Ο Ελληνοκαναδός που σώζει άστεγους στις ΗΠΑ, Sam Tsemberis, στην "Απογευµατινή": Η Ελλάδα δεν έχει πρόγραμμα κοινωνικής στέγασης
Μιλά για τις δράσεις, το κοινωνικό πρόγραµµα και τη χώρα µας
Ποιος είναι ο κλινικός ψυχολόγος Sam Tsemberis, το έργο του οποίου τον ενέταξε στην ετήσια λίστα του αµερικανικού περιοδικού «Time» µε τους 100 ανθρώπους µε τη µεγαλύτερη επιρροή παγκοσµίως για το 2024
Βασιλικη Δελημητρου
Στις εικόνες της παιδικής του ηλικίας, στη Σκούρα Λακωνίας, όπου έµεινε έως τα επτά του, ενδεχοµένως να οφείλονται τα όσα τον κινητοποίησαν να ασχοληθεί µε τη στέγαση και την περίθαλψη αστέγων στη Νέα Υόρκη. Αυτό λέει στην «Κυριακάτικη Απογευµατινή» ο Ελληνοκαναδός κοινοτικός-κλινικός ψυχολόγος Sam Tsemberis, του οποίου το έργο τον ενέταξε στην ετήσια λίστα του αµερικανικού περιοδικού «Time» µε τους 100 ανθρώπους µε τη µεγαλύτερη επιρροή παγκοσµίως για το 2024, και συγκεκριµένα στην ειδική κατηγορία των «πρωτοπόρων».
«Το να βλέπω ανθρώπους να ζουν στους δρόµους είναι κάτι που µε ενοχλεί πολύ και δεν µπορώ να το βγάλω από το µυαλό µου. ∆εν µπορώ να περνάω δίπλα από έναν άλλο άνθρωπο και να µην αναρωτιέµαι πώς µπορώ να τον βοηθήσω, πώς βρέθηκε σε αυτή την τροµερή κατάσταση...», δηλώνει στην «Κυριακάτικη Α» ο dr Tsemberis και διερωτάται: «Γιατί απλά περνάµε δίπλα από κάποιον και δεν αναζητούµε βοήθεια ωσότου να σιγουρευτούµε ότι βρίσκεται σε ασφαλές µέρος, έχει τραφεί και φροντιστεί;».
«∆εν είµαι σίγουρος τι µε ενέπνευσε» λέει ο Ελληνοκαναδός κοινοτικός-κλινικός ψυχολόγος. «Μεγάλωσα στη Σκούρα της Λακωνίας, ένα µικρό χωριό όπου αν προέκυπτε µια σοβαρή κατάσταση όλοι έµπαιναν µπροστά για να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον και να τον φροντίσουν. Στη Σκούρα δεν βλέπαµε ποτέ κανέναν στο δρόµο, αλλά αν συνέβαινε, σταµατούσαµε και του ζητούσαµε να έρθει στο σπίτι µας µέχρι να του βρούµε ένα µέρος να µείνει», προσθέτει. «Είναι µια άποψη για τη ζωή που βασίζεται σε αυτές τις πρώιµες εµπειρίες και µια σταθερή πεποίθηση ότι η στέγαση, η υγειονοµική περίθαλψη και η εκπαίδευση είναι βασικά ανθρώπινα δικαιώµατα», καταλήγει.
O Sam Tsemberis γεννήθηκε το 1949 στη Λακωνία, σε ηλικία επτά ετών µετακόµισε οικογενειακώς στο Μόντρεαλ και σταδιοδρόµησε στις ΗΠΑ. Το βαφτιστικό του όνοµα είναι Σωτήρης, που αργότερα µετετράπη σε Σαµ. Είναι µέλος του ερευνητικού και διδακτικού προσωπικού του Τµήµατος Ψυχιατρικής του Πανεπιστηµίου Columbia.
