Παρατηρεί ακόμη τα αεροπλάνα που προσγειώνονται στο αεροδρόμιο της Σιγκαπούρης (όπως έκανε και πριν από 17 χρόνια από τον 20ό όροφο του γυάλινου κτιρίου όπου διέμενε) φεύγοντας από το γραφείο του ως τακτικός καθηγητής, κάτοχος της έδρας Καρδιοθωρακοχειρουργικής στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης. Η σημαίνουσα έδρα ενός από τα κορυφαία ακαδημαϊκά ιδρύματα παγκοσμίως σε ελληνικά χέρια!

Ο Θεόδωρος Κωφίδης είναι διευθυντής του τμήματος Καρδο-θωρακο-αγγειοχειρουργικής από το 2018 στο Εθνικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Σιγκαπούρης, όπου εκτελούνται περί τις 2.800 επεμβάσεις τον χρόνο, με τη διοικητική δράση του τομέα του και στα τέσσερα νοσοκομεία του πανεπιστημιακού ομίλου.

Ο πολυμήχανος σαν τον Οδυσσέα, Έλληνας γιατρός, πρωτοπόρος της Ενδοσκοπικής Καρδιοχειρουργικής (την έχει διδάξει ακαδημαϊκά σε πολυάριθμα προγράμματα σε χώρες ανά τον κόσμο, όπως και στην Ελλάδα) ερευνητής, με διπλώματα ευρεσιτεχνίας, σχεδιάζει την πρώτη βιομιμητική και εξατομικευμένη βαλβίδα καρδιάς, που αναμένεται να αποτελέσει επαναστατικό επίτευγμα, καθότι πρόκειται για ακριβές αντίγραφο της υγιούς ανθρώπινης βαλβίδας, με το εντυπωσιακό χαρακτηριστικό της εξατομίκευσης, ότι δηλαδή θα παράγεται κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του εκάστοτε αποδέκτη.

Καριέρα 26 χρόνων

Στα 53 του χρόνια μετρά μια φιλόδοξη καριέρα 26 χρόνων στην κλινική Καρδιοθωρακοχειρουργικής και... «η φιλοδοξία είναι η κινητήρια δύναμη της προκοπής», θα πει, καθώς η πολυετής ερευνητική δραστηριότητα του και οι πατέντες του (μυοκαρδιακή αποκατάσταση, tissue engineering, βλαστικά κύτταρα, η αγγειογένεση κ.λπ.) τον θέλουν να διαχειρίζεται κρατικές επιχορηγήσεις για την έρευνά του, ήτοι να έχει απορροφήσει έως σήμερα ερευνητικά κονδύλια ύψους 60.000.000. «Η αλήθεια, η διαφάνεια, η συγκριτική επαλήθευση και η πειραματική πιστοποίηση ενός οποιουδήποτε επιστημονικού εγχειρήματος αποτελούν αδιαμφισβήτητες αρχές του επιστημονικού ήθους».

Μεγάλωσε στην Κομοτηνή, με καταγωγή από τον Πόντο. «Είμαι ανυπόμονος άνθρωπος και ως Πόντιος έχω το στοιχείο της υπερβολής» θα πει, ενώ αναπόσπαστη αναφορά ζωής αποτελούν οι θυσίες των γονιών του για να στηρίξουν οικονομικά τις σπουδές του. «Το πρώτο μου PC το αγόρασα το ’93 κατά τη διατριβή μου και ήταν το δώρο της αείμνηστης γιαγιάς μου από τη σύνταξη του παππού μου, Θόδωρου. Οι γονείς μου με έμαθαν να προσδιορίζω τις συντεταγμένες μου και ν’ ασχολούμαι με τη λύση του προβλήματος παρά με τη συνειδητοποίησή του».



Τολμηρός, πειθαρχημένος, με στοχευμένη πρωτοποριακή αντίληψη, ερασιτέχνης πιλότος επίσης (είναι η διαφυγή του, λέει), και στο portfolio του ξεχωρίζει τη φωτό της Golden Bridge. Σπούδασε Ιατρική (με υποτροφία αριστείας του βαυαρικού κράτους) στο φημισμένο, ακαδημαϊκής παράδοσης, Λούντβιχ Μαξιμίλιανς του Μονάχου, με ειδίκευση στο Hannover Medical School και πρακτική στο University of Stanford στην Καλιφόρνια, κατακτώντας ταχύτατα θέση στη διεθνή ακαδημαϊκή κοινότητα και την ελίτ της Καρδιοχειρουργικής στη Γερμανία. Είναι μέλος των περίοπτων American Heart Association, International Society of Heart and Lung Transplantation, European Society of Cardiothoracic Surgery.

