Οι άλλοτε εργατοπατέρες του κάµπου - Από τους σούπερ σταρ των αγροτοσυνδικαλιστών το 1996 μέχρι το ανέβασµα του Αλέξη Τσίπρα στα τρακτέρ
Αγροτικές κινητοποιήσεις
Όταν η ελληνική κοινωνία εξοικειώθηκε µε την εικόνα των "στρατηγών" του κάµπου της Θεσσαλίας
Γιωργος Κατσιγιαννης
Μεταπολιτευτικά τα σηµαντικότερα κεφάλαια στην ιστορία των αγροτικών κινητοποιήσεων στην Ελλάδα γράφτηκαν την περίοδο διακυβέρνησης του Κώστα Σηµίτη, η αφετηρία της οποίας το 1996 συνέπεσε µε τις περιοριστικές επιταγές της αναθεωρηµένης Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Τον χειµώνα του 1996-97, επί 58 συνεχόµενες ηµέρες, το πανελλήνιο παρακολουθούσε σε απευθείας µετάδοση τα «µπλόκα της οργής» να στήνονται το ένα µετά το άλλο σε κοµβικά σηµεία της εθνικής οδού, από τη Μακεδονία µέχρι την Πελοπόννησο, ενώ ο Θεσσαλικός κάµπος, που είχε µεταβληθεί σε συντονιστικό κέντρο-στρατηγείο των ξεσηκωµένων αγροτών, έµελλε να αναδείξει µια σούπερ σταρ γενιά αγροτοσυνδικαλιστών.
Σε αυτό το διάστηµα, η ελληνική κοινωνία εξοικειώθηκε µε την εικόνα των «στρατηγών» του κάµπου της Θεσσαλίας, καθώς στις µαραθώνιες ζωντανές συνδέσεις των καναλιών, που είχαν εγκατασταθεί στην περιοχή, τέσσερα πρόσωπα ήταν αυτά που έδιναν και τη µάχη της επικοινωνίας απέναντι στην κυβέρνηση του Κ. Σηµίτη για το δίκαιο των αιτηµάτων τους: οι Γιάννης Πατάκης και Βαγγέλης Μπούτας από τον χώρο του ΚΚΕ και οι Θανάσης Κοκκινούλης, Θανάσης Νασίκας από τη Ν.∆. Η δυναµική αυτής της ετερόκλητης συµµαχίας ήταν τέτοια που ακόµη και οι «πράσινοι» συνδικαλιστές αναγκάστηκαν να δείξουν ανυπακοή απέναντι στη Χαριλάου Τρικούπη, συµµετέχοντας µε τα τρακτέρ τους στα µπλόκα και στο διαρκές ανοιγοκλείσιµο των κεντρικών αρτηριών της χώρας.
Η χώρα βρισκόταν κοµµένη στα δύο και η ελληνική κοινωνία κρεµόταν κάθε µέρα από τα χείλη των αρχηγών των µπλόκων, οι οποίοι παρουσίαζαν τα «πολεµικά» τους ανακοινωθέντα στα δελτία των 8. Με τη µέθοδο του κοινωνικού αυτοµατισµού η κυβέρνηση του Κ. Σηµίτη επιχειρούσε να στρέψει εναντίον των αγροτών άλλες επαγγελµατικές οµάδες, όπως τους φορτηγατζήδες και τα τουριστικά λεωφορεία, που δεν µπορούσαν να προγραµµατίσουν µε σιγουριά τα δροµολόγιά τους. Ο τότε αρµόδιος υπουργός, Στ. Τζουµάκας, είχε τεθεί στο περιθώριο και τη «διαπραγµάτευση» στα κανάλια την έκαναν οι Θ. Τσουκάτος και ∆. Ρέππας, ενώ όταν η άτεγκτη στάση των αγροτών άρχισε να πυροδοτεί παραλυτικά φαινόµενα στη λειτουργία της αγοράς µε αντίστοιχες επιπτώσεις και στην οικονοµία, επιστρατεύθηκε και ο Κώστας Λαλιώτης.
Στα ευτράπελα των αγροτικών κινητοποιήσεων την περίοδο διακυβέρνησης του Κ. Σηµίτη, που είχε πάρει διαστάσεις και πολιτικής κρίσης, καθώς στο πλευρό των αγροτών, µε συνθήµατα του τύπου «όλα τα κιλά, όλα τα λεφτά», βρίσκονταν όλα τα κόµµατα της αντιπολίτευσης, είναι πως ο τότε πρωθυπουργός, επάνω στην αγωνία του για τερµατισµό των µπλόκων, ήθελε να στείλει στη Λάρισα Σινούκ για να παραλάβει τους αγροτοσυνδικαλιστές για να έρθουν στην Αθήνα προκειµένου να συζητήσουν. Τελικά τη λύση για να µην κλείνουν οι δρόµοι από τα τρακτέρ την έδωσε, σύµφωνα µε τα ρεπορτάζ της εποχής, ο Θ. Τσουκάτος, ο οποίος χρεώθηκε την ιδέα τα ΜΑΤ να ξεφουσκώσουν τα λάστιχα των τρακτέρ, ώστε να µην είναι εφικτή η µετακίνησή τους στη µέση της εθνικής οδού.
