Πού το πάει ο Tαγίπ Ερντογάν - Ο ρόλος του στην κρίση της Μέσης Ανατολής και γιατί συγκρούεται πλέον με τη Δύση
Ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν, τηλεφώνησε στον Ιρανό οµόλογό του, Ιµπραήµ Ραΐσι, για να συζητήσουν «πιθανά µέτρα που µπορούν να λάβουν οι χώρες για να τερµατίσουν τις µάχες µεταξύ ισραηλινών και παλαιστινιακών δυνάµεων...»
Ιωαννης Δουκας
Τρεις εβδοµάδες µετά τις τροµοκρατικές επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου, που πραγµατοποίησε η «Χαµάς» στο Ισραήλ, σκοτώνοντας περισσότερους από 1.200 Ισραηλινούς πολίτες, ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν, τηλεφώνησε στον Ιρανό οµόλογό του, Ιµπραήµ Ραΐσι, για να συζητήσουν «πιθανά µέτρα που µπορούν να λάβουν οι χώρες για να τερµατίσουν τις µάχες µεταξύ ισραηλινών και παλαιστινιακών δυνάµεων...».
Ο Ραΐσι µάλλον δεν θα έπρεπε να είναι ο πρώτος που θα έπαιρνε ένας αρχηγός µιας χώρας του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, αυτή δεν είναι µια ασυνήθιστη κίνηση για τον Ερντογάν, καθώς η επιθυµία του να υπονοµεύσει το Ισραήλ γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρη κάθε µέρα που περνά.
*Διαβάστε εδώ: Πόλεμος στο Ισραήλ: Ξεπέρασαν τους 8.000 οι νεκροί στη Γάζα - Αποκαθίστανται σταδιακά η τηλεφωνία και η πρόσβαση στο διαδίκτυο
Η Τουρκία δεν αναγνωρίζει τη «Χαµάς» ως τροµοκρατική οργάνωση, αλλά αντίθετα ο Τούρκος πρόεδρος την ονοµάζει «κίνηµα αντίστασης». Ηδη από το 2011 ο Ερντογάν βοήθησε τη «Χαµάς» να ιδρύσει το αρχηγείο της στην Τουρκία και φιλοξενεί στελέχη και την ανώτερη ηγεσία της. Ο «συντονισµός µιας απάντησης» µε το Ιράν είναι µια µεγάλη ευκαιρία για τον Τούρκο πρόεδρο να υπονοµεύσει τα συµφέροντα ασφαλείας του εβραϊκού κράτους και να αξιοποιήσει προς όφελός του την τραυµατική εµπειρία του Ισραήλ.
Η τουρκική κυβέρνηση και ο Ερντογάν προσωπικά ενθάρρυναν συγκεντρώσεις υπέρ της «Χαµάς» στην Τουρκία. Οργανώσεις φανατικών ισλαµιστών και τζιχαντιστων, όπως το Huda-Par (ένα ριζοσπαστικό ισλαµιστικό κόµµα) και η IHH (Humanitarian Relief Foundation), µια τουρκική µη κυβερνητική οργάνωση, ορκίστηκαν να σκοτώσουν τα στρατεύµατα των ΗΠΑ που αναπτύχθηκαν στην περιοχή του Ισραήλ. Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι δηµόσιες συγκεντρώσεις έχουν απαγορευθεί στην Τουρκία από το 2013. Προφανώς, εάν έχουν αντι-ισραηλινό επίκεντρο, είναι επιτρεπτές.
Η βασική σχέση της Τουρκίας µε το Ισραήλ επιδεινώθηκε απότοµα µετά το περιστατικό του «Mavi Marmara» το 2010.
Ο Ερντογάν στην ουσία δεν επιθυµούσε ποτέ να ανοικοδοµήσει µια ουσιαστική σχέση µε το Ισραήλ. Αν και φιλοξένησε τον Ισραηλινό πρόεδρο Ισαάκ Χέρτζογκ στην Άγκυρα και επέβλεψε την αποκατάσταση των διπλωµατικών σχέσεων σε επίπεδο πρεσβευτών το 2022, δεν θέλησε ποτέ να χαρακτηρίσει τροµοκρατική οργάνωση τη «Χαµάς» . Ο Ερντογάν δεν µπορεί να πάει κόντρα στην ισλαµιστική φύση του.
Ως ηγέτης που έχει βγει από τα σπλάχνα του ισλαµιστικού κινήµατος της Τουρκίας, είναι στον πυρήνα του αντισηµίτης και δεν πιστεύει στο δικαίωµα ύπαρξης του Ισραήλ. Επιπλέον η αντι-ισραηλινή στάση της Αγκυρας στηρίζεται σε πολύ µεγάλο βαθµό από την τουρκική κοινή γνώµη.
Αν ο Ερντογάν ακολουθούσε µια γραµµή κατά της «Χαµάς», θα αποµόνωνε την Τουρκία στα µάτια του µουσουλµανικού κόσµου. Θα εξόργιζε επίσης µια σηµαντική µερίδα της τουρκικής κοινωνίας, η οποία ανήκει και στο πολιτικό του κεφάλαιο. Το σχέδιο του Ερντογάν είναι να απονοµιµοποιήσει το Ισραήλ και να προλάβει την Τεχεράνη, µε την οποία είναι περιφερειακοί ανταγωνιστές. Μετά την έκρηξη βίας στο τέµενος AlAqsa τον περασµένο Απρίλιο, ο Ερντογάν δήλωσε: «Ο ισλαµικός κόσµος πρέπει να είναι ενωµένος ενάντια στις επιθέσεις του Ισραήλ στην Παλαιστίνη». Αυτός είναι ο λόγος που κατέστρεψε την ισχυρή σχέση της Τουρκίας µε το Ισραήλ. Το 2009 επέπληξε τον πρόεδρο Σιµόν Πέρες στο Νταβός, κατηγορώντας το Ισραήλ ότι σκοτώνει µωρά Παλαιστινίων.
Η Άγκυρα έχει µακρά ιστορία στενής συνεργασίας µε την Ισλαµική ∆ηµοκρατία του Ιράν, παρότι είναι ανταγωνιστές. Μόλις πριν από τρία χρόνια, οι δικηγόροι των ΗΠΑ για τη Νότια Περιφέρεια της Νέας Υόρκης κατηγόρησαν τη Halkbank, µια τράπεζα που συνδέεται µε το τουρκικό κράτος, για απάτη, «ξέπλυµα βρώµικου χρήµατος» και άλλες παραβιάσεις που σχετίζονται µε τη συµµετοχή της τράπεζας στο «ξέπλυµα» για την Τεχεράνη 20 δισεκατοµµυρίων δολαρίων.
Η µεταβίβαση κεφαλαίων αυτού του τύπου βοήθησαν το Ιράν να παρακάµψει τις αµερικανικές κυρώσεις πριν από την πυρηνική συµφωνία (2011-2012). Mέσω αγορών χρυσού, που φέρεται ότι έγιναν για λογαριασµό της, η Τουρκία ξέπλυνε τα έσοδα πώλησης ιρανικού φυσικού αερίου (GAS for Gold). Πρόσφατα, ενεπλάκη και πάλι σε ένα άλλο σχέδιο που παρακάµπτει τις κυρώσεις των ΗΠΑ στο Ιράν. Η εταιρεία πετρελαιοειδών του Sitki Ayan, ενός Τούρκου επιχειρηµατία και φίλου του Τούρκου προέδρου, δέχθηκε κυρώσεις από το υπουργείο Οικονοµικών των ΗΠΑ επειδή διευκόλυνε την πώληση πετρελαίου αξίας εκατοντάδων εκατοµµυρίων δολαρίων για το Ιράν. Ολα αυτά για την Τουρκία του Ερντογάν πιθανότατα θα έχουν κόστος. Ηδη οι Αµερικανοί έχουν αρχίσει να θεωρούν ξένο σώµα τη χώρα αυτή, ιδιαίτερα µετά τον εναγκαλισµό της µε τη «Χαµάς».
Επίσης, πιθανόν να τεθεί υπό αµφισβήτηση η θέση της στον ∆υτικό συνασπισµό. Ο Ερντογάν όµως έχει πάρει την απόφασή του: Αντί να σταθεί µε το Ισραήλ στην πιο σκοτεινή του ώρα, µαζί µε τους ∆υτικούς συµµάχους του, επέλεξε να συναναστραφεί µε µέλη του µουσουλµανικού κόσµου, που θέλουν να δουν το Ισραήλ να καταστρέφεται.
*Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή της Κυριακής
Ο Ραΐσι µάλλον δεν θα έπρεπε να είναι ο πρώτος που θα έπαιρνε ένας αρχηγός µιας χώρας του ΝΑΤΟ. Ωστόσο, αυτή δεν είναι µια ασυνήθιστη κίνηση για τον Ερντογάν, καθώς η επιθυµία του να υπονοµεύσει το Ισραήλ γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρη κάθε µέρα που περνά.
*Διαβάστε εδώ: Πόλεμος στο Ισραήλ: Ξεπέρασαν τους 8.000 οι νεκροί στη Γάζα - Αποκαθίστανται σταδιακά η τηλεφωνία και η πρόσβαση στο διαδίκτυο
Ερντογάν: Ονομάζει τη Χαμάς «κίνημα αντίστασης»
Η Τουρκία δεν αναγνωρίζει τη «Χαµάς» ως τροµοκρατική οργάνωση, αλλά αντίθετα ο Τούρκος πρόεδρος την ονοµάζει «κίνηµα αντίστασης». Ηδη από το 2011 ο Ερντογάν βοήθησε τη «Χαµάς» να ιδρύσει το αρχηγείο της στην Τουρκία και φιλοξενεί στελέχη και την ανώτερη ηγεσία της. Ο «συντονισµός µιας απάντησης» µε το Ιράν είναι µια µεγάλη ευκαιρία για τον Τούρκο πρόεδρο να υπονοµεύσει τα συµφέροντα ασφαλείας του εβραϊκού κράτους και να αξιοποιήσει προς όφελός του την τραυµατική εµπειρία του Ισραήλ.Η τουρκική κυβέρνηση και ο Ερντογάν προσωπικά ενθάρρυναν συγκεντρώσεις υπέρ της «Χαµάς» στην Τουρκία. Οργανώσεις φανατικών ισλαµιστών και τζιχαντιστων, όπως το Huda-Par (ένα ριζοσπαστικό ισλαµιστικό κόµµα) και η IHH (Humanitarian Relief Foundation), µια τουρκική µη κυβερνητική οργάνωση, ορκίστηκαν να σκοτώσουν τα στρατεύµατα των ΗΠΑ που αναπτύχθηκαν στην περιοχή του Ισραήλ. Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι δηµόσιες συγκεντρώσεις έχουν απαγορευθεί στην Τουρκία από το 2013. Προφανώς, εάν έχουν αντι-ισραηλινό επίκεντρο, είναι επιτρεπτές.
Επιδείνωση των σχέσεων Τουρκίας - Ισραήλ
Η βασική σχέση της Τουρκίας µε το Ισραήλ επιδεινώθηκε απότοµα µετά το περιστατικό του «Mavi Marmara» το 2010. Ο Ερντογάν στην ουσία δεν επιθυµούσε ποτέ να ανοικοδοµήσει µια ουσιαστική σχέση µε το Ισραήλ. Αν και φιλοξένησε τον Ισραηλινό πρόεδρο Ισαάκ Χέρτζογκ στην Άγκυρα και επέβλεψε την αποκατάσταση των διπλωµατικών σχέσεων σε επίπεδο πρεσβευτών το 2022, δεν θέλησε ποτέ να χαρακτηρίσει τροµοκρατική οργάνωση τη «Χαµάς» . Ο Ερντογάν δεν µπορεί να πάει κόντρα στην ισλαµιστική φύση του.
Ως ηγέτης που έχει βγει από τα σπλάχνα του ισλαµιστικού κινήµατος της Τουρκίας, είναι στον πυρήνα του αντισηµίτης και δεν πιστεύει στο δικαίωµα ύπαρξης του Ισραήλ. Επιπλέον η αντι-ισραηλινή στάση της Αγκυρας στηρίζεται σε πολύ µεγάλο βαθµό από την τουρκική κοινή γνώµη.
