Μηχανισμός των Αντικυθήρων – Άρης Δακανάλης: Ο Έλληνας ερευνητής που ρίχνει φως στα «μυστικά» του μιλά στο parapolitika.gr

Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, ο οποίος ανασύρθηκε το 1901 από αλιείς στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Αντικυθήρων και Κρήτης και φυλάσσεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας, αποτελεί τον πρώτο γνωστό αστρονομικό υπολογιστή.

Σύμφωνα με όσα είναι γνωστά μέχρι σήμερα, αυτό το εξαιρετικό δείγμα μηχανικής κατασκευασμένο από μπρούτζο, είχε τη δυνατότητα να προβλέψει με τη λειτουργία 30 γραναζιών, τη θέση του Ήλιου, της Σελήνης, των ηλιακών και σεληνιακών εκλείψεων, των θέσεων των πλανητών, ακόμη και των ημερομηνιών των Ολυμπιακών Αγώνων.

Ερευνητές του Πανεπιστημιακού Κολλεγίου του Λονδίνου (UCL), μεταξύ των οποίων δύο Έλληνες, έφτασαν ένα βήμα πιο κοντά στην κατανόηση του τρόπου λειτουργίας του πολύπλοκου μηχανισμού ηλικίας πάνω από 2.000 ετών, ανακοινώνοντας ότι έλυσαν ένα σημαντικό μέρος του αινίγματος που περιβάλλει τον αρχαίο αστρονομικό υπολογιστή της Ελληνιστικής περιόδου καθώς ακόμα και σήμερα δεν έχει καταστεί εφικτή η πλήρης κατανόηση του τρόπου λειτουργίας του συστήματος των γραναζιών.

Το parapolitika.gr μίλησε με τον υποψήφιο δρ. Μηχανολογίας του UCL, Άρη Δακανάλη, ο οποίος είναι ένας εκ των δύο Ελλήνων της «Antikythera Research Team», τόσο για τις τελευταίες ανακαλύψεις της ερευνητικής ομάδας αλλά και για τη ζωή στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Κύριε Δακανάλη, μπορείτε να μας περιγράψετε τον σκοπό της ερευνητικής ομάδας «Antikythera Research Team» στην οποία συμμετέχετε;

Η ομάδα Antikythera Research Team του πανεπιστημίου UCL στο Λονδίνο έχει ως κύριο σκοπό της τη μηχανολογική μελέτη του Μηχανισμού των Αντικυθήρων. Για παράδειγμα, ερευνούμε με τι εργαλεία και τεχνικές θα μπορούσε να έχει κατασκευαστεί ο Μηχανισμός από τον τεχνίτη των Ελληνιστικών χρόνων καθώς και πως τα χαρακτηριστικά των γραναζιών θα επηρέαζαν τη λειτουργία του. Αυτά τα ερωτήματα είναι κύρια πλην όμως δεν εξαντλούν τα ερευνητικά μας ενδιαφέροντα γύρω από το Μηχανισμό.

Τι νέο κομίζει η έρευνά της και οι νέες της ανακαλύψεις;

Η έρευνα της ομάδας έχει σημειώσει δύο επιτυχίες μέχρι τώρα. Η πρώτη είναι η κατανόηση της μαθηματικής μεθόδου που χρησιμοποίησε ο αρχαίος σχεδιαστής, προκειμένου να μεταφράσει τις τότε γνωστές πλανητικές περιόδους με ένα τρόπο που μπορούν να κωδικοποιηθούν σε μορφή γραναζιών. Έχοντας κατανοήσει τη μέθοδο, μπορέσαμε να επεκταθούμε και σε πλανήτες των οποίων οι περίοδοι είναι άγνωστες, καθώς αναγράφονταν σε τμήματα των επιγραφών που δε σώζονται. Με όλες τις πλανητικές περιόδους στη διάθεσή μας, και σε συνδυασμό με επιγραφικά και μηχανολογικά στοιχεία που επιζούν στο Μηχανισμό, προτείνουμε το πιο άρτιο μοντέλο για το χαμένο γεωκεντρικό πλανητάριο του Μηχανισμού. Αυτό δηλαδή που ταιριάζει καλύτερα σε όλα απολύτως τα σωζόμενα δεδομένα.