Στην πορεία τα ηγετικά ηνία του αγροτοσυνδικαλιστικού κινήµατος πέρασαν στις νεότερες γενιές, κάποιοι δε από τους σηµερινούς πρωταγωνιστές των µπλόκων θεωρούνται πνευµατικά παιδιά των Γ. Πατάκη, Β. Μπούτα, Θ. Κοκκινούλη, Θ. Νασίκα. Μαζί µε την αποχώρηση των παλαιών συνδικαλιστών -κάποιοι πλέον δεν βρίσκονται στη ζωή- άλλαξε και η κουλτούρα ως προς τη µορφή των αγώνων τους. Σε αυτό συνέβαλαν και οι αρχηγοί των πολιτικών κοµµάτων, ασχέτως εάν πολλές φορές µπήκαν στον πειρασµό να ανταποδώσουν στους αντιπάλους τους τα παθήµατα που είχαν υποστεί ως κυβερνήτες. Ναι µεν η απειλή για κλείσιµο των δρόµων από τους αγρότες έπαψε να υποστηρίζεται από τις πολιτικές δυνάµεις, ωστόσο σε άλλες µορφές αγώνα συµµετείχαν ενεργά.
Είτε ανεβαίνοντας στα τρακτέρ των αγροτών, όπως έκανε ο Α. Τσίπρας την περίοδο συγκυβέρνησης Ν.∆. - ΠΑΣΟΚ, είτε πιο πριν, όταν ο Γ. Παπανδρέου υποδεχόταν στο λιµάνι του Πειραιά τους «κτηνοτρόφους» της Κρήτης, οι οποίοι έκαναν «απόβαση» µε τα τρακτέρ τους, διαµαρτυρόµενοι εναντίον του Κ. Καραµανλή, που τότε είχε υπουργό Γεωργίας τον εµπνευστή του µηνύµατος «όλα τα κιλά, όλα τα λεφτά», Σωτήρη Χατζηγάκη. Αλλά και ο Αλ. Τσίπρας, που ως αρχηγός της αξιωµατικής αντιπολίτευσης έταζε λαγούς µε πετραχήλια στους αγρότες, στο τέλος πλήρωσε το µάρµαρο της αναξιοπιστίας του, ενώ επί των ηµερών της διακυβέρνησής του η Αθήνα έζησε µεγάλες στιγµές από τις κινητοποιήσεις των αγροτών, µε αποκορύφωµα τη συµπλοκή τους µε τα ΜΑΤ: εκείνο το αλησµόνητο θέαµα, όπου αγρότες από την Κρήτη κυνηγούσαν τους αστυνοµικούς στο κέντρο της πρωτεύουσας µε τις κατσούνες.
Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή της Κυριακής
Σε αυτό το διάστηµα, η ελληνική κοινωνία εξοικειώθηκε µε την εικόνα των «στρατηγών» του κάµπου της Θεσσαλίας, καθώς στις µαραθώνιες ζωντανές συνδέσεις των καναλιών, που είχαν εγκατασταθεί στην περιοχή, τέσσερα πρόσωπα ήταν αυτά που έδιναν και τη µάχη της επικοινωνίας απέναντι στην κυβέρνηση του Κ. Σηµίτη για το δίκαιο των αιτηµάτων τους: οι Γιάννης Πατάκης και Βαγγέλης Μπούτας από τον χώρο του ΚΚΕ και οι Θανάσης Κοκκινούλης, Θανάσης Νασίκας από τη Ν.∆. Η δυναµική αυτής της ετερόκλητης συµµαχίας ήταν τέτοια που ακόµη και οι «πράσινοι» συνδικαλιστές αναγκάστηκαν να δείξουν ανυπακοή απέναντι στη Χαριλάου Τρικούπη, συµµετέχοντας µε τα τρακτέρ τους στα µπλόκα και στο διαρκές ανοιγοκλείσιµο των κεντρικών αρτηριών της χώρας.
