Το χρήμα των Windsor: Από πού πληρώνονται τα μέλη της βασιλικής οικογένειας της Βρετανίας
Για πολλούς, οι Windsor, η βασιλική οικογένεια της Βρετανίας, δεν είναι απλά ένας θεσμός με ιστορία 1.000 και πλέον ετών. Είναι μια «εταιρεία» (στα αγγλικά, Firm). Με αφορμή τη συζήτηση που άνοιξε για το δικαίωμα του Χάρι και της Μέγκαν στην ιδιωτική ζωή και στην οικονομική ανεξαρτησία, πολλοί θα αναρωτηθούν: Από πού προκύπτουν τα χρήματα που συντηρούν την «εταιρεία»;
Μια πρώτη και γρήγορη απάντηση: Το ζήτημα είναι περίπλοκο.
Σε δεύτερο επίπεδο: Οι πηγές χρηματοδότησης της βασιλικής οικογένειας είναι τρεις. Το Sovereign Grant (η κρατική επιχορήγηση), το Privy Purse (το πορτοφόλι της βασίλισσας) και οι προσωπικές επενδύσεις-περιουσία της Μεγαλειότατης.
Η κρατική επιχορήγηση για τον αρχηγό του Κράτους είναι τα χρήματα του φορολογούμενου και προκύπτουν από τον προϋπολογισμό. Αυτό ισχύει στις περισσότερες χώρες του κόσμου, είτε έχουν πρόεδρο είτε βασιλιά είτε... αυτοκράτορα.
Στην περίπτωση όμως του Ηνωμένου Βασιλείου, ακόμα και αυτό είναι περίπλοκο. Η κρατική επιχορήγηση έχει να κάνει με το Crown Estate ή αλλιώς την ακίνητη περιουσία του Στέμματος. Το ακόμα πιο περίπλοκο: Αυτή η περιουσία δεν ανήκει ούτε στο Στέμμα ούτε στο Δημόσιο και αφορά εκτάσεις γης στην Αγγλία (ακόμα και κτίρια στο κέντρο του Λονδίνου), στην Ουαλία και την Βόρειο Ιρλανδία.
Τα έσοδα από την εκμετάλλευση τα διαχειρίζεται ένας ανεξάρτητος οργανισμός που δίνει λόγο στη Βουλή των Κοινοτήτων. Για τι ποσό μιλάμε; Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, η ακίνητη αυτή περιουσία αγγίζει τα 17 δισ. ευρώ. Κάθε χρόνο η κυβέρνηση δίνει ένα ποσοστό στην Οικογένεια. Για παράδειγμα, το 2018-2019 το ποσό έφτασε τα 95 εκατομμύρια ευρώ. Μέσα σε αυτό το ποσό ήταν και τα 2,8 εκατομμύρια ευρώ που κόστισε η ανακαίνιση του Frogmore Cottage, του σπιτιού που θα έμενε ο Χάρι με την Μέγκαν. Προτού φυσικά πάρουν την απόφαση να μετακομίσουν στον Καναδά.
Από τα χρήματα αυτά πληρώνονται οι αστυνομικοί για την ασφάλεια των μελών της Οικογένειας. Χρηματοδοτούνται επίσης οι μετακινήσεις, η συντήρηση των ανακτόρων -ιδιωτικών και δημόσιων. Ζουν και τα μέλη της Οικογένειας που συμμετέχουν στο δημόσιο βίο, δεδομένου ότι δεν επιτρέπεται να κερδίζουν χρήματα με άλλο τρόπο.
Βέβαια στην περίπτωση του πρίγκιπα Χάρι, υπάρχουν και άλλα έσοδα. Τα χρήματα που κληρονόμησε από τη μητέρα του, αλλά και τα ποσά που κληρονόμησε από την προ-γιαγιά του, βασιλομήτορα Ελισάβετ, η οποία πέθανε το 2002.
Το προσωπικό πορτοφόλι της βασίλισσας «γεμίζει» κυρίως από τα έσοδα (μετά φόρων) του Δουκάτου του Λάνκαστερ, το οποίο ανήκει στο Στέμμα από το 1265. Πρόκειται για ακίνητα εντός πόλεων, αλλά και αγροτικές εκτάσεις που καλλιεργούνται. Από αυτά τα έσοδα πληρώνονται τα προσωπικά έξοδα, ενώ «τσιμπάνε» και μέλη που δεν συμμετέχουν στο δημόσιο βίο και άρα δεν δικαιούνται χρηματοδότηση.
Εκτός από το προσωπικό πορτοφόλι της Ελισάβετ Β' υπάρχει και το αντίστοιχο πορτοφόλι του Καρόλου, πρίγκιπα της Ουαλίας και διαδόχου. Από το 1337 όλοι οι διάδοχοι του θρόνου που φέρουν τον τίτλο του πρίγκιπα της Ουαλίας, διαχειρίζονται τα έσοδα που προκύπτουν από το Δουκάτο της Κορνουάλης, ήτοι αγροτικές εκτάσεις, ακίνητα κλπ.
Από τα έσοδα αυτά ο Κάρολος χρηματοδοτεί και τους δύο γιους του. Ήδη, όμως, έχει ξεκαθαρίσει ότι θα περιοριστούν (αν όχι κοπούν) τα χρήματα για τον Χάρι, εφόσον εκείνος επιθυμεί να ζήσει οικονομικά ανεξάρτητος.
Τέλος, υπάρχουν και οι προσωπικές επενδύσεις-περιουσία της βασίλισσας. Αυτή η τελευταία πηγή χρημάτων δεν ελέγχεται από το Κράτος. Σε αυτές περιλαμβάνονται τα ανάκτορα του Μπαλμόραλ στη Σκωτία και του Σάντριγχαμ στην ανατολική Αγγλία, έργα τέχνης, συλλογές γραμματοσήμων, μετοχές…
Οι κακές γλώσσες μιλούν (ενίοτε με στοιχεία) και για επενδύσεις σε offshore.
Μια πρώτη και γρήγορη απάντηση: Το ζήτημα είναι περίπλοκο.
Σε δεύτερο επίπεδο: Οι πηγές χρηματοδότησης της βασιλικής οικογένειας είναι τρεις. Το Sovereign Grant (η κρατική επιχορήγηση), το Privy Purse (το πορτοφόλι της βασίλισσας) και οι προσωπικές επενδύσεις-περιουσία της Μεγαλειότατης.
Η κρατική επιχορήγηση για τον αρχηγό του Κράτους είναι τα χρήματα του φορολογούμενου και προκύπτουν από τον προϋπολογισμό. Αυτό ισχύει στις περισσότερες χώρες του κόσμου, είτε έχουν πρόεδρο είτε βασιλιά είτε... αυτοκράτορα.
Στην περίπτωση όμως του Ηνωμένου Βασιλείου, ακόμα και αυτό είναι περίπλοκο. Η κρατική επιχορήγηση έχει να κάνει με το Crown Estate ή αλλιώς την ακίνητη περιουσία του Στέμματος. Το ακόμα πιο περίπλοκο: Αυτή η περιουσία δεν ανήκει ούτε στο Στέμμα ούτε στο Δημόσιο και αφορά εκτάσεις γης στην Αγγλία (ακόμα και κτίρια στο κέντρο του Λονδίνου), στην Ουαλία και την Βόρειο Ιρλανδία.
Τα έσοδα από την εκμετάλλευση τα διαχειρίζεται ένας ανεξάρτητος οργανισμός που δίνει λόγο στη Βουλή των Κοινοτήτων. Για τι ποσό μιλάμε; Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, η ακίνητη αυτή περιουσία αγγίζει τα 17 δισ. ευρώ. Κάθε χρόνο η κυβέρνηση δίνει ένα ποσοστό στην Οικογένεια. Για παράδειγμα, το 2018-2019 το ποσό έφτασε τα 95 εκατομμύρια ευρώ. Μέσα σε αυτό το ποσό ήταν και τα 2,8 εκατομμύρια ευρώ που κόστισε η ανακαίνιση του Frogmore Cottage, του σπιτιού που θα έμενε ο Χάρι με την Μέγκαν. Προτού φυσικά πάρουν την απόφαση να μετακομίσουν στον Καναδά.
Από τα χρήματα αυτά πληρώνονται οι αστυνομικοί για την ασφάλεια των μελών της Οικογένειας. Χρηματοδοτούνται επίσης οι μετακινήσεις, η συντήρηση των ανακτόρων -ιδιωτικών και δημόσιων. Ζουν και τα μέλη της Οικογένειας που συμμετέχουν στο δημόσιο βίο, δεδομένου ότι δεν επιτρέπεται να κερδίζουν χρήματα με άλλο τρόπο.
Βέβαια στην περίπτωση του πρίγκιπα Χάρι, υπάρχουν και άλλα έσοδα. Τα χρήματα που κληρονόμησε από τη μητέρα του, αλλά και τα ποσά που κληρονόμησε από την προ-γιαγιά του, βασιλομήτορα Ελισάβετ, η οποία πέθανε το 2002.
Το προσωπικό πορτοφόλι της βασίλισσας «γεμίζει» κυρίως από τα έσοδα (μετά φόρων) του Δουκάτου του Λάνκαστερ, το οποίο ανήκει στο Στέμμα από το 1265. Πρόκειται για ακίνητα εντός πόλεων, αλλά και αγροτικές εκτάσεις που καλλιεργούνται. Από αυτά τα έσοδα πληρώνονται τα προσωπικά έξοδα, ενώ «τσιμπάνε» και μέλη που δεν συμμετέχουν στο δημόσιο βίο και άρα δεν δικαιούνται χρηματοδότηση.
Εκτός από το προσωπικό πορτοφόλι της Ελισάβετ Β' υπάρχει και το αντίστοιχο πορτοφόλι του Καρόλου, πρίγκιπα της Ουαλίας και διαδόχου. Από το 1337 όλοι οι διάδοχοι του θρόνου που φέρουν τον τίτλο του πρίγκιπα της Ουαλίας, διαχειρίζονται τα έσοδα που προκύπτουν από το Δουκάτο της Κορνουάλης, ήτοι αγροτικές εκτάσεις, ακίνητα κλπ.
Από τα έσοδα αυτά ο Κάρολος χρηματοδοτεί και τους δύο γιους του. Ήδη, όμως, έχει ξεκαθαρίσει ότι θα περιοριστούν (αν όχι κοπούν) τα χρήματα για τον Χάρι, εφόσον εκείνος επιθυμεί να ζήσει οικονομικά ανεξάρτητος.
Τέλος, υπάρχουν και οι προσωπικές επενδύσεις-περιουσία της βασίλισσας. Αυτή η τελευταία πηγή χρημάτων δεν ελέγχεται από το Κράτος. Σε αυτές περιλαμβάνονται τα ανάκτορα του Μπαλμόραλ στη Σκωτία και του Σάντριγχαμ στην ανατολική Αγγλία, έργα τέχνης, συλλογές γραμματοσήμων, μετοχές…
Οι κακές γλώσσες μιλούν (ενίοτε με στοιχεία) και για επενδύσεις σε offshore.