Πριν από 2 χρόνια, στις 17 Μαΐου 2022, έφυγε από τη ζωή ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, ο πρωτοπόρος της ηλεκτρονικής, progressive, ambient, τζαζ και ορχηστρικής μουσικής, και από τότε ο καλλιτεχνικός κόσμος έχει μείνει φτωχότερος.
Ο βραβευμένος με Όσκαρ σπουδαίος μουσικοσυνθέτης έφυγε από τη ζωή σαν σήμερα, Τρίτη 17 Μαΐου του 2022, σε ηλικία 79 ετών, ενώ νοσηλευόταν σε νοσοκομείο στη Γαλλία, σκορπίζοντας θλίψη στο παγκόσμιο διεθνές στερέωμα.
Ο θάνατός του οφείλεται σε επιπλοκές από τον κορονοϊό από τον οποίο είχε προσβληθεί.
Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, γνωστός στο εξωτερικό ως «Vangelis»
Ο συνθέτης Βαγγέλης Παπαθανασίου με σπουδαία διεθνή καριέρα, γνωστός στο εξωτερικό ως Vangelis, θεωρείται από τους πρωτοπόρους της ηλεκτρονικής μουσικής.
Μία από τις σημαντικότερες στιγμές της καριέρας του ήταν το Όσκαρ που κατέκτησε για τη μουσική του στην ταινία «Οι δρόμοι της Φωτιάς» το 1982.
Οι κατεξοχήν κινηματογραφικές και πολυδιάστατες συνθέσεις του, σε συνδυασμό με την ονειρική και ανεξάντλητη έμπνευσή του, έχουν αποφέρει μια σειρά σημαντικών δίσκων, που από τα πρώτα βήματα της καριέρας του σημείωσαν μεγάλη επιτυχία.
Φυσικά, έχει περάσει στην... ιστορία για τις μουσικές συνθέσεις του σε πολύ γνωστές ταινίες όπως τα Blade Runner, 1492: Χριστόφορος Κολόμβος, Αλέξανδρος, Ελ Γκρέκο κ.ά.
Από τις συνεργασίες που ξεχώρισαν ήταν αυτές με τον Ντέμη Ρούσο, την Ειρήνη Παππά και τον Γιον Άντερσον.
Το 1960 άρχισε να κάνει δειλά τα πρώτα του βήματα στη μουσική, συμμετέχοντας στο συγκρότημα Forminx. Το τραγούδι του γκρουπ Jeronimo Yanka σημείωσε τεράστια επιτυχία καθώς το 45άρι άλμπουμ έγινε χρυσό την πρώτη εβδομάδα κυκλοφορίας του.
Και από εκείνη τη στιγμή όλα άλλαξαν. Το 1968 τον βρίσκει να μετακομίζει στο Παρίσι και να κάνει παρέα με τον ήδη επιτυχημένο Ντέμη Ρούσο με τον οποίο και δημιούργησαν το συγκρότημα Aphrodite’s Child.
Η καριέρα, οι συνθέσεις παγκόσμιας αναγνώρισης
Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου γεννήθηκε στις 29 Μαρτίου 1943 στην Αγριά Μαγνησίας και μεγάλωσε στην Αθήνα. Από μικρός έδειξε το ταλέντο του στην μουσική, ξεκινώντας σπουδές πιάνου και σε ηλικία 6 ετών εμφανίστηκε για πρώτη φορά ενώπιον κοινού.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 άρχισε να ασχολείται με την ποπ μουσική. Συμμετείχε στο γνωστό συγκρότημα «Forminx» και παράλληλα έγραφε μουσική για κινηματογραφικές ταινίες.
Το 1968 μαζί με τον Λουκά Σιδερά και τον Ντέμη Ρούσσο σχημάτισε τους «Aphrodite's Child», που έμελλε να γίνει το πιο επιτυχημένο ελληνικό συγκρότημα στο εξωτερικό. Το 1968 γνώρισαν τεράστια επιτυχία με το σινγκλ «Rain And Tears» και το 1972, με το συγκλονιστικό διπλό άλμπουμ «666». που θεωρείται ένα από το διαμάντια της προοδευτικής -ψυχεδελικής μουσικής.
Το συγκρότημα, όμως, είχε διαλυθεί και έκτοτε ο Βαγγέλης Παπαθανασίου ακολούθησε σόλο καριέρα. Θα στραφεί αποκλειστικά στο συνθεσάιζερ και το 1974 θα κυκλοφορήσει τον πρώτο προσωπικό του δίσκο με τίτλο «Earth», με εμφανείς τις επιρροές από την ελληνική μουσική. Την ίδια χρονιά, αφήνει το Παρίσι και εγκαθίσταται στο Λονδίνο.
Θα ακολουθήσουν οι δίσκοι «Heaven and Hell», Albedo 039» (1976) και «Spiral» (1977), που θα διαμορφώσουν το προσωπικό του ύφος και θα τόν κάνουν ευρύτερα γνωστό. Το 1979, θα γνωρίσει μεγάλη επιτυχία και στην χώρα μας με τις «Ωδές», μια σειρά ηλεκτρονικών διασκευών πάνω σε παραδοσιακά ελληνικά τραγούδια που ερμηνεύει η Ειρήνη Παππά. Η σπουδαία ελληνίδα ηθοποιός είναι η ερμηνεύτρια και στον δίσκο του «Ραψωδίες», με θέμα την βυζαντινή μουσική, που θα κυκλοφορήσει το 1986.
Η παραλίγο ένταξή του στο συγκρότημα «Yes» το 1974, είχε ως αποτέλεσμα την γνωριμία και την φιλία με Τζον Άντερσον , με τον οποίο συνεργάστηκε στα άλμπουμ « Short Stories» (1979) και «The Friends of Mr. Cairo» (1981), που γνώρισαν επιτυχία.
Η ενασχόλησή του με την κινηματογραφική μουσική συνεχίστηκε σε μεγάλες διεθνείς παραγωγές. Το ξεκίνημα έγινε το 1970 με την μουσική για το ντοκιμαντέρ του Φρεντερίκ Ροσίφ «Η Αποκάλυψη των Ζώων» (« L'Apocalypse des animaux»), που κυκλοφόρησε σε δίσκο το 1973. Το 1982, ανήμερα των 39ων γενεθλίων του θα τιμηθεί με Όσκαρ για την μουσική της ταινίας του Χιού Χάντσον «Οι δρόμοι της Φωτιάς» («Chariots of Fire»).
Στην συνέχεια, υπέγραψε τα σάουντρακ των ταινιών του Ρίντλεϊ Σκοτ «Blade Runner»(1982) και «1492: Χριστόφορος Κολόμβος» («1492: The Conquest Of Paradise», 1992), «Αλέξανδρος» (2004) του Όλιβερ Στόουν και «Ελ Γκρέκο» (2007) του Γιάννη Σμαραγδή.
Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου συνεχίζει την μουσική του διαδρομή μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, έχοντας ηχογραφήσει πάνω από 50 άλμπουμ. Πιο πρόσφατη δουλειά του ο δίσκος «Nocturne: The Piano Album»,που κυκλοφόρησε τις 25 Iανουαρίου 2019.
Τα πρώτα χρόνια και η αγάπη για τη μουσική
Ήταν μόλις 4 ετών όταν άρχισε να συνθέτει τις πρώτες του μουσικές και δύο χρόνια μετά, έδωσε την πρώτη του παράσταση δημόσια χωρίς να έχει απολύτως καμία εκπαίδευση πάνω στη μουσική. Παρ' όλο που τόσο οι γονείς του όσο και οι δάσκαλοί του τον πίεζαν να ασχοληθεί με τη μουσική, εκείνος ήθελε να ανακαλύπτει μόνος του τον μαγικό κόσμο που ανοιγόταν μπροστά του καλλιτεχνικά.