Πάνω απ’ όλα όµως είναι ιδρυτής και επικεφαλής, από το 1992, της µη κυβερνητικής οργάνωσης «Pathways to Housing», µιας οργάνωσης που πρωτοστάτησε στο να αλλάξει ο τρόπος µε τον οποίο αντιµετωπίζονται οι άστεγοι µε ψυχικές παθήσεις και εξαρτήσεις στις ΗΠΑ. Το Housing First O dr Tsemberis ήρθε σε επαφή µε τους άστεγους της Νέας Υόρκης στις αρχές της δεκαετίας του ’90 και µέσα από τη δουλειά του έµαθε για τους κοινωνικούς τους κανόνες και τις τακτικές επιβίωσής τους. Το 1992 λοιπόν έρχεται το πρόγραµµα Housing First (Πρώτα η Στέγαση), εστιάζοντας στην προσωποκεντρική φροντίδα.
«Αυτό ήταν το αντίθετο από αυτό που προσέφεραν άλλα προγράµµατα. Επέµεναν στη θεραπεία πριν από τη στέγαση», εξηγεί στην «Κυριακάτικη Α» ο κοινοτικός-κλινικός ψυχολόγος.
«Η προσέγγιση του Housing First βασίζεται στην πεποίθηση ότι η πιο αποτελεσµατική θεραπεία ή παρέµβαση πρέπει να περιλαµβάνει την ενεργό συµµετοχή του ατόµου που εξυπηρετείται. Στην περίπτωση των ανθρώπων που είναι άστεγοι και πάσχουν από εθισµό και ψυχική ασθένεια, το άτοµο θέλει ένα ασφαλές µέρος για να ζήσει πριν καν εξετάσει το ενδεχόµενο θεραπείας. Με αυτόν τον τρόπο σχεδιάσαµε το πρόγραµµα. Παρέχουµε πρώτα στέγαση, επειδή αυτό θέλει το άτοµο», προσθέτει.
Το µεγαλύτερο εµπόδιο για την επίλυση του προβλήµατος των αστέγων, όπως λέει ο dr Tsemberis, είναι η πολιτική βούληση. «Στις χώρες όπου η στέγαση αποτελεί βασικό ανθρώπινο δικαίωµα υπάρχουν περισσότερες κοινωνικές κατοικίες και η θεραπεία είναι διαθέσιµη µέσω των εθνικών προγραµµάτων υγείας», σηµειώνει.
«Η Ελλάδα δεν έχει πρόγραµµα κοινωνικής στέγασης, αλλά καλά θα κάνει να αρχίσει να επενδύει σε ένα τέτοιο πρόγραµµα. Το κόστος της έλλειψης στέγης, τόσο ψυχολογικό όσο και οικονοµικό, είναι πολύ υψηλό, ενώ η παροχή επιδοτούµενης στέγασης και υποστήριξης εξοικονοµεί χρήµατα και βελτιώνει αυτή την ποιότητα ζωής για όλους» προσθέτει.
O dr Tsemberis ηγείται επίσης του Pathways Housing First Institute, το οποίο παρέχει εκπαίδευση και συµβουλευτική σε οργανισµούς, κυβερνήσεις και εκπαιδευτικά ιδρύµατα σε όλο τον κόσµο. Το έργο του για τους άστεγους έχει αναγνωριστεί, µεταξύ άλλων, από την Αµερικανική Ψυχολογική Εταιρεία και από την κυβέρνηση του Καναδά, ενώ σήµερα είναι ένα από τα πρόσωπα του «TIME 100».
«Πρόκειται για µεγάλη τιµή», λέει στην «Κυριακάτικη Α» για την τελευταία του διάκριση, προσθέτοντας ότι το πιο σηµαντικό είναι όµως το γεγονός ότι αναγνωρίζεται η αποτελεσµατικότητα του Housing First ως παγκόσµια λύση για την αντιµετώπιση της απουσίας στέγης.
«Ας ελπίσουµε ότι αυτό θα εµπνεύσει τους ανθρώπους σε άλλες χώρες να υιοθετήσουν αυτή την προσέγγιση για τον τερµατισµό της απουσίας στέγης», σηµειώνει. Ο Ελληνοκαναδός δεν παραλείπει να αναφερθεί και στην πατρίδα, την οποία επισκέπτεται πολλές φορές τον χρόνο.
