Ο θρυλικός συνθέτης Σταύρος Ξαρχάκος γεννήθηκε πριν 84 χρόνια στις 14 Μαρτίου 1939 στα Εξάρχεια με καταγωγή από τη Μάνη.
Από μικρή ηλικία εκδήλωσε την αγάπη του για τις τέχνες αλλά και το ταλέντο του για τη μουσική. Σπούδασε στο Ωδείο Αθηνών και συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι με την Νάντια Μπουλανζέ και στην σχολή Τζούλιαρντ της Νέας Υόρκης.
Στις αρχικές σκέψεις του ήταν να ασχοληθεί με την κλασσική μουσική, ωστόσο από πολύ νέος έγραψε μουσική και τραγούδια για το θέατρο και τον κινηματογράφο, γνωρίζοντας πολύ γρήγορα την επιτυχία και καταξίωση από τις αρχές της δεκαετίας του 60.
«Ημουν αλητάμπουρας, ο πιο άτακτος μαθητής. Στο Γυμνάσιο έπαιρνα συνέχεια αποβολές. Με είχε σώσει όμως ότι επειδή τραγουδούσα πάρα πολύ ωραία και έπαιζα και κιθάρα με είχαν ανάγκη οι καθηγητές κάθε 28η Οκτωβρίου και 25η Μαρτίου και βέβαια στο τέλος της χρονιάς. Είχα βρει και είχα δημιουργήσει με δυο- τρία άλλα παιδιά ένα συγκρότημα, οπότε έτσι γλίτωνα πάρα πολλά πράγματα… Τότε τα σχολεία διαχωρίζονταν σε κλασικό και πρακτικό. Πήγαινα σε κλασικό, γιατί δεν τα πήγαινα καθόλου καλά με τα Μαθηματικά, τη Χημεία και τη Φυσική, καθόλου καλά. Σε αντίθεση, τα πήγαινα καλά με την Ιστορία, τα Θρησκευτικά, τα Αρχαία Ελληνικά, αλλά η διαγωγή ήταν κοσμία», είχε πει σε μια σπάνια συνέντευξη που είχε δώσει στους μαθητές της σχολικής εφημερίδας «Το Κουνούπι» του 1ου Δημοτικού Σχολείου Νέου Ψυχικού.
Μουσική σε θεατρικά έργα
Έγραψε μουσική και τραγούδια για θεατρικά έργα όπως «Το Πάρτυ» (1961) και «Τα κόκκινα φανάρια» (1961), καθώς και για τις ταινίες «Ταξίδι» (1962) «Κόκκινα φανάρια» (1963), «Τρίτος δρόμος» (1963), «Λόλα» (1964), προέκυψαν οι πρώτες του μεγάλες επιτυχίες: «Άπονη ζωή», «Φτωχολογιά», «Τα δάκρυά μου είναι καυτά», «Όνειρο δεμένο» και «Χάθηκε το φεγγάρι».
Οι μεγάλες επιτυχίες
Επιτυχίες της ίδιας δεκαετίας είναι τα τραγούδια «Σαββατόβραδο στην Καισαριανή», «Βάλε κι άλλο πιάτο στο τραπέζι» (μουσική για την σπονδυλωτή ταινία «Τετράγωνο», βασισμένη σε διηγήματα του Αντώνη Σαμαράκη), «Τα τρένα που φύγαν», «Τι έχει και κλαίει το παιδί», «Υπομονή», «Μάτια βουρκωμένα», «Άσπρη μέρα», «Στου Όθωνα τα χρόνια», πολλά από τα οποία ξεκίνησαν από το θέατρο και τον κινηματογράφο. Την περίοδο αυτή συνεργάστηκε στενά με τον δημοσιογράφο Λευτέρη Παπαδόπουλο, που έκανε τα πρώτα του βήματα στην στιχουργική. Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης και η Βίκυ Μοσχολιού ήταν από τους ερμηνευτές που ανέδειξαν με τις σπουδαίες φωνές του τις συνθέσεις του.
