ζήτησε τη βοήθεια ξένου ηγέτη, του προέδρου της Ουκρανίας, σε «άπλυτα» για τον Τζο Μπάιντεν και τον υιό του. Ο Χάντερ Μπάιντεν δραστηριοποιείτο στο παρελθόν στην Ουκρανία ως σύμβουλος σε εταιρεία ενέργειας. Αυτή η εταιρεία είχε βρεθεί στο στόχαστρο της Δικαιοσύνης και ο Τραμπ ζητούσε από τον Ουκρανό ομόλογό του να γίνει νέα έρευνα, ώστε το θέμα να έρθει και πάλι στην επικαιρότητα. Και μέχρι να εξασφαλίσει αυτό που ήθελε, έδωσε εντολή να μην εκταμιευθεί στο Κίεβο προγραμματισμένη στρατιωτική βοήθεια.
Γιατί όλη αυτή η μανία με τον Μπάιντεν; Διότι εκτιμούσε ότι ο Μπάιντεν θα είναι ο αντίπαλός του στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου. Και ο συγκεκριμένος πολιτικός -όπως προβλέπουν οι δημοσκόποι- μπορεί να τον κερδίσει.
Η δεύτερη κατηγορία που αντιμετωπίζει ο Τραμπ είναι ότι παρεμπόδισε το Κογκρέσο -τη Νομοθετική Εξουσία- στην έρευνα της υπόθεσης.
Σημειώνεται ότι ο πρόεδρος παραπέμφθηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων με τις ψήφους των Δημοκρατικών. Ουδείς από το στρατόπεδο των Ρεπουμπλικάνων πείστηκε από τη διαδικασία να ψηφίσει υπέρ. Αντίθετα, τρεις βουλευτές των Δημοκρατικών ψήφισαν κατά της παραπομπής ή «παρών».
Για την ιστορία: Υπέρ της παραπομπής ψήφισαν 230 βουλευτές έναντι 197 (για την πρώτη κατηγορία της κατάχρησης εξουσίας), ενώ για τη δεύτερη κατηγορία (παρεμπόδιση του Κογκρέσου) υπέρ ψήφισαν 229 βουλευτές, έναντι 197 που τάχθηκαν κατά.
Όμως η Γερουσία ελέγχεται από τους Ρεπουμπλικάνους: 53 έναντι 47. Για να φύγει ο Τραμπ από τον Λευκό Οίκο χρειάζεται να αλλάξουν γνώμη τουλάχιστον 20 γερουσιαστές του κόμματός του, ώστε να συμπληρωθούν τα 2/3.
Πάντως, η υπόθεση του «impeachment» έχει εκτινάξει σε πρωτοφανή επίπεδα τη δημοτικότητα του Ντόναλντ Τραμπ. Άλλωστε και ο Μπιλ Κλίντον (που δεν καθαιρέθηκε) έφυγε από τον Λευκό Οίκο στο τέλος και της δεύτερης θητείας του με υψηλά ποσοστά δημοτικότητας.
