Ζακ Ντελόρ: Ο “πατέρας” του ευρώ και η αρωγή του στην Ελλάδα
Ο εµβληµατικός πολιτικός Ζακ Ντελόρ υπήρξε καθηγητής στο Πανεπιστήµιο του Παρισιού
«Η Ευρώπη αποχαιρετά έναν αληθινό πρωτεργάτη της ενότητάς της και η Ελλάδα έναν ειλικρινή φίλο, οι πρωτοβουλίες του οποίου βοήθησαν και τη δική της εθνική πρόοδο». Με αυτά τα λόγια ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, σχολίασε τον θάνατο του Ζακ Ντελόρ. Υπήρξε αδιαµφισβήτητα ένας άνθρωπος που «σηµάδεψε» το οικοδόµηµα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αφού θεωρήθηκε ο «πατέρας» του ευρώ και υπό την προεδρία του στην Κοµισιόν ενισχύθηκαν σηµαντικά τα ασθενέστερα οικονοµικά κράτη της Ενωσης.
Ο εµβληµατικός πολιτικός υπήρξε καθηγητής στο Πανεπιστήµιο του Παρισιού και πέρασε από διάφορες θέσεις στον τραπεζικό τοµέα, µεταξύ αυτών και από την Τράπεζα της Γαλλίας. Από το 1969 έως το 1972 ήταν σύµβουλος του Γάλλου πρωθυπουργού, Ντελµά. Συνέδεσε την τύχη του µε τους Σοσιαλιστές τη δεκαετία του 1970 και το 1981 έγινε υπουργός Οικονοµικών υπό τον Φρανσουά Μιτεράν. Γκρέµισε επίσης τις ελπίδες της γαλλικής Aριστεράς, όταν αρνήθηκε να θέσει υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές του 1995, ενώ εµφανιζόταν ως το µεγάλο φαβορί στις δηµοσκοπήσεις. «∆εν µετανιώνω για τίποτε, αλλά δεν λέω ότι έπραξα σωστά», είχε δηλώσει το 2021 στο περιοδικό «Le Point», σηµειώνοντας ότι «ήθελα να είµαι ανεξάρτητος και ένιωθα διαφορετικός από όσους ήταν γύρω µου. Ο δικός µου τρόπος να κάνω πολιτική δεν ήταν ο ίδιος».
Η συµβολή του Ντελόρ
Υπήρξε ευρωβουλευτής από το 1979 έως το 1981 και επικεφαλής της Επιτροπής Οικονοµικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου. Ενθερµος υποστηρικτής της µεταπολεµικής ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, υπηρέτησε ως πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τρεις θητείες, περισσότερες από οποιονδήποτε άλλο κάτοχο του αξιώµατος: από τον Ιανουάριο του 1985 έως τα τέλη του 1994. ∆ιαδραµάτισε τον ρόλο του αρχιτέκτονα στη διαµόρφωση των περιγραµµάτων της σύγχρονης Ευρώπης, συµβάλλοντας στην εγκαθίδρυση της ενιαίας αγοράς, την υπογραφή των Συµφωνιών Σένγκεν, την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη, τη θέσπιση του προγράµµατος ανταλλαγής φοιτητών Erasmus, τη µεταρρύθµιση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και την έναρξη της Οικονοµικής και Νοµισµατικής Ενωσης, που θα οδηγούσε στη δηµιουργία του ευρώ. Ηταν επικεφαλής της αποκαλούµενης Επιτροπής Delors, η οποία πρότεινε τη δηµιουργία του ευρώ, ένα ενιαίου ευρωπαϊκού νοµίσµατος που αντικατέστησε πολλά µεµονωµένα εθνικά νοµίσµατα. Η Επιτροπή για τη Μελέτη της Οικονοµικής και Νοµισµατικής Ενωσης συγκροτήθηκε τον Ιούνιο του 1988 και απαρτιζόταν από τους διοικητές των κεντρικών τραπεζών των κρατών-µελών της Ευρωπαϊκής Οικονοµικής Κοινότητας και ορισµένα άλλα µέλη. Μεταξύ αυτών ήταν ο Alexandre Lamfalussy, τότε γενικός διευθυντής της Τράπεζας ∆ιεθνών ∆ιακανονισµών στη Βασιλεία και αργότερα πρώτος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Νοµισµατικού Ιδρύµατος. Ενα χρόνο αργότερα, το 1989, η Επιτροπή εκπλήρωσε την αποστολή της µε τη δηµοσίευση έκθεσης τον Απρίλιο του 1989 σχετικά µε την «Οικονοµική και Νοµισµατική Ενωση στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα». Μεταξύ άλλων, η έκθεση πρότεινε τρία στάδια για την επίτευξη της Οικονοµικής και Νοµισµατικής Ενωσης και συνέβαλε στην ανάπτυξη της διαδικασίας νοµισµατικής και οικονοµικής ενοποίησης.
Τα πακέτα στήριξης Ντελόρ
Υπό την προεδρία του «πατέρα» του ευρώ, η Κοµισιόν κατάφερε να ενισχύσει τις φτωχότερες χώρες µε τα λεγόµενα «πακέτα Ντελόρ». Ηταν χρήµατα τα οποία δόθηκαν από την Ε.Ε. για επενδύσεις και αναπτυξιακά προγράµµατα και υπήρξαν πρόδροµοι των σηµερινών ΕΣΠΑ. Η διάθεση αυτών των πόρων της Ε.Ε. αποφασίστηκε να γίνεται στις περιοχές των οποίων το ΑΕΠ είναι µικρότερο του 75% του µέσου κοινοτικού. Η Ελλάδα υπήχθη ολόκληρη στις περιοχές αυτές. Συνολικά η Ελλάδα πήρε 9,63 δισ. ευρώ µεταξύ 1988-1993, από δύο «πακέτα Ντελόρ». Τα χρήµατα αυτά βοήθησαν σηµαντικά τη χώρα µας να ενισχύσει σε σηµαντικό βαθµό τις υποδοµές της, όπως ήταν τα συγκοινωνιακά δίκτυα, τα έργα ύδρευσης/αποχέτευσης, οι εγκαταστάσεις για τη µεταποίηση και τυποποίηση γεωργικών προϊόντων κ.λπ. ∆εν έλειψαν βέβαια οι κατηγορίες για κακοδιαχείριση, όπως και η κριτική για τις απαιτήσεις της Κοµισιόν που άλλαζαν την ελληνική παραγωγή. Η µεταφορά πόρων από τις πλούσιες χώρες προς τις ασθενέστερες έφερε τον Ντελόρ πολλές φορές σε σύγκρουση µε τη Μάργκαρετ Θάτσερ. Σε µια ιστορική της οµιλία, η ισχυρή Βρετανίδα πρωθυπουργός έφτασε στο σηµείο να φωνάζει «θέλουµε τα λεφτά µας πίσω!». Αναπολώντας τις ανταλλαγές απόψεων του Ντελόρ µε τη Θάτσερ, ο πρώην ηγέτης των Εργατικών, λόρδος Κίνοκ, δήλωσε στο BBC Radio 4: «Το να τον παρουσιάσει ως ένα είδος φανατικού που ήθελε να δηµιουργήσει µια χώρα που ονοµάζεται Ευρώπη µε όλα τα παρελκόµενα, ήταν εξαιρετικά παραπλανητικό, αλλά εξυπηρετούσε τον πολιτικό της σκοπό εκείνη την εποχή». Ο πρώην ηγέτης των Εργατικών περιέγραψε τον Γάλλο πολιτικό ως έναν «πολύ ευγενικό, ήρεµο, εξαιρετικά ευφυή άνθρωπο, έναν άνθρωπο που έλυνε προβλήµατα». Από την πλευρά του, ο συντηρητικός λόρδος Κλαρκ του Νότιγχαµ δήλωσε ότι η Ευρώπη είχε την «πιο ισχυρή και µεταρρυθµιστική ηγεσία της» κατά την εποχή του Χέλµουτ Κολ ως καγκελαρίου της Γερµανίας, του Μιτεράν ως προέδρου της Γαλλίας, της Θάτσερ και του Ντελόρ. «Ηταν ένας από τους πιο µεταρρυθµιστικούς και δηµιουργικούς από τους τέσσερις και όταν δούλευαν µαζί, ή όταν ένας από αυτούς κατάφερνε να επικρατήσει για να υλοποιήσει µια ιδέα, η Ευρώπη αναπτυσσόταν όσο ποτέ άλλοτε», δήλωσε στο BBC Radio 4.
Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή της Κυριακής