Έξι στις δέκα εργαζόμενες Ελληνίδες έχουν υποστεί κάποια μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης
Νεαρές σε ηλικία γυναίκες, συνήθως ανειδίκευτες, χαμηλόμισθες αυτό είναι τα προφίλ των γυναικών που συνήθως δέχονται την μεγαλύτερη σεξουαλική επιθετικότητα. Έρευνα του Κέντρου Ερευνών για Θέματα Ισότητας (ΚΕΘΙ) έφερε ένα 10% των εργαζόμενων γυναικών στην Ελλάδα να δηλώνει ότι έχει υποστεί προσωπικά σεξουαλική παρενόχληση την ώρα της δουλειάς, ενώ ένα 30% ανέφερε ότι γνωρίζει τουλάχιστον μία συνάδελφο που βρέθηκε σε αυτήν τη δύσκολη θέση. Η έρευνα δεν αναφέρονταν απλά στο φιλικό ή έστω τολμηρό φλερτ αλλά στο επίμονο φλερτ στο επιθετικό που όλοι διακρίνουν με την πρώτη. Άνδρας μέσης ηλικίας, έγγαμος, μορφωμένος και ιεραρχικά ανώτερος (εργοδότης, προϊστάμενος, επιστάτης, αφεντικό) είναι ο «συνήθης ύποπτος», μεταξύ 16 και 25 ετών είναι οι περισσότερες από τις μισές θιγόμενες, ενώ οι δράστες δείχνουν ιδιαίτερη αδυναμία στις νεοπροσληφθείσες (κοντά στο 40% των περιπτώσεων).
Μία στις δέκα περιπτώσεις προχωρά δικαστικά
Μόλις μία στις δέκα περιπτώσεις προχωρά δικαστικά – στις υπόλοιπες, οι θιγόμενες είτε αναγκάζονται να παραιτηθούν (επτά στις δέκα περιπτώσεις) είτε απολύονται. Αξίζει να σημειωθεί τα στοιχεία αυτά αφορούσαν την χώρα, πριν την οικονομική κρίση. Αυτό σημαίνει ότι οι αριθμοί αυξήθηκαν, τα περιστατικά πολλαπλασιάστηκαν, όπως και τα θύματα. Την περίοδο της καραντίνας και του κοροναϊού ειδικοί παρατήρησαν αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας και φυσικά πολλές γυναίκες απελπισμένες από την κατάσταση κοινωνική και προσωπική, δίστασαν ακόμη πιο πολύ να σπάσουν την σιωπή τους.
Η δυσκολία των θυμάτων να αντιδράσουν ωστόσο υπό το φάσμα της εργασιακής επισφάλειας εξακολουθεί στις περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης στον εργασιακό χώρο. .Σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, όπου υπάρχει ισχυρή νομική προστασία για τα θύματα τέτοιων περιπτώσεων, οι καταγγελίες είναι αναλογικά περισσότερες. Όμως και στην Ελλάδα ο νόμος προστατεύει τις θιγόμενες, κάτι που πολλές αγνοούν και είναι σημαντικό να γνωρίζουν: αντίθετα απ' ό,τι γενικά συμβαίνει, το τεκμήριο της αθωότητας εδώ δεν ισχύει, αφού o νόμος 3488/2006 ορίζει ότι ο καταγγελλόμενος ως δράστης υποχρεώνεται να αποδείξει εκείνος την αθωότητά του.
Τι προβλέπει η οδηγία της Κομισιόν
Σύμφωνα με τη σχετική οδηγία της Κομισιόν, η σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας ορίζεται ως «διακριτική μεταχείριση με βάση το φύλο όταν λαμβάνει χώρα μια ανεπιθύμητη συμπεριφορά, σχετική με το φύλο, με την πρόθεση ή με αποτέλεσμα να προσβληθεί η αξιοπρέπεια του προσώπου και/ή να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον εκφοβισμού, εχθρικό ή ενοχλητικό και ιδιαιτέρως αν η απόρριψη ή η υποταγή του προσώπου σε μια τέτοια συμπεριφορά χρησιμοποιείται ως κριτήριο για λήψη απόφασης η οποία να επηρεάζει το συγκεκριμένο πρόσωπο».
Έρευνες καταγράφουν μεγάλα ποσοστά σεξουαλικής παρενόχλησης διαφόρων μορφών –από τις ελαφρύτερες, τύπου πιεστικά λεκτικά υπονοούμενα, έως τις πιο βαριές, από προκλητικές χειρονομίες μέχρι απόπειρες ή και περιστατικά βιασμού– στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, ακόμα και στις ανεπτυγμένες, σε ποσοστά που κυμαίνονται μεταξύ 30% και 50%. Φαντάσου τι γίνεται παραέξω.
Στα δικαστήρια
Λίγες αναλογικά περιπτώσεις φτάνουν στα δικαστήρια, ακόμα λιγότερες στην Ελλάδα. Συγκεκριμένος αριθμός τέτοιων καταγγελιών στη χώρα δεν υπάρχει. Η ΕΛ.ΑΣ. δεν κρατά αρχείο τέτοιων υποθέσεων και ανάλογα με τη βαρύτητά τους τις κατατάσσει σε άλλες κατηγορίες αδικημάτων, ενώ κάποια θιγόμενη/-ος μπορεί επίσης να απευθυνθεί στην 24ωρη γραμμή SOS 15900 της Γενικής Γραμματείας Ισότητας Φύλων για τη βία κατά των γυναικών γενικότερα, στην Επιθεώρηση Εργασίας αλλά και στον Συνήγορο του Πολίτη – και αυτές εμφανίζουν αυξητική τάση πανευρωπαϊκά.
Όπως προκύπτει από στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία θεωρεί τη σεξουαλική παρενόχληση αδίκημα σύμφωνα με οδηγία που εξέδωσαν η Ευρωβουλή και το Συμβούλιο Υπουργών ύστερα από πρόταση της επιτρόπου Άννας Διαμαντοπούλου, μέχρι και έξι στις δέκα εργαζόμενες Ελληνίδες (ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή) έχουν υποστεί κάποια μορφή σεξουαλικής παρενόχλησης. Υπάρχουν επίσης άντρες θύματα τέτοιων συμπεριφορών, ανεξαρτήτως σεξουαλικότητας, όμως τα ποσοστά εδώ είναι πολύ μικρότερα, ένας για δέκα γυναίκες. Υπόψη ότι ο ελληνικός ποινικός κώδικας προβλέπει φυλάκιση από 3 μήνες έως 5 χρόνια (ανάλογα με την περίπτωση) για τους «θερμόαιμους» εργοδότες/-τριες.