Ο «Μηχανισμός των Αντικυθήρων» έχει «αποκαλύψει» όλα του τα μυστικά; Είναι τελικά ένα τόσο σημαντικό δείγμα μηχανικής;

Υπάρχουν αρκετά ερωτήματα που εκκρεμούν και πιστεύω πως ο Μηχανισμός θα απασχολεί τους ερευνητές για μερικές δεκαετίες ακόμα. Είναι πράγματι ένα σημαντικότατο δείγμα μηχανικής των Ελληνιστικών χρόνων, καθώς αποτελεί το μοναδικό εύρημα από την προχωρημένη τεχνολογία της εποχής.

Είμαστε πολύ τυχεροί που ανασύρθηκε από το βυθό της θάλασσας, καθώς συνιστά πραγματικά ένα παράθυρο μέσα από το οποίο μπορούμε να έχουμε μια καλύτερη εικόνα για τις πρακτικές των μηχανικών των πρώτων δύο αιώνων π.Χ. και να αναθεωρήσουμε τις προγενέστερες λανθασμένες απόψεις.

Πώς είναι η ζωή στο Ηνωμένο Βασίλειο για έναν Έλληνα επιστήμονα μετά το Brexit;

Σίγουρα το Brexit έχει καταστήσει τη Ηνωμένο Βασίλειο λιγότερο ελκυστικό για τις επιστήμες, για δύο κυρίως λόγους: πρώτον γιατί η χώρα έχει πλέον σαφώς πιο περιορισμένη πρόσβαση σε ερευνητικά κονδύλια, στα οποία κάποτε είχε τα πρωτεία στην Ένωση, και δευτερευόντως γιατί στην ευρύτερη κοινωνία προωθείται ένα αφήγημα πως «μπορούμε καλύτερα μόνοι μας», το οποίο αναπόφευκτα χρωματίζεται από τόνους που δεν ηχούν και πολύ όμορφα σε αυτιά μεταναστών.

Στην επέτειο των 200 ετών από την επανάσταση, οι πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου πώς αντιμετωπίζουν τη χώρα της και της πολίτες της;

Το κίνημα του φιλελληνισμού είναι μάλλον παρελθόν. Δεν υπάρχουν πλέον ρομαντικοί όπως ο Σέλλευ και ο Λόρδος Βύρων και καλό θα ήταν να μην ξεγελιόμαστε από τη συμβολική επίσκεψη του Πρίγκιπα Καρόλου, καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο νσπεύδει να αναθερμάνει τις σχέσεις της με όλα τα κράτη για να βγει από τη μοναξιά στην οποία αυτοεξορίστηκε.

Η εικόνα της χώρας μας στο νου του μέσου Βρετανού είναι σταθερά αυτή του Έλληνα που δεν πληρώνει τους φόρους του και που βρίσκεται σε μια κατάσταση όπου η χρεωκοπία παραμονεύει μονίμως στη γωνία. Ως θέρετρο κρατάμε μια γοητεία, πλην όμως οι Βρετανοί είναι ιδιαίτερα ταξιδιάρικος λαός και αν θέλουμε να παραμείνουμε ελκυστικοί, θα πρέπει να υπάρχει και το ανάλογο επίπεδο υπηρεσιών και κόστους.

Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια έχει μειωθεί εκείνη η θλιβερή κουτοπόνηρη αντίληψη που τους φερόμασταν ως «κουτόφραγκους» προς εξαπάτηση. Χρειάζεται λιγότερη έπαρση και αλαζονεία, καθώς ο πλανήτης έχει και άλλα εξίσου όμορφα μέρη (σοκαριστικό, το ξέρω!) και ουσιαστικότερη δουλειά και ανταγωνιστικότητα στις παρεχόμενες υπηρεσίες στον τουρισμό. Τα παράλια της Τουρκίας είναι μισό βήμα παραπέρα και προσφέρουν παρόμοιες εμπειρίες με σαφώς μικρότερο κόστος. Χρειάζεται στρατηγική, σκληρή δουλειά και καλό μάρκετινγκ για να ανασκευάσουμε την εικόνα της χώρας μας που βγαίνει προς τα έξω.