Γκάτσος, Θεοδωράκης και Παπαδόπουλος
Από το 1965 κι έπειτα ο Ξαρχάκος, θα συνεργαστεί με τον Νίκο Γκάτσο. Μια συνεργασία που είχε σαν αποτέλεσμα την ύπαρξη μεγάλων και διαχρονικών επιτυχιών, όπως η «Άσπρη Μέρα», τα «Μάτια Βουρκωμένα» ξανά σε ερμηνεία του Γρηγόρη Μπιθικώτση, «Στου Όθωνα τα χρόνια», «Με τι καρδιά τον κόσμο ν΄αρνηθώ» σε ερμηνεία του Σταμάτη Κόκοτα και πολλά άλλα. Η συνεργασία τους συνεχίστηκε και την δεκαετία του ΄70, αλλά και στην μεταπολίτευση και με άλλα τραγούδια. Μερικά εξ αυτών ερμήνευσε και ο Νίκος Ξυλούρης. «Ήτανε μια φορά», «Γεια σου χαρά σου Βενετιά», «Έβαλε ο Θεός σημάδι», «Παραμύθι παραμύθι» αποτελούν ορισμένα από αυτά. Ο Σταύρος Ξαρχάκος είχε αρχίσει από τα τέλη της δεκαετίας του ΄60 να γράφει κλασική μουσική, ενώ μεταξύ άλλων στα έργα του περιλαμβάνονται σουίτες μπαλέτου, κονσέρτα αλλά και συμφωνικά έργα.
Ένας από τους πιο σπουδαίους του δίσκους θεωρείται το «Ρεμπέτικο», που ήταν και μουσική, για την ομότιτλη ταινία σκηνοθέτης της οποίας ήταν ο Κώστας Φέρρης. Παράλληλα ο ίδιος είναι και ενορχηστρωτής, με την πιο πρόσφατη δουλειά του να είναι ο δίσκος «Ερημιά» του Μίκη Θεοδωράκη και του Λευτέρη Παπαδόπουλου.
Μεγάλη οθόνη
Σημαντικός ο ρόλος του στη σύνθεση μουσικής για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Χαρακτηριστικές δουλειές του αυτών των χρόνων οι δίσκοι: «Χρώματα», «6+6», «Θρήνος για τον Ιγνάθιο Σάντσιεθ Μεχίας» σε στίχους Λόρκα, «Διόνυσε καλοκαίρι μας», «Νυν και αεί», και «Συμφωνία της Γιάλτας».
Την ίδια περίοδο συνέθεσε την μουσική της θρυλικής παράστασης των Καζάκου/Καρέζη «Το μεγάλο μας τσίρκο» (1973) στα χρόνια της χούντας, μουσική για τα θεατρικά έργα «Πειρασμός», «Κόκκκινα τριαντάφυλλα για μένα» και «Κομέντια», καθώς και για τις ταινίες «Κορίτσια στον ήλιο» (1968) του Βασίλη Γεωργιάδη και «Γυμνοί στο δρόμο» (1969) του Γιάννη Δαλιανίδη.
Η ενασχόληση με την πολιτική
Ως γνήσιο ανήσυχο πνεύμα γοητευόταν πάντα απ’ τον χώρο της πολιτικής. Το 1986 εξελέγη δημοτικός σύμβουλος Αθηναίων με την παράταξη του Μιλτιάδη Έβερτ και ανέλαβε αντιδήμαρχος Πολιτισμού. Τον Ιούνιο του 1989, πέρασε στην κεντρική πολιτική σκηνή και εξελέγη βουλευτής της Α’ Αθηνών με την Νέα Δημοκρατία. Επανεξελέγη στις εκλογές του Νοεμβρίου του ιδίου χρόνου, αλλά αιφνιδιαστικά στις 12 Ιανουαρίου 1990 υπέβαλε την παραίτησή του. Δηλώνοντας ότι «δεν μπορεί να εξυπηρετήσει συμφέροντα και να υπηρετήσει το δημόσιο αγαθό.»
Στις αρχές του 1995 ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση της νεοσύστατης Κρατικής Ορχήστρας Ελληνικής Μουσικής (KOEM), της μοναδικής ορχήστρας της Ελλάδας με αποκλειστικά ελληνικό ρεπερτόριο από όλο το φάσμα της μουσικής. Το 2000, επανασυνδέθηκε με την πολιτική και την Νέα Δημοκρατία και εξελέγη ευρωβουλευτής. Το 2014 ήταν υποψήφιος και πάλι με την Νέα Δημοκρατία για την Ευρωβουλή, αλλά δεν εξελέγη.
Προσωπική ζωή
Ο Σταύρος Ξαρχάκος έχει παντρευτεί δύο φορές. Την πρώτη φορά με την Καρλότα Ξανθοπούλου, με την οποία απέκτησε μια κόρη, την Πανδώρα Ξαρχάκου. Το 2015, παντρεύτηκε σε δεύτερο γάμο την τραγουδίστρια Ηρώ Σαΐα, με την οποία απέκτησε δίδυμα, ένα αγόρι και ένα κορίτσι.
