Τα χωριά και η περιφέρεια της Ελλάδας έχουν πλούσια παράδοση και φροντίζουν να την επιδεικνύει άριστα στις μεγάλες θρησκευτικές γιορτές. Κάθε χρόνο το Πάσχα και την περίοδο της Μεγάλης Εβδομάδας τα έθιμα αναβιώνουν και κρατούν ζωντανές τις παραδόσεις μας.

Τα έθιμα ανά περιοχή, προερχόμενα από παραδόσεις που χάνονται στο βάθος του χρόνου, έρχονται με τη σειρά τους να τονίσουν το πνεύμα των ημερών, «καλώντας» τις τοπικές κοινωνίες να συμμετέχουν με ένα ξεχωριστό τρόπο στην Ανάσταση και την γιορτή του Πάσχα.

 

Πασχαλινά έθιμα σε περιοχές της Ελλάδας

Στην Κύθνο την Κυριακή του Πάσχα στήνεται μία κούνια στην πλατεία του νησιού, στην οποία ανεβαίνουν και κουνιούνται αγόρια και κορίτσια ντυμένα με παραδοσιακές στολές.

Στη Σύρο πάλι το Πάσχα γιορτάζεται συγχρόνως και από την Ορθόδοξη και από την Καθολική κοινότητα.

Στη Φολέγανδρο περιφέρουν την εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου για τρεις μέρες και την περνούν μαζί με την πομπή των πιστών απ’ όλα τα σπίτια του νησιού.

Στο νησί της Πάτμου πάλι, την Μ. Πέμπτη γίνεται αναπαράσταση του Μυστικού Δείπνου και του Νιπτήρα στην κεντρική πλατεία.

Το Σάββατο του Λαζάρου στην Κάλυμνο ζυμώνουν «Λαζάρους», πλάθουν δηλαδή ένα ομοίωμα ανθρώπου με χέρια, πόδια και κεφάλι.

Στην Αμφίκλεια, η κάθε οικογένεια δεν ψήνει μόνη της το πατροπαράδοτο αρνί, αλλά όλη η γειτονιά μαζί, συντηρώντας μια παράδοση ετών. Στις γειτονιές και τα σταυροδρόμια της Αμφίκλειας βλέπεις να ψήνονται 10-15, ίσως και περισσότερα, αρνιά στη σειρά.

Στην Κάρπαθο την ανάσταση αντί για σουβλιστό αρνί έχουν το πατροπαράδοτο Βυζαντί δηλαδή γεμιστό αρνί με ρύζι, πλιγούρι και εντόσθια. Το ψήνουν σε παραδοσιακό Καρπάθιο φούρνο, ο οποίος σφραγίζεται με λάσπη και πηλό και ανήμερα του Πάσχα τον ανοίγουν και γιορτάζουν την ημέρα αυτή με ντόπιο κρασί και παραδοσιακούς χορούς.

Στην Κέρκυρα το πρωί του Μ. Σαββάτου μετά την ακολουθία της Πρώτης Ανάστασης στην Μητρόπολη, χτυπούν οι καμπάνες των εκκλησιών και από τα παράθυρα των σπιτιών πέφτουν κατά χιλιάδες πήλινα δοχεία (μπότιδες) στους δρόμους, με μεγάλο κρότο. Το βράδυ του Μ. Σαββάτου η Ανάσταση γίνεται στην Άνω Πλατεία και όλα τα παράθυρα των γύρω σπιτιών είναι ανοιχτά με αναμμένα κεράκια.

Στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου των Ξένων στην Ζάκυνθο, η περιφορά του Επιταφίου, σύμφωνα με παμπάλαιο τοπικό έθιμο, γίνεται τις πρώτες πρωινές ώρες του Μ. Σαββάτου, ενώ με την ανατολή του ηλίου, ο Δεσπότης σηκώνει την Ανάσταση. Με το πρώτο χτύπημα της καμπάνας, ο Δεσπότης αφήνει ελεύθερα άσπρα περιστέρια ενώ από το καμπαναριό αλλά και από τα παράθυρα των σπιτιών.

Στην Ύδρα την Μ. Παρασκευή γίνεται κάτι το μοναδικό, ο Επιτάφιος της συνοικίας Καμίνι μπαίνει στη θάλασσα και εκεί διαβάζεται η Ακολουθία του Επιταφίου.

Στην Καλαμάτα αναβιώνει ένα έθιμο, που πηγάζει από τους απελευθερωτικούς αγώνες του 1821, ο διαγωνισμός των “μπουλουκιών”. Οι διαγωνιζόμενοι, με παραδοσιακές ενδυμασίες και οπλισμένοι με σαΐτες (χαρτονένιοι σωλήνες γεμάτοι μπαρούτι), επιδίδονται σε σαϊτοπόλεμο. στο γήπεδο του Μεσσηνιακού.

Ένα από τα πιο παλιά έθιμα οι “κούνιες” αναβιώνουν εκτός από την Κύθνο και στη Λέσβο. Την Κυριακή του Πάσχα στήνεται στην πλατεία του νησιού μια κούνια στην οποία ανεβαίνουν κορίτσια και αγόρια ντυμένα με παραδοσιακές στολές. Αυτός ή αυτή που θα κουνήσει κάποιον, δεσμεύεται ενώπιον Θεού και ανθρώπων για γάμο.

Στην Άμφισσα, λαμβάνει χώρα ένα ενδιαφέρον πασχαλινό έθιμο της Ρούμελης. Ονομάζεται «Δάκρυα της Παναγιάς». Το μεσημέρι της Μεγάλης Παρασκευής σύμπασα η Άμφισσα κάθεται σε καφενεία, μεζεδοπωλεία κι εστιατόρια για να καταναλώσει σαρακοστιανά χωρίς λάδι και μεγάλες ποσότητες τσίπουρου και ούζου, που είναι τα εν λόγω δάκρυα.

Χαρακτηριστικό είναι επίσης το έθιμο του «λάκκου» που αναβιώνει παραδοσιακά στη Λιβαδειά. Μετά την Ανάσταση και πριν ακόμα ξημερώσει οι Λειβαδίτες ετοιμάζουν με προσοχή το λάκκο όπου θα ανάψει η φωτιά με τη λαμπάδα της Αναστάσεως. Εκεί ψήνονται τα αρνιά.

Στην Μονεμβασιά, τη Σύμη και την Αστυπάλαια ανήμερα ή την επομένη του Πάσχα, γίνεται το κάψιμο του Ιούδα.

Στην Αρκίτσα, την δεύτερη ημέρα του Πάσχα συναντάμε το έθιμο της Ρωμάνας. Γυναίκες με τοπικές ενδυμασίες τραγουδώντας το τραγούδι της Ρωμάνας, συγκεντρώνουν χρήματα και υλικά για να φτιάξουν παραδοσιακές πίτες. Το ίδιο απόγευμα στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου υπό τους ήχους παραδοσιακής μουσικής προσφέρουν τις πίτες που ετοίμασαν.

Στα χωριά της Δυτικής Φθιώτιδας τη νύχτα της Ανάστασης, ένας επίτροπος της Εκκλησίας παίρνει μια σκλίδα (καλάμι από βρίζα) αγιασμένη από τον αγιασμό των Φώτων, ανεβαίνει στο καμπαναριό ψηλά και την ανάβει για να προφυλάξουν ολόκληρη την περιοχή από το χαλάζι. Ο τόπος που θα δει το φως αυτής της σκλίδας δεν κινδυνεύει από χαλάζι.