«Οι γονείς µου επέστρεψαν στην Ελλάδα το 1990 και από τότε που γεννήθηκαν τα παιδιά µου, πριν από περίπου 25 χρόνια, ερχόµαστε στην Ελλάδα κάθε καλοκαίρι και πλέον, πολλές φορές τον χρόνο. Η Ελλάδα µού λείπει κάθε µέρα», αναφέρει ο dr Tsemberis.
«Το να βλέπω ανθρώπους να ζουν στους δρόµους είναι κάτι που µε ενοχλεί πολύ και δεν µπορώ να το βγάλω από το µυαλό µου. ∆εν µπορώ να περνάω δίπλα από έναν άλλο άνθρωπο και να µην αναρωτιέµαι πώς µπορώ να τον βοηθήσω, πώς βρέθηκε σε αυτή την τροµερή κατάσταση...», δηλώνει στην «Κυριακάτικη Α» ο dr Tsemberis και διερωτάται: «Γιατί απλά περνάµε δίπλα από κάποιον και δεν αναζητούµε βοήθεια ωσότου να σιγουρευτούµε ότι βρίσκεται σε ασφαλές µέρος, έχει τραφεί και φροντιστεί;».
Sam Tsemberis: «Στη Σκούρα δεν βλέπαµε κανέναν στο δρόµο»
«∆εν είµαι σίγουρος τι µε ενέπνευσε» λέει ο Ελληνοκαναδός κοινοτικός-κλινικός ψυχολόγος. «Μεγάλωσα στη Σκούρα της Λακωνίας, ένα µικρό χωριό όπου αν προέκυπτε µια σοβαρή κατάσταση όλοι έµπαιναν µπροστά για να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον και να τον φροντίσουν. Στη Σκούρα δεν βλέπαµε ποτέ κανέναν στο δρόµο, αλλά αν συνέβαινε, σταµατούσαµε και του ζητούσαµε να έρθει στο σπίτι µας µέχρι να του βρούµε ένα µέρος να µείνει», προσθέτει. «Είναι µια άποψη για τη ζωή που βασίζεται σε αυτές τις πρώιµες εµπειρίες και µια σταθερή πεποίθηση ότι η στέγαση, η υγειονοµική περίθαλψη και η εκπαίδευση είναι βασικά ανθρώπινα δικαιώµατα», καταλήγει.
Ποιος είναι ο κλινικός ψυχολόγος Sam Tsemberis
O Sam Tsemberis γεννήθηκε το 1949 στη Λακωνία, σε ηλικία επτά ετών µετακόµισε οικογενειακώς στο Μόντρεαλ και σταδιοδρόµησε στις ΗΠΑ. Το βαφτιστικό του όνοµα είναι Σωτήρης, που αργότερα µετετράπη σε Σαµ. Είναι µέλος του ερευνητικού και διδακτικού προσωπικού του Τµήµατος Ψυχιατρικής του Πανεπιστηµίου Columbia. Πάνω απ’ όλα όµως είναι ιδρυτής και επικεφαλής, από το 1992, της µη κυβερνητικής οργάνωσης «Pathways to Housing», µιας οργάνωσης που πρωτοστάτησε στο να αλλάξει ο τρόπος µε τον οποίο αντιµετωπίζονται οι άστεγοι µε ψυχικές παθήσεις και εξαρτήσεις στις ΗΠΑ. Το Housing First O dr Tsemberis ήρθε σε επαφή µε τους άστεγους της Νέας Υόρκης στις αρχές της δεκαετίας του ’90 και µέσα από τη δουλειά του έµαθε για τους κοινωνικούς τους κανόνες και τις τακτικές επιβίωσής τους. Το 1992 λοιπόν έρχεται το πρόγραµµα Housing First (Πρώτα η Στέγαση), εστιάζοντας στην προσωποκεντρική φροντίδα.