«∆ιαπραγµάτευση»
Η χώρα βρισκόταν κοµµένη στα δύο και η ελληνική κοινωνία κρεµόταν κάθε µέρα από τα χείλη των αρχηγών των µπλόκων, οι οποίοι παρουσίαζαν τα «πολεµικά» τους ανακοινωθέντα στα δελτία των 8. Με τη µέθοδο του κοινωνικού αυτοµατισµού η κυβέρνηση του Κ. Σηµίτη επιχειρούσε να στρέψει εναντίον των αγροτών άλλες επαγγελµατικές οµάδες, όπως τους φορτηγατζήδες και τα τουριστικά λεωφορεία, που δεν µπορούσαν να προγραµµατίσουν µε σιγουριά τα δροµολόγιά τους. Ο τότε αρµόδιος υπουργός, Στ. Τζουµάκας, είχε τεθεί στο περιθώριο και τη «διαπραγµάτευση» στα κανάλια την έκαναν οι Θ. Τσουκάτος και ∆. Ρέππας, ενώ όταν η άτεγκτη στάση των αγροτών άρχισε να πυροδοτεί παραλυτικά φαινόµενα στη λειτουργία της αγοράς µε αντίστοιχες επιπτώσεις και στην οικονοµία, επιστρατεύθηκε και ο Κώστας Λαλιώτης.
Στα ευτράπελα των αγροτικών κινητοποιήσεων την περίοδο διακυβέρνησης του Κ. Σηµίτη, που είχε πάρει διαστάσεις και πολιτικής κρίσης, καθώς στο πλευρό των αγροτών, µε συνθήµατα του τύπου «όλα τα κιλά, όλα τα λεφτά», βρίσκονταν όλα τα κόµµατα της αντιπολίτευσης, είναι πως ο τότε πρωθυπουργός, επάνω στην αγωνία του για τερµατισµό των µπλόκων, ήθελε να στείλει στη Λάρισα Σινούκ για να παραλάβει τους αγροτοσυνδικαλιστές για να έρθουν στην Αθήνα προκειµένου να συζητήσουν. Τελικά τη λύση για να µην κλείνουν οι δρόµοι από τα τρακτέρ την έδωσε, σύµφωνα µε τα ρεπορτάζ της εποχής, ο Θ. Τσουκάτος, ο οποίος χρεώθηκε την ιδέα τα ΜΑΤ να ξεφουσκώσουν τα λάστιχα των τρακτέρ, ώστε να µην είναι εφικτή η µετακίνησή τους στη µέση της εθνικής οδού.
Νεότερες γενιές
Στην πορεία τα ηγετικά ηνία του αγροτοσυνδικαλιστικού κινήµατος πέρασαν στις νεότερες γενιές, κάποιοι δε από τους σηµερινούς πρωταγωνιστές των µπλόκων θεωρούνται πνευµατικά παιδιά των Γ. Πατάκη, Β. Μπούτα, Θ. Κοκκινούλη, Θ. Νασίκα. Μαζί µε την αποχώρηση των παλαιών συνδικαλιστών -κάποιοι πλέον δεν βρίσκονται στη ζωή- άλλαξε και η κουλτούρα ως προς τη µορφή των αγώνων τους. Σε αυτό συνέβαλαν και οι αρχηγοί των πολιτικών κοµµάτων, ασχέτως εάν πολλές φορές µπήκαν στον πειρασµό να ανταποδώσουν στους αντιπάλους τους τα παθήµατα που είχαν υποστεί ως κυβερνήτες. Ναι µεν η απειλή για κλείσιµο των δρόµων από τους αγρότες έπαψε να υποστηρίζεται από τις πολιτικές δυνάµεις, ωστόσο σε άλλες µορφές αγώνα συµµετείχαν ενεργά.
Είτε ανεβαίνοντας στα τρακτέρ των αγροτών, όπως έκανε ο Α. Τσίπρας την περίοδο συγκυβέρνησης Ν.∆. - ΠΑΣΟΚ, είτε πιο πριν, όταν ο Γ. Παπανδρέου υποδεχόταν στο λιµάνι του Πειραιά τους «κτηνοτρόφους» της Κρήτης, οι οποίοι έκαναν «απόβαση» µε τα τρακτέρ τους, διαµαρτυρόµενοι εναντίον του Κ. Καραµανλή, που τότε είχε υπουργό Γεωργίας τον εµπνευστή του µηνύµατος «όλα τα κιλά, όλα τα λεφτά», Σωτήρη Χατζηγάκη. Αλλά και ο Αλ. Τσίπρας, που ως αρχηγός της αξιωµατικής αντιπολίτευσης έταζε λαγούς µε πετραχήλια στους αγρότες, στο τέλος πλήρωσε το µάρµαρο της αναξιοπιστίας του, ενώ επί των ηµερών της διακυβέρνησής του η Αθήνα έζησε µεγάλες στιγµές από τις κινητοποιήσεις των αγροτών, µε αποκορύφωµα τη συµπλοκή τους µε τα ΜΑΤ: εκείνο το αλησµόνητο θέαµα, όπου αγρότες από την Κρήτη κυνηγούσαν τους αστυνοµικούς στο κέντρο της πρωτεύουσας µε τις κατσούνες.
Δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή της Κυριακής