Αν ο Ερντογάν ακολουθούσε µια γραµµή κατά της «Χαµάς», θα αποµόνωνε την Τουρκία στα µάτια του µουσουλµανικού κόσµου. Θα εξόργιζε επίσης µια σηµαντική µερίδα της τουρκικής κοινωνίας, η οποία ανήκει και στο πολιτικό του κεφάλαιο. Το σχέδιο του Ερντογάν είναι να απονοµιµοποιήσει το Ισραήλ και να προλάβει την Τεχεράνη, µε την οποία είναι περιφερειακοί ανταγωνιστές. Μετά την έκρηξη βίας στο τέµενος AlAqsa τον περασµένο Απρίλιο, ο Ερντογάν δήλωσε: «Ο ισλαµικός κόσµος πρέπει να είναι ενωµένος ενάντια στις επιθέσεις του Ισραήλ στην Παλαιστίνη». Αυτός είναι ο λόγος που κατέστρεψε την ισχυρή σχέση της Τουρκίας µε το Ισραήλ. Το 2009 επέπληξε τον πρόεδρο Σιµόν Πέρες στο Νταβός, κατηγορώντας το Ισραήλ ότι σκοτώνει µωρά Παλαιστινίων.
Αέριο για χρυσό
Η Άγκυρα έχει µακρά ιστορία στενής συνεργασίας µε την Ισλαµική ∆ηµοκρατία του Ιράν, παρότι είναι ανταγωνιστές. Μόλις πριν από τρία χρόνια, οι δικηγόροι των ΗΠΑ για τη Νότια Περιφέρεια της Νέας Υόρκης κατηγόρησαν τη Halkbank, µια τράπεζα που συνδέεται µε το τουρκικό κράτος, για απάτη, «ξέπλυµα βρώµικου χρήµατος» και άλλες παραβιάσεις που σχετίζονται µε τη συµµετοχή της τράπεζας στο «ξέπλυµα» για την Τεχεράνη 20 δισεκατοµµυρίων δολαρίων.Η µεταβίβαση κεφαλαίων αυτού του τύπου βοήθησαν το Ιράν να παρακάµψει τις αµερικανικές κυρώσεις πριν από την πυρηνική συµφωνία (2011-2012). Mέσω αγορών χρυσού, που φέρεται ότι έγιναν για λογαριασµό της, η Τουρκία ξέπλυνε τα έσοδα πώλησης ιρανικού φυσικού αερίου (GAS for Gold). Πρόσφατα, ενεπλάκη και πάλι σε ένα άλλο σχέδιο που παρακάµπτει τις κυρώσεις των ΗΠΑ στο Ιράν. Η εταιρεία πετρελαιοειδών του Sitki Ayan, ενός Τούρκου επιχειρηµατία και φίλου του Τούρκου προέδρου, δέχθηκε κυρώσεις από το υπουργείο Οικονοµικών των ΗΠΑ επειδή διευκόλυνε την πώληση πετρελαίου αξίας εκατοντάδων εκατοµµυρίων δολαρίων για το Ιράν. Ολα αυτά για την Τουρκία του Ερντογάν πιθανότατα θα έχουν κόστος. Ηδη οι Αµερικανοί έχουν αρχίσει να θεωρούν ξένο σώµα τη χώρα αυτή, ιδιαίτερα µετά τον εναγκαλισµό της µε τη «Χαµάς».
Επίσης, πιθανόν να τεθεί υπό αµφισβήτηση η θέση της στον ∆υτικό συνασπισµό. Ο Ερντογάν όµως έχει πάρει την απόφασή του: Αντί να σταθεί µε το Ισραήλ στην πιο σκοτεινή του ώρα, µαζί µε τους ∆υτικούς συµµάχους του, επέλεξε να συναναστραφεί µε µέλη του µουσουλµανικού κόσµου, που θέλουν να δουν το Ισραήλ να καταστρέφεται.
*Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή της Κυριακής