Έπαρση σημαίας

-Πώς αισθάνεστε με το γεγονός ότι η έδρα Καρδιοθωρακοχειρουργικής στο Εθνικό Πανεπιστήμιο ανήκει σε εσάς, έναν Έλληνα;

-Αισθάνομαι ένα βήμα πιο κοντά στην πατρίδα μου. Όπως αισθάνομαι και βαρύτατη ευθύνη, διότι όπου στέκομαι, 35 συναπτά έτη, σε ξένες γαίες, όταν συμβαίνει κάτι θετικό που συνδέεται με Έλληνα... γίνεται έπαρση της ελληνικής σημαίας. Όταν συμβαίνει το αντίθετο, τότε, προκαλούμε αρνητικές εντυπώσεις. Βέβαια, σε έναν πλανήτη παγκοσμιοποιημένο, δίχως σκληρά σύνορα, τέτοια παραδείγματα γίνονται όλο και συχνότερα, προς τιμήν της χώρας που μας φιλοξενεί. Θα έπρεπε, όμως, αυτή η σύμβαση πολιτισμού και αξιοκρατίας να είναι αμφοτεροβαρής και να χαρακτηρίζει και την Ελλάδα.

-Στη Σιγκαπούρη, γνωρίζουμε ότι υπάρχει υψηλού επιπέδου ιατρική δυναμική.

-Το Μόντε Κάρλο της Ασίας είναι μια πολυεθνική, πολυ-θρησκευτική κοινωνία με υψηλό οικονομικό και τεχνολογικό επίπεδο και με εξαιρετική επένδυση στην έρευνα! Ο απω-ασιατικός πολιτισμός με ενδιέφερε πάντοτε, δίχως όμως να με γοητεύει βαθύτερα, για να είμαι ειλικρινής, ενώ στον χώρο που κινούμαι η
Ο απω-ασιατικός πολιτισμός με ενδιέφερε πάντοτε, δίχως όμως να με γοητεύει βαθύτερα
νοοτροπία έχει δυτικοποιηθεί, ας πούμε, παγκοσμιοποιηθεί. Ωστόσο, σε προσωπικό επιστημονικό πεδίο, η τάξη και η οργάνωση της γερμανικής επιστημονικής κοινότητας είναι το μοντέλο που ακολούθησα στον τρόπο σκέψης και επιστημονικής πράξης μου.

-Σε καταστάσεις εξόχως ανταγωνιστικές πώς αντιδράτε;

-Στη ζωή τρέχουμε έναν μαραθώνιο, όχι κούρσα 100 μέτρων. Πρέπει επομένως να εξοικονομούμε δυνάμεις και ο ανταγωνισμός, πάντα με θεμιτά μέσα, μπορεί να αποβεί εποικοδομητικός και αποδοτικός, τόσο για το άτομο όσο και την ομάδα - προσωπικά διεγείρει τον καλύτερο εαυτό μου και μου είναι... ευπρόσδεκτος. Μπορείς να είσαι τόσο καλός, ώστε να είσαι υπεράνω ανταγωνισμού; Αυτό είναι που πρέπει να δουλέψουμε μέσα μας και όχι μόνο να απαντούμε σε εξωτερικές προκλήσεις. Πάντως, δεν είμαι της «ζώνης ανέσεως» (comfort zone), προκαλεί αγκύλωση και αδράνεια.

-Επίκτητη και δουλεμένη η αυτοπειθαρχία σας;

Επίκτητη θα έλεγα. Η ζωή σού δίνει ευκαιρίες να το αναγνωρίσεις και να το καλλιεργήσεις. Είναι οξύμωρο, αλλά στον βαθμό που περιορίζεις την ελευθερία σου 
Συνιστώ να διαβάσουν όλοι βιβλία αυτοβελτίωσης
και την «άμεση ικανοποίηση», οποιαδήποτε μορφή και να παίρνει αυτή, στον βαθμό αυτό αποκτάς την ελευθερία σου. Συνιστώ να διαβάσουν όλοι σχετικά βιβλία αυτοβελτίωσης, μια και υπάρχει πλούσιο υλικό στο Διαδίκτυο. Μελετάτε κάθε μέρα. Who reads... leads, στη ζωή του.



