Ένα σύνολο αυστραλιανών απολιθωμάτων προσφέρει μια σπάνια ματιά στους αρχαίους συγγενείς του πλατύποδα και της έχιδνας που ζούσαν μαζί με τους δεινόσαυρους πριν από 100 εκατομμύρια χρόνια.

Απολιθωμένα κομμάτια του οστού της γνάθου του ζώου βρέθηκαν σε χωράφια με οπάλιο στη Νέα Νότια Ουαλία, μαζί με στοιχεία για πολλά άλλα αρχαία και τώρα εξαφανισμένα μονοτρήματα (Monotremata), θηλαστικά που οφείλουν το όνομά τους στο ότι έχουν ένα μόνο τρήμα (οπή), από το οποίο βγαίνουν τα προϊόντα του γεννητικού, ουροποιητικού και πεπτικού τους συστήματος.

Τα πορίσματα της έρευνας

Με την επίσημη ονομασία Opalios splendens, το νέο είδος έχει το παρατσούκλι «εχίδναπος» για την ομοιότητά του με τον πλατύποδα και την έχιδνα - που είναι τα μόνα θηλαστικά που γεννούν αυγά στον κόσμο σήμερα. Η ομάδα πίσω από την έρευνα λέει ότι τα πορίσματά της δείχνουν ότι η Αυστραλία είχε κάποτε μια «εποχή των μονόοτρημάτων» - στην οποία η απίστευτα σπάνια σειρά ζώων ήταν άφθονη και κυρίαρχη.

«Είναι σαν να ανακαλύπτεις έναν εντελώς νέο πολιτισμό», είπε ο επικεφαλής συγγραφέας καθηγητής Tιμ Φλάνερι. Η σειρά των απολιθωμάτων βρέθηκε πριν από περίπου 25 χρόνια από την παλαιοντολόγο Elizabeth Smith και την κόρη της Clytie, ενώ έκαναν έρευνα σε ένα ορυχείο οπαλίου. Δώρησαν τα δείγματα -που υπολογίζεται ότι είναι περίπου 100 εκατομμυρίων ετών- στο Αυστραλιανό Μουσείο, όπου έμειναν ξεχασμένα σε ένα συρτάρι μέχρι πριν από περίπου δύο χρόνια.

Ο καθηγητής Flannery, ένας μαστολόγος (που μελετά τα θηλαστικά) λέει ότι τα συνάντησε και αμέσως κατάλαβε ότι ήταν από αρχαία μονοτρήματα. Μερικά από τα οστά ανήκαν στον ήδη ανακαλυφθέντα Steropodon galmani, έναν πιο κοντό, πιο τραχύ και πιο οδοντωτό πρόγονο του πλατύποδα. Ωστόσο, τα άλλα θραύσματα ήταν άγνωστα.

Ο δρ Φλάνερι και η ομάδα του ανακάλυψαν στοιχεία τριών ειδών που ήταν προηγουμένως άγνωστα στην επιστήμη, ευρήματα που δημοσιεύθηκαν στο Alcheringa: An Australasian Journal of Palaeontology τη Δευτέρα.

Τα πλάσματα είχαν συνδυασμούς χαρακτηριστικών που δεν είχαν συναντήσει ποτέ πριν οι επιστήμονες - σε ζωντανά ή απολιθωμένα μονοτρήματα, δήλωσε ο διευθυντής του Αυστραλιανού Ινστιτούτου Ερευνών των Μουσείων, καθηγητής Kρις Χέλγκεν, ο οποίος εργάστηκε επίσης στην έρευνα.

«Η συνολική ανατομία [του Opalios splendens] μοιάζει μάλλον με τον πλατύποδα, αλλά με χαρακτηριστικά της γνάθου και του ρύγχους λίγο περισσότερο σαν έχιδνα», είπε ο καθηγητής Χέλγκεν. Όλα τα απολιