Ναγκόρνο Καραμπάχ: Η περιοχή με το «περίεργο» όνομα που… εξουδετερώνει το Διεθνές Δίκαιο
Ναγκόρνο Καραμπάχ / Αρτσάχ, μία περιοχή στον Καύκασο που αποτελεί πεδίο διαμάχης εδώ και έναν αιώνα και συγκεντρώνει τα βλέμματα της διεθνούς κοινότητας λόγω των συγκρούσεων που μαίνονται στην περιοχή.
Περιοχή σύνθετη που ταυτίζεται με την παλαιά περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ της Σοβιετικής Ένωσης και βρίσκεται μεταξύ των περιοχών του Κάτω Καραμπάχ και της Zangezur, είναι υπό τον έλεγχο της Δημοκρατίας του Αρτσάχ, θεωρείται όμως από τον ΟΗΕ μέρος του Αζερμπαϊτζάν, με πληθυσμό ο οποίος είναι κατά βάση αρμενικός
Στην περίπτωση του Ναγκόρνο Καραμπάχ ή Αρτσάχ, το όνομα της περιοχής αντικατοπτρίζει και την πολυπλοκότητα της υπόθεσης.
Η ονομασία Ναγκόρνο Καραμπάχ, η οποία είναι και η πλέον διαδεδομένη αντιπροσωπεύει ένα μείγμα ρωσικών, τουρκικών και περσικών όρων.
Το πρώτο μέρος, «Ναγκόρνο» ή «Нагорно» στα ρωσικά, σημαίνει «ορεινό», σε μια αναφορά στη φυσιολογία του εδάφους της περιοχής. Το Καραμπάχ είναι η αγγλική απόδοση δύο τουρκικών λέξεων, «kara» που σημαίνει μαύρο, και «bağ», που σημαίνει κήπος, αλλά πρόκειται για μια λέξη περσικής προέλευσης που χρησιμοποιείται ευρέως σε όλες τις τουρκογενείς διαλέκτους.
Πώς προέκυψε
Ο όρος Ναγκόρνο-Καραμπάχ έλκει την καταγωγή του από την περίοδο της Σοβιετικής Ενωσης όταν έτσι ονομαζόταν η εν λόγω περιοχή, το Нагорно-Карабахская автономная область που δημιουργήθηκε το 1923. Στο Αζερμπαϊτζάν, ο πιο κοινός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει το έδαφος είναι γραμμένο «Qarabağ».
Η σημαία της Δημοκρατίας του Αρτσάχ
Στην Αρμενική, υπάρχουν δύο όροι που αναφέρονται στην επικράτεια. Το ένα είναι το «Ղարաբաղ», το οποίο διαβάζεται Gharabagh, και είναι μια αναφορά στο ίδιο ιστορικό όνομα της επικράτειας που χρησιμοποιείται στο Αζερμπαϊτζάν.
Ο άλλος όρος που χρησιμοποιείται είναι «Արցախ», συνήθως αποδίδεται στα αγγλικά ως Artsakh και στα ελληνικά ως Αρτσάχ. Η «Δημοκρατία του Αρτσάχ» έχει αναγνωριστεί με αυτό το όνομα από τρία άλλα μη αναγνωρισμένα εδάφη, την Υπερδνειστερία, τη Νότια Οσετία και την Αμπχαζία. Η Αρμενία δεν την έχει αναγνωρίσει επίσημα, αλλά παρέχει πολιτική, οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη στις αρχές του Αρτσάχ και έχει δηλώσει ότι θα την αναγνωρίσει σε περίπτωση περαιτέρω κλιμάκωσης.
Η σύγκρουση και το Διεθνές Δίκαιο
Η σύγκρουση ανάμεσα σε Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν για το Αρτσάχ αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα ανοιχτά διεθνή ζητήματα το οποίο η διεθνής κοινότητα αδυνατεί να επιλύσει και το Διεθνές Δίκαιο στερείται εργαλείων πέρα από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Από τη μία το Αζερμπαϊτζάν επικαλείται την Αρχή της Εδαφικής Ακεραιότητας και από την άλλη η Αρμενία την Αρχή της Αυτοδιάθεσης. Η Δημοκρατία του Αρτσάχ είναι ένα μόρφωμα εγκλωβισμένο σε νομικό κενό, το οποίο δεν αναγνωρίζεται από άλλα κράτη, κατοικείται από πληθυσμό που αυτοπροσδιορίζεται ως αρμένικος, χρησιμοποιεί το ίδιο νόμισμα, το δράμι ενώ παραμένει ενεργή διαδικασία διαμεσολάβησης για την εξεύρεση λύσης υπό την αιγίδα της Ομάδας του Μινσκ του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη.
Με κυρίαρχο το ερώτημα αν το Αρτσάχ συγκεντρώνει εκείνα τα χαρακτηριστικά που απαιτούνται έτσι ώστε να αποτελέσει ένα ανεξάρτητο κράτος, η περιοχή θα συνεχίσει να παραμένει ένα από τα πλέον σύνθετα διεθνή ζητήματα. Παράλληλα αποτελεί μία από τις καλύτερες αφορμές για την αναζωπύρωση του ανταγωνισμού μεταξύ των κοντινών χωρών. Την Τουρκία που κάνει προβολή ισχύος υποστηρίζοντας το Αζερμπαϊτζάν και έχει ιστορικά τις χειρότερες σχέσεις με την Αρμενία και τη Ρωσία που έχει σχέσεις και με τις δύο χώρες αλλά δεν επιθυμεί μία λύση στα μέτρα της Τουρκίας.
Περιοχή σύνθετη που ταυτίζεται με την παλαιά περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ της Σοβιετικής Ένωσης και βρίσκεται μεταξύ των περιοχών του Κάτω Καραμπάχ και της Zangezur, είναι υπό τον έλεγχο της Δημοκρατίας του Αρτσάχ, θεωρείται όμως από τον ΟΗΕ μέρος του Αζερμπαϊτζάν, με πληθυσμό ο οποίος είναι κατά βάση αρμενικός
Στην περίπτωση του Ναγκόρνο Καραμπάχ ή Αρτσάχ, το όνομα της περιοχής αντικατοπτρίζει και την πολυπλοκότητα της υπόθεσης.
Η ονομασία Ναγκόρνο Καραμπάχ, η οποία είναι και η πλέον διαδεδομένη αντιπροσωπεύει ένα μείγμα ρωσικών, τουρκικών και περσικών όρων.
Το πρώτο μέρος, «Ναγκόρνο» ή «Нагорно» στα ρωσικά, σημαίνει «ορεινό», σε μια αναφορά στη φυσιολογία του εδάφους της περιοχής. Το Καραμπάχ είναι η αγγλική απόδοση δύο τουρκικών λέξεων, «kara» που σημαίνει μαύρο, και «bağ», που σημαίνει κήπος, αλλά πρόκειται για μια λέξη περσικής προέλευσης που χρησιμοποιείται ευρέως σε όλες τις τουρκογενείς διαλέκτους.
Πώς προέκυψε
Ο όρος Ναγκόρνο-Καραμπάχ έλκει την καταγωγή του από την περίοδο της Σοβιετικής Ενωσης όταν έτσι ονομαζόταν η εν λόγω περιοχή, το Нагорно-Карабахская автономная область που δημιουργήθηκε το 1923. Στο Αζερμπαϊτζάν, ο πιο κοινός όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει το έδαφος είναι γραμμένο «Qarabağ».
Ο άλλος όρος που χρησιμοποιείται είναι «Արցախ», συνήθως αποδίδεται στα αγγλικά ως Artsakh και στα ελληνικά ως Αρτσάχ. Η «Δημοκρατία του Αρτσάχ» έχει αναγνωριστεί με αυτό το όνομα από τρία άλλα μη αναγνωρισμένα εδάφη, την Υπερδνειστερία, τη Νότια Οσετία και την Αμπχαζία. Η Αρμενία δεν την έχει αναγνωρίσει επίσημα, αλλά παρέχει πολιτική, οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη στις αρχές του Αρτσάχ και έχει δηλώσει ότι θα την αναγνωρίσει σε περίπτωση περαιτέρω κλιμάκωσης.
Η σύγκρουση και το Διεθνές Δίκαιο
Η σύγκρουση ανάμεσα σε Αρμενία και Αζερμπαϊτζάν για το Αρτσάχ αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα ανοιχτά διεθνή ζητήματα το οποίο η διεθνής κοινότητα αδυνατεί να επιλύσει και το Διεθνές Δίκαιο στερείται εργαλείων πέρα από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Από τη μία το Αζερμπαϊτζάν επικαλείται την Αρχή της Εδαφικής Ακεραιότητας και από την άλλη η Αρμενία την Αρχή της Αυτοδιάθεσης. Η Δημοκρατία του Αρτσάχ είναι ένα μόρφωμα εγκλωβισμένο σε νομικό κενό, το οποίο δεν αναγνωρίζεται από άλλα κράτη, κατοικείται από πληθυσμό που αυτοπροσδιορίζεται ως αρμένικος, χρησιμοποιεί το ίδιο νόμισμα, το δράμι ενώ παραμένει ενεργή διαδικασία διαμεσολάβησης για την εξεύρεση λύσης υπό την αιγίδα της Ομάδας του Μινσκ του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη.
Με κυρίαρχο το ερώτημα αν το Αρτσάχ συγκεντρώνει εκείνα τα χαρακτηριστικά που απαιτούνται έτσι ώστε να αποτελέσει ένα ανεξάρτητο κράτος, η περιοχή θα συνεχίσει να παραμένει ένα από τα πλέον σύνθετα διεθνή ζητήματα. Παράλληλα αποτελεί μία από τις καλύτερες αφορμές για την αναζωπύρωση του ανταγωνισμού μεταξύ των κοντινών χωρών. Την Τουρκία που κάνει προβολή ισχύος υποστηρίζοντας το Αζερμπαϊτζάν και έχει ιστορικά τις χειρότερες σχέσεις με την Αρμενία και τη Ρωσία που έχει σχέσεις και με τις δύο χώρες αλλά δεν επιθυμεί μία λύση στα μέτρα της Τουρκίας.