Σημαντικοί Έλληνες επιστήμονες στη μάχη κατά του κοροναϊού (Εικόνες)

Από την ανάπτυξη των εμβολίων για την προστασία από τον κοροναϊό έως την κυκλοφορία των πρώτων αντι-ιικών φαρμάκων και «κοκτέιλ» αντισωμάτων, οι Έλληνες επιστήμονες σε υψηλές ερευνητικές και διοικητικές θέσεις πρωταγωνίστησαν στην αντιμετώπιση της νόσου Covid- 19. Είναι ο Άλμπερτ Μπουρλά, ο CEO της Pfizer, με καταγωγή από τη Θεσσαλονίκη, ο οποίος επισκέφθηκε πρόσφατα την Ελλάδα. Ο Νικόλας Καρτσώνης, αντιπρόεδρος Κλινικής Έρευνας σε Λοιμώδη Νοσήματα και Εμβόλια στα εργαστήρια ερευνών της Merck. Και η Ζωή Αλεξοπούλου, κλινική διευθύντρια της MSD (όπως ονομάζεται η Merck εκτός ΗΠΑ). Ο Μενέλαος Πάγκαλος, εκτελεστικός αντιπρόεδρος Έρευνας και Ανάπτυξης της AstraZeneca. Ο Τζορτζ Γιανκόπουλος, συνιδρυτής, πρόεδρος και επικεφαλής του επιστημονικού τομέα της Regeneron - μαζί με με τον πρόεδρο του Δ.Σ, Ρόι Βαγιέλο, και τον Χρήστο Κυρατσού, αντιπρόεδρο Ερευνών επί των Μολυσματικών Ασθενειών και των Τεχνολογιών Ιικών Φορέων στην ίδια εταιρεία. Επίσης, ο Γιώργος Σκάνγκος, CEO και διευθυντής της Vir Biotechnology.

Ο Θεσσαλονικιός που έγραψε Ιστορία

Μετά την ανάπτυξη και την ευρεία διανομή του εμβολίου mRNA COVID-19 (τροποποιημένων νουκλεοσιδίων), σε συνεργασία με την BioNTech, η Pfizer αναπτύσσει τώρα το χάπι για τη θεραπεία της νόσου, που θα έχει την εμπορική ονομασία Paxlovid και, σύμφωνα με τις κλινικές έρευνες, μειώνει κατά 89% τις νοσηλείες και τους θανάτους σε ασθενείς υψηλού κινδύνου. Από την πλευρά του, ο επικεφαλής της Pfizer, Αλμπερτ Μπουρλά, ο οποίος βρέθηκε τον Οκτώβριο στην πόλη καταγωγής του, τη Θεσσαλονίκη, για τα εγκαίνια του Κέντρου Ψηφιακής Καινοτομίας και του παγκόσμιου Κέντρου Επιχειρησιακών Λειτουργιών και Υπηρεσιών (hub) της Pfizer, είναι ο άνθρωπος που με στρατηγικές κινήσεις ηγήθηκε της πρωταγωνιστικής πορείας της εταιρείας στην αντιμετώπιση της πανδημίας.

Ο Αλμπερτ Μπουρλά, Σεφαραδίτης Εβραίος της συμπρωτεύουσας, τελείωσε το 10ο Γυμνάσιο της Θεσσαλονίκης, φοίτησε στην Κτηνιατρική Σχολή στο ΑΠΘ και με διδακτορικό στη Βιοτεχνολογία της Αναπαραγωγής προσελήφθη από την Pfizer αρχικά στην Ελλάδα, το 1993. Το 2001 μετακόμισε στις ΗΠΑ, σε ηλικία 35 ετών, και το 2006 ανέλαβε τη θέση του προέδρου της Ευρώπης, Αφρικής και Μέσης Ανατολής. Ανέλαβε διευθύνων σύμβουλος τον Ιανουάριο του 2019 και τον Απρίλιο ο όμιλος έλαβε από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) έγκριση για το Ibrance, το πρώτο φάρμακο για τη θεραπεία του προχωρημένου καρκίνου του μαστού. Είναι παντρεμένος με την επίσης Θεσσαλονικιά Μύριαμ Αλχανάτη και πατέρας δύο παιδιών, ενώ διατηρεί την επαφή του με τις ρίζες του, υποστηρίζει την ομάδα του Αρη και κάνει κάθε χρόνο διακοπές στη Χαλκιδική.

Γιος μεταναστών στο Νιου Τζέρσεϊ

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA) θα εκδώσει το «συντομότερο δυνατόν» συστάσεις για το πρώτο αντι-ιικό χάπι Molnupiravir, που αναπτύχθηκε κατά της Covid-19 από κοινού από τις Merck και Ridgeback Biotherapeutics και πρόσφατα εγκρίθηκε από τη Βρετανία.

Ο Νικόλας Καρτσώνης, που εργάζεται εδώ και δύο δεκαετίες στα εργαστήρια ερευνών της εταιρείας, είναι παθολόγος με ειδικότητα στις λοιμώδεις παθήσεις.