-Σκέφτεστε να επιστρέψετε στην Ελλάδα;

-Θα ήταν ψέμα να σας πω ότι πέρασε μια μέρα της ζωής μου στο εξωτερικό χωρίς να το σκεφτώ. Όλα, όμως, στον κατάλληλο χρόνο και με τις κατάλληλες συνθήκες, αλλιώς δεν εξυπηρετείται ο στόχος της προσφοράς στη χώρα και οι κοινοί μας στόχοι. Ακραίες συναισθηματικές αποφάσεις θα οδηγούσαν σε εκπτωτικά σχήματα, που δεν θα αξιοποιούσαν τις δυνατότητες και τις προοπτικές μιας επιστροφής. Θα πρέπει να γίνουν πράγματα που δεν πράξαμε στο
Για την Ελλάδα θα έκανα περισσότερα από ό,τι έκανε αυτή για εμένα
παρελθόν κι αυτό απαιτεί όραμα, πάθος, στρατηγική και καλλιέργεια συνεπάγουσας κουλτούρας. Εγώ είμαι ευέλικτος, και επιθυμώ να προσφέρω στη χώρα μου. Για την Ελλάδα θα έκανα περισσότερα από ό,τι έκανε αυτή για εμένα. Θα πρόσφερα τις γνώσεις και την εμπειρία μου για τη σωστή εφαρμογή του τρίπτυχου Κλινική Πρωτοπορία - Υβριδικής Καρδιοχειρουργική Εκπαίδευση - Έρευνα. Πρώτιστα, όμως, θα έδινα έμφαση στην καλλιέργεια μιας νέας κουλτούρας και θέασης στην Ιατρική (αμφοτεροβαρώς με την πολιτεία) διότι «culture eats strategy for breakfast everyday». Η κουλτούρα είναι το παν, όχι η στρατηγική.

-Ποια, δηλαδή, θεωρείτε κύρια παθογένεια της χώρας;

-Κάθε έθνος έχει τα θετικά και τα αρνητικά του και οι δικές μας παθογένειες είναι χρόνιες, αλλά υπερκαλύπτονται από μύρια καλά της πατρίδας μας. Εάν θα έπρεπε να αναφέρω μόνο μία... είναι η έλλειψη συλλογικού πνεύματος και ευθύνης και ότι συνήθως όλα γίνονται για το προσωπικό συμφέρον.

-Ασκείτε κλινική ιατρική, διδάσκετε την τεχνογνωσία σας, εξελίσσετε την εκάστοτε εφευρετικότητά σας, αλλά και διοικείτε.

-Η διοίκηση δεν γίνεται... εξ ουρανού, μαθαίνεται, διδάσκεται, πλάθεται. Υπάρχουν διάφορα μοντέλα διοίκησης, ένα ιδανικό διοικητικό μοντέλο δεν είναι μονολιθικό και άκαμπτο. Είναι ένας προσαρμοσμένος συνδυασμός, ανάλογα με τον στόχο, τη σύσταση της ομάδας και τις λοιπές εξωτερικές περιστάσεις. Η ουσία,
Στο επίκεντρο κάθε διοίκησης, όπως και στη δική μου, πρέπει να υπάρχει ο άνθρωπος
πιστεύω, ο πυρήνας της όποιας διοικητικής μορφής πρέπει να είναι οι θυσίες για τους διοικούμενους, η γνήσια επιθυμία να προωθηθούν και να φτάσουν στον καλύτερο εαυτό τους - έτσι ανέρχεται όλη η ομάδα. Στο επίκεντρο κάθε διοίκησης, όπως και στη δική μου, πρέπει να υπάρχει ο άνθρωπος, η κεντρική παρακαταθήκη προς κατάκτηση κάθε στόχου.