Κάποτε βέβαια τους άκουσε και άρχισε να σπουδάζει το αντικείμενο, αποκτώντας γνώσεις στην κλασική μουσική, τη ζωγραφική αλλά και τη σκηνοθεσία στην Ακαδημία Καλών Τεχνών στην Αθήνα.
Ο Ευάγγελος Οδυσσέας Παπαθανασίου όπως ήταν το πλήρες όνομά του έγινε παγκοσμίως γνωστός ως Vangelis για τη μοναδική μουσική του και τις συνθέσεις στηνηλεκτρονική, progressive, ambient, τζαζ και ορχηστρική μουσική και μάλιστα θεωρείται πρωτεργάτης του ηλεκτρονικού ήχου.
Το «αντίο» της NASA
Το έργο του «Μυθωδία» επιλέχθηκε από τη ΝΑΣΑ ως η επίσημη μουσική για το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου το 2002.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε πως η NASA είχε αποχαιρετήσει τον διεθνούς φήμης Έλληνα μέσα από ένα μοναδικό βίντεο διάρκειας 4 λεπτών, αφιερωμένο σε αποστολή εξερεύνησης του Δία, τη μουσική σύνθεση του οποίου έχει επιμεληθεί ο σπουδαίος δημιουργός.
Σε ανάρτησή της η NASA ξεκινά με το λατινικό «Ad astra Vangelis» (από το Per aspera ad astra, που σημαίνει «μέσα από δύσβατα μονοπάτια, στα άστρα»).
«Ο συνθέτης των ταινιών συνεισέφερε στις εξερευνήσεις της αποστολής Juno στον Δία, γράφοντας μουσική. Ακολουθήστε το διαστημόπλοιο της NASA Solar System Exploration γύρω από τον Δία, και τον δορυφόρο του Γανυμήδη, με τον ήχο ανεβασμένο», αφιερώνοντας στην μνήμη του και το σχετικό βίντεο.
Ad astra, Vangelis.
The film composer contributed scores to explorations by our #JunoMission to Jupiter. Here, ride along with the @NASASolarSystem spacecraft around Jupiter and moon Ganymede, with sound up.
Το 1982 κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Πρωτότυπης Μουσικής για την ταινία «Οι Δρόμοι της Φωτιάς». Η ταινία εξιστορεί την προσπάθεια τριών Άγγλων αθλητών να τα καταφέρουν στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού το 1924 και απέσπασε ακόμα τρία χρυσά αγαλματίδια: Καλύτερης ταινίας, σεναρίου και κοστουμιών. Η συγκεκριμένη μουσική σύνθεση αποτέλεσε σταθμό στην καριέρα του, και προκαλεί μέχρι και σήμερα ρήγη στο άκουσμά της.
«Ελ Γκρέκο»
Βαγγέλης Παπαθανασίου και Γιάννης Σμαραγδής είχαν συνεργαστεί ξανά το 1996, στην ταινία Καβάφης. Έντεκα χρόνια μετά οι δύο σπουδαίοι καλλιτέχνες συναντήθηκαν ξανά. Αυτή τη φορά για ένα έργο αφιερωμένο σε έναν άλλο μεγάλο καλλιτέχνη από την Ελλάδα, τον Δομίνικο Θεοτοκόπουλο. Η ταινία μας μεταφέρει στον 16ο αιώνα και ακολουθεί την περιπετειώδη αναζήτηση του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου ή Ελ Γκρέκο για ελευθερία και έρωτα.
«Αλέξανδρος»
Το κινηματογραφικό έργο «Αλέξανδρος» είναι μια ταινία αμερικανικής παραγωγής του 2004 σε σκηνοθεσία Oliver Stone. Η ταινία βασίζεται στην ζωή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, βασιλιά της αρχαίας Μακεδονίας στην Ελλάδα, ο οποίος κατέκτησε το μεγαλύτερο μέρος του τότε γνωστού κόσμου έως την ηλικία των 30 ετών. Τη μουσική και εδώ υπογράφει ο Βαγγέλης Παπαθανασίου.
Οι εμβληματικές συνθέσεις του Βαγγέλη Παπαθανασίου