«Αυτό ήταν το αντίθετο από αυτό που προσέφεραν άλλα προγράµµατα. Επέµεναν στη θεραπεία πριν από τη στέγαση», εξηγεί στην «Κυριακάτικη Α» ο κοινοτικός-κλινικός ψυχολόγος.
«Η προσέγγιση του Housing First βασίζεται στην πεποίθηση ότι η πιο αποτελεσµατική θεραπεία ή παρέµβαση πρέπει να περιλαµβάνει την ενεργό συµµετοχή του ατόµου που εξυπηρετείται. Στην περίπτωση των ανθρώπων που είναι άστεγοι και πάσχουν από εθισµό και ψυχική ασθένεια, το άτοµο θέλει ένα ασφαλές µέρος για να ζήσει πριν καν εξετάσει το ενδεχόµενο θεραπείας. Με αυτόν τον τρόπο σχεδιάσαµε το πρόγραµµα. Παρέχουµε πρώτα στέγαση, επειδή αυτό θέλει το άτοµο», προσθέτει.
«Η Ελλάδα δεν έχει πρόγραμμα κοινωνικής στέγασης»
Το µεγαλύτερο εµπόδιο για την επίλυση του προβλήµατος των αστέγων, όπως λέει ο dr Tsemberis, είναι η πολιτική βούληση. «Στις χώρες όπου η στέγαση αποτελεί βασικό ανθρώπινο δικαίωµα υπάρχουν περισσότερες κοινωνικές κατοικίες και η θεραπεία είναι διαθέσιµη µέσω των εθνικών προγραµµάτων υγείας», σηµειώνει. «Η Ελλάδα δεν έχει πρόγραµµα κοινωνικής στέγασης, αλλά καλά θα κάνει να αρχίσει να επενδύει σε ένα τέτοιο πρόγραµµα. Το κόστος της έλλειψης στέγης, τόσο ψυχολογικό όσο και οικονοµικό, είναι πολύ υψηλό, ενώ η παροχή επιδοτούµενης στέγασης και υποστήριξης εξοικονοµεί χρήµατα και βελτιώνει αυτή την ποιότητα ζωής για όλους» προσθέτει.
«Η πατρίδα µού λείπει κάθε µέρα»
O dr Tsemberis ηγείται επίσης του Pathways Housing First Institute, το οποίο παρέχει εκπαίδευση και συµβουλευτική σε οργανισµούς, κυβερνήσεις και εκπαιδευτικά ιδρύµατα σε όλο τον κόσµο. Το έργο του για τους άστεγους έχει αναγνωριστεί, µεταξύ άλλων, από την Αµερικανική Ψυχολογική Εταιρεία και από την κυβέρνηση του Καναδά, ενώ σήµερα είναι ένα από τα πρόσωπα του «TIME 100». «Πρόκειται για µεγάλη τιµή», λέει στην «Κυριακάτικη Α» για την τελευταία του διάκριση, προσθέτοντας ότι το πιο σηµαντικό είναι όµως το γεγονός ότι αναγνωρίζεται η αποτελεσµατικότητα του Housing First ως παγκόσµια λύση για την αντιµετώπιση της απουσίας στέγης.
«Ας ελπίσουµε ότι αυτό θα εµπνεύσει τους ανθρώπους σε άλλες χώρες να υιοθετήσουν αυτή την προσέγγιση για τον τερµατισµό της απουσίας στέγης», σηµειώνει. Ο Ελληνοκαναδός δεν παραλείπει να αναφερθεί και στην πατρίδα, την οποία επισκέπτεται πολλές φορές τον χρόνο.
«Οι γονείς µου επέστρεψαν στην Ελλάδα το 1990 και από τότε που γεννήθηκαν τα παιδιά µου, πριν από περίπου 25 χρόνια, ερχόµαστε στην Ελλάδα κάθε καλοκαίρι και πλέον, πολλές φορές τον χρόνο. Η Ελλάδα µού λείπει κάθε µέρα», αναφέρει ο dr Tsemberis.