Γιος Ελλήνων μεταναστών, έχει μεγαλώσει στο Νιου Τζέρσεϊ της Νέας Υόρκης, ζει στο Πεν Βάλεϊ της Πενσιλβάνια και είναι παντρεμένος, με τρία παιδιά.

Πρόσφατα, μιλώντας στο Associated Press για την τιμή του φαρμάκου της Merck, που είχε ξεσηκώσει αντιδράσεις στις ΗΠΑ, είχε δηλώσει ότι το τελικό κόστος της θεραπείας δεν θα υπερβεί τα 700 δολάρια, ώστε να είναι προσβάσιμο «σε όσο περισσότερους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο μπορούμε».

Μια γυναίκα με λαμπρή καριέρα

Από φέτος τον Ιανουάριο η διδάκτωρ Νευρολογίας και λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης Ζωή Αλεξοπούλου είναι κλινική διευθύντρια στην MSD (όπως είναι γνωστό το εκτός ΗΠΑ και Καναδά σκέλος της εταιρείας Merck, λόγω της συγχώνευσης με τη Sharp & Dohme). Όπως δήλωσε πρόσφατα, η έρευνα για το αντι-ιικό χάπι Molnupiravir της Merck ξεκίνησε ως θεραπεία για τη γρίπη, όμως στη διάρκεια της πανδημίας οι ερευνητές ανακάλυψαν πως ο μηχανισμός του, που αναστέλλει τον πολλαπλασιασμό κάποιων RNA ιών, μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και για τον κοροναϊό. Η δρ Αλεξοπούλου είναι πεπειραμένη κλινική ερευνήτρια Νευρολογίας, έχοντας στο παρελθόν εργαστεί ερευνητικά επάνω στις νόσους Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον και στην πολλαπλή σκλήρυνση, σε δοκιμές των Roche, Novartis, Merck, Eli Lilly, Biogen, EISAI, BenevolentAI, Genentech κ.ά.

Σερ στη Βρετανία, με καταγωγή από Χίο και Τήνο

  Μετά το εμβόλιο Vaxzevria, που ανέπτυξε σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και το οποίο πυροδότησε αντιπαραθέσεις σε επίπεδο Ε.Ε. αλλά και αναθεώρηση οδηγιών ως προς τις ηλικίες που συνιστάται να εμβολιαστούν με αυτό, η AstaZeneca έχει περάσει δυναμικά στην κούρσα για τη θεραπεία.

Το «κοκτέιλ» μονοκλωνικών αντισωμάτων Evusheld, το οποίο αποτελεί το πρώτο ενέσιμο σκεύασμα που παρέχει προστασία από τη νόσηση με Covid-19, εξετάζεται επίσης προς έγκριση από την Ε.Ε. Οι κλινικές δοκιμές δείχνουν πως μειώνει τον κίνδυνο σοβαρής νόσησης ή θανάτου κατά 50%. Ο εκτελεστικός διευθυντής της AstraZeneca, «Μένε» Πάγκαλος, ο οποίος έχει χρισθεί σερ στη Βρετανία, γεννήθηκε στο Ιλινγκ του Λονδίνου από γονείς με καταγωγή από τη Χίο και την Τήνο, όπου περνούσε τα παιδικά του καλοκαίρια.

Σπούδασε Βιοχημεία και Μοριακή Βιολογία στο Κολέγιο Imperial και έκανε διατριβή στη Νευροφαρμακολογία στο UCL. Πρώην αντιπρόεδρος στην έρευνα νευροεπιστήμης της Wyeth, προσελήφθη στην AstraZeneca το 2010 έπειτα από ένα σύντομο πέρασμα από την Pfizer. Θεωρείται πως υπήρξε ο άνθρωπος που μεσολάβησε ώστε να αναπτύξει η AstraZeneca το εμβόλιο του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, το οποίο στα πρώτα στάδια βρισκόταν σε διαπραγματεύσεις με τη Merck. «Νιώθω πως έχω την καλύτερη δουλειά στον κόσμο και έχω το προνόμιο να εργάζομαι με ορισμένα από τα πιο λαμπρά μυαλά παγκοσμίως», δηλώνει.

Το αντίδοτο στον Τραμπ

Το «πράσινο φως» έδωσε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων για το «κοκτέιλ» αντισωμάτων REGΕN-COV (Ronapreve στην Ευρώπη), που ανέπτυξε η Regeneron, σε συνεργασία με τη Roche. Το πειραματικό φάρμακο είχε χορηγηθεί στον Ντόναλντ Τραμπ -τότε πρόεδρο των ΗΠΑ όταν είχε νοσήσει με κοροναϊό.

Ο Τζορτζ Γιανκόπουλος, βραβευμένος με το Επιστημονικό Βραβείο του Ιδρύματος Μποδοσάκη, γιος Ελλήνων μεταναστών από το Κουίνς της Νέας Υόρκης, σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια και διέπρεψε ακαδημαϊκά στον τομέα της Μοριακής Ανοσολογίας, μεταξύ άλλων ως ο επιστήμονας, ο οποίος μαζί με τον Φρεντ Αλτ τροποποίησε γενετικά ποντίκια για να μιμούνται το ανθρώπινο ανοσοποιητικό, κάτι που επιτρέπει την εργαστηριακή ανάπτυξη κατάλληλων -για τον άνθρωπο- αντισωμάτων.

Το 1989 ίδρυσε την εταιρεία βιοτεχνολογίας Regeneron Pharmaceuticals, που έχει χαρακτηριστεί από το περιοδικό «Forbes» ως μια από τις «πιο καινοτόμες στον κόσμο». Στις αρχές Ιουλίου, η Regeneron έκλεισε συμφωνία σχεδόν 450 εκατ. δολαρίων με την αμερικανική κυβέρνηση για την παραγωγή του «κοκτέιλ» αντισωμάτων κατά του κοροναϊού. Και τον Αύγουστο ο ελβετικός φαρμακευτικός κολοσσός Roche ανακοίνωσε συμφωνία με τη Regeneron για την παρασκευή και τη διανομή του φαρμάκου.

Ο 92χρονος Πίνδαρος

Γιος κι αυτός Ελλήνων μεταναστών, που μεγάλωσε μάλιστα στον απόηχο της Μεγάλης Υφεσης, ο 92χρονος σήμερα Πίνδαρος ή Ρόι Βαγιέλος είναι μια πολύ μεγάλη προσωπικότητα διεθνώς και το όνομά του συνδέθηκε με εντυπωσιακές επιτυχίες ως επικεφαλής ερευνών στον φαρμακευτικό τομέα και στη συνέχεια ως πρόεδρος της φαρμακοβιομηχανίας Merck. Στα μέσα της δεκαετίας του ’80, έκανε το φάρμακο ιβερμεκτίνη της Merck ευρέως διαθέσιμο σε κυβερνήσεις του αναπτυσσόμενου κόσμου, προκειμένου να θεραπευτεί η «τύφλωση των ποταμών», η δεύτερη μολυσματική αιτία τύφλωσης παγκοσμίως. Το 1995, είχε τη διορατικότητα να μεταπηδήσει στη Regeneron Pharmaceuticals, ενώ μαζί με τη σύζυγό του, Νταϊάνα, είναι χρηματοδότης προγραμμάτων υποτροφιών στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια.

Ανέλαβε το έργο της επίβλεψης

  Και ο Χρήστος Κυρατσούς, αντιπρόεδρος Ερευνών επί των Μολυσματικών Ασθενειών και των Τεχνολογιών Ιικών Φορέων στη Regeneron επιβλέπει την προκλινική έρευνα μονοκλωνικών αντισωμάτων και νέων γονιδιακών και κυτταρικών θεραπειών και ηγείται των ερευνών της εταιρείας για να αναπτύξει αντισώματα κατά της COVID-19. Στόχος της εταιρείας, όπως έχει πει, σε συνεργασία με την αμερικανική κυβέρνηση, είναι να δημιουργηθεί μια τράπεζα αντισωμάτων εναντίον κάθε κοροναϊού.

Επικεφαλής όλων των προσπαθειών

Τον Ιούλιο η Vir Biotechnology και η GlaxoSmithKline υπέγραψαν συμφωνία με την Κομισιόν, προκειμένου να προμηθεύσουν την Ε.Ε. με 220.000 δόσεις σοτροβιμάμπης, του πειραματικού, μονοδοσικού αντισώματος κατά του κοροναϊού των δύο εταιρειών. Πίσω από την επιτυχία αυτή βρίσκεται ο Γιώργος Σκάνγκος, πρόεδρος και Δ.Σ. της Vir Biotechnology από το 2017, τον οποίο επίσης όρισε ο Οργανισμός Βιοτεχνολογίας-Καινοτομίας στις ΗΠΑ ως επικεφαλής όλων των προσπαθειών των εταιρειών βιοτεχνολογίας για την καταπολέμηση του κοροναϊού.

Με σημαίνοντα ρόλο στον φαρμακευτικό τομέα

Στην πρωτοπορία της ιατρικής έρευνας και τεχνολογίας βρίσκονται, όμως, και άλλοι Ελληνες, όπως ο πρώην επενδυτικός τραπεζίτης Στέλιος Παπαδόπουλος, πρόεδρος της Biogen και θεωρούμενος «πατριάρχης» της βιοτεχνολογίας στις ΗΠΑ, ο οποίος μαζί με τον Μισέλ Βουνάτσο, διευθύνοντα σύμβουλο της Biogen, βρίσκονται πίσω από το σκεύασμα αντεκανουμάμπη κατά του Αλτσχάιμερ. Επίσης, ο Νικόλαος Γκαλακάτος, επικεφαλής των Επιστημών Ζωής στην Blackstone Life Sciences, ο Εμιλ Κακκής, διευθύνων σύμβουλος της Ultragenyx Pharmaceutical, και ο Βαγγέλης Βεργέτης, συνιδρυτής της Intelligencia, της εταιρείας που χρησιμοποιεί την Τεχνητή Νοημοσύνη για να ελαχιστοποιήσει το ρίσκο από την ανάπτυξη φαρμάκων.