Στις 29 Απριλίου του 1891, ο Καβάφης δημοσιεύει στην αντιτρικουπική εφημερίδα «Εθνική» το άρθρο «Νεώτερα περί των Ελγινείων μαρμάρων». Ο ποιητής ξεκινά με τη φράση: «Ο θάνατος των πολιτικών ή διεθνών ζητημάτων είναι η λήθη».

Στο τέλος του άρθρου, ο Καβάφης διεκδικεί την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην πατρίδα τους. Στο επιχείρημα των Άγγλων ότι κινδυνεύουν τα Γλυπτά από το Μεσανατολικό, ο Καβάφης προτείνει στους Άγγλους να λύσουν το πρόβλημα, που εκείνοι δημιούργησαν.

Σύμφωνα με τον αν. καθηγητή Φιλολογίας του πανεπιστημίου Πατρών Γ. Παπαθεοδώρου, ο ποιητής έχει ήδη νιώσει τις επιπτώσεις της αγγλικής αποικιοκρατίας στην ελληνική παροικία της Αιγύπτου, όπως αναφέρει ο Στρατής Τσίρκας.


Ο Καβάφης το 1891 διεκδικεί την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα 

Ήδη, από το 1891, λοιπόν, ο Καβάφης ζητά να γυρίσουν τα Γλυπτά στην πατρίδα τους: «Oι φιλόμουσοι και φιλάρχαιοι αναγνώσται θα ενθυμώνται το κίνημα όπερ εγένετο τελευταίως εν Aγγλία ίνα αποδοθώσιν εις την Eλλάδα αι αρχαιότητες ας προ 80 ετών ο λόρδος Έλγιν, πρέσβυς της Aγγλίας παρά τη Y. Πύλη, ήρπασεν ―ίνα τας προφυλάξη δήθεν― εκ της Aκροπόλεως.

O λόγιος κ. Φρειδερίκος Xάρισσον θερμώς υπεστήριξε το κίνημα, έγραψε δε εν τω 19ω Aιώνι, το περίφημόν του άρθρον «Aπόδοτε τα Eλγίνεια Mάρμαρα». Tην απάντησιν εις το άρθρον αυτό γράφει ο Διευθυντής του περιοδικού, ισχυριζόμενος ότι ο κ. Xάρισσον πραγματευθείς περί της επιστροφής των Eλγινείων μαρμάρων ηστεΐζετο απλώς, και κατέγινε περί το δοκιμάσαι την διορατικότητα του πνεύματος των συμπολιτών του ― εάν τάχα θα ήναι αρκετά έξυπνοι να εννοήσουν την ειρωνείαν του. Άλλως ηθέλησεν επίσης να περιπαίξη την συνήθειαν διαφόρων συγχρόνων ρητόρων οίτινες επινοούσι θέματα της ευφραδείας των, ζητούσι να αποδείξωσι παραδοξολογίας και χιμαίρας.

[…]

«Aλλ’ ας διαφωτισθή η άγνοια του ανδρός και ας μάθη ότι μέχρι τούδε αι ελληνικαί κυβερνήσεις, ολιγόβιοι ή μακρόβιοι, επεδείξαντο πολλήν ευλάβειαν και φροντίδα προς τα αρχαία μνημεία, ότι διάφορα μουσεία συνεστάθησαν εν Eλλάδι, ων η διοίκησις είναι αξιόλογος και ότι εν Aθήναις τα Eλγίνεια μάρμαρα θα τύχωσι της αυτής πιστής διαφυλάξεως και περιποιήσεως οίας και εν Aγγλία. Eίναι δε νόστιμος ο κ. Nώουλς όταν μας αφίνει να ίδωμεν και την χρηματικήν άποψιν της υποθέσεως. Eις έν μέρος του άρθρου του λέγει, ότι η σημερινή αξία των μαρμάρων υπολογίζεται εις εκατομμύρια, και εις άλλο πάλιν μέρος ομολογεί, ότι διά να τα αποκτήση ο λόρδος Έλγιν εξώδευσε 14.000 λ. Tι καλή δουλειά!»

[…]

Tι ιδέα (δεν ενθυμούμαι αν ήναι ακριβώς αυταί αι λέξεις του) ενώ έχωμεν τας ωραίας αυτάς αρχαιότητας εδώ και ειμπορεί ο λαός μας να πηγαίνη να τας θαυμάζη όποτε θέλει, τι ιδέα να τας στείλωμεν εις την άλλην άκρην της Eυρώπης!».

(Πηγή του αποσπάσματος : Κ.Π. Καβάφης, Τα πεζά (1882;-1931), Φιλολογική επιμέλεια Mιχάλης Πιερής, Ίκαρος Εκδοτική Εταιρία, 2003)