-Η κινητήρια δύναμή σας;

-Ο καλύτερος δυνατός εαυτός μου, όπως θα έπρεπε να είναι, ιδανικά, σε δέκα χρόνια. Και αν με ρωτήσετε σε δέκα χρόνια, το ίδιο θα απαντήσω. Τελικά, εύχομαι σε όλους να δουλέψουν μέσα τους και να διευκρινίσουν το «γιατί» τους (Simon Sinek).

-Ενώ το μέτρο σας;

Η επίγνωση. Γενικά, πάντως ζω και σκέπτομαι με γνώμονα την αρχή της αφθονίας. Δεν υπάρχουν όρια, όταν ανάγεις το σημείο αναφοράς σε κάτι ανώτερο από μας. Τότε μόνο η ζωή αποκτά νόημα. Η ζωή, το σύμπαν δεν είναι... σοσιαλιστές, στηρίζονται σε αρχές αφθονίας, με όρους. Το πνεύμα που δεν κάμπτεται, δεν
Στην πολύπλανη και πολυπράγμονα ζωή μου… είδα πολλά, πέρασα από διάφορα στάδια
παραδίδεται, ελπίζει, συγχωρεί και βλέπει προς τον Θεό, είναι ατέρμονο, ικανό για τα πάντα. Στην πολύπλανη και πολυπράγμονα ζωή μου… είδα πολλά, πέρασα από διάφορα στάδια, είδα σκοτάδι και φως, ύψος και βάθος, δράματα και θαύματα. Γκρεμίστηκα και σηκώθηκα, πολέμησα, νίκησα και έχασα, ερεύνησα κι αμφισβήτησα. Είμαι βαθιά χριστιανός και διά της επιστήμης θεωρώ ότι άγγιξα την αλήθεια.

Ανθρώπινη βαλβίδα

«Είναι δημιουργημένη», εξηγεί ο διακεκριμένος ερευνητής, «από την πολύχρονη πείρα στο χειρουργείο: η υγιής ανθρώπινη βαλβίδα είναι εύκαμπτη, δεν έχει σαφώς μεταλλικά και άλλα σκληρά υλικά, όπως οι υπάρχουσες τεχνητές βαλβίδες, και φέρει χορδές που συνδέουν τα φύλλα της βαλβίδας με το μυώδες τοίχωμα της καρδιάς, βελτιώνοντας τη συσταλτικότητα της καρδιάς και τη ροή του αίματος.



Η βιομιμητική βαλβίδα είναι ένα ακριβές αντίγραφο της υγιούς ανθρώπινης βαλβίδας και έχει αποδείξει σε τεχνικές αλλά και προκλινικές ζωικές μελέτες την ασύγκριτη ανωτερότητα της. Το μεγάλο “ατού” της είναι η εξατομίκευσή της. Για πρώτη φορά στην ιστορία της Καρδιοχειρουργικής, ένα εμφύτευμα δεν θα επιλέγεται από το ράφι στο χειρουργείο, αλλά θα φτιάχνεται κατά παραγγελία του ασθενούς και του καρδιολόγου/καρδιοχειρουργού του. Η διαδικασία θα είναι
Για πρώτη φορά στην ιστορία της Καρδιοχειρουργικής, ένα εμφύτευμα δεν θα επιλέγεται από το ράφι στο χειρουργείο, αλλά θα φτιάχνεται κατά παραγγελία του ασθενούς
βασισμένη στις κλασικές προεγχειρητικές εξετάσεις, οι οποίες “μεταποιούνται” με ειδικό software σε προσχέδιο πατρόν, βάση του οποίου παρασκευάζεται η προσωπική βαλβίδα του κάθε ασθενούς. Τα προκλινικά αποτελέσματα είναι ήδη διαπιστευμένα από ειδικά εργαστήρια σε Γαλλία και ΗΠΑ, ενώ με την ομάδα μου ετοιμάζουμε ταχέως την πρώτη εμφύτευση σε άνθρωπο σε περίπου 18 μήνες από τώρα. Έχουμε στη γραμμή παραγωγής μια ολόκληρη σειρά από βαλβίδες και τεχνικές, το σλόγκαν μας είναι “Βάλε τη δική σου βαλβίδα”, ένα καινοτομικό Marketing Concept».

*Η συνέντευξη της Άννας Γριμάνη δημοσιεύτηκε στην Απογευματινή της Κυριακής στις 12 Φεβρουαρίου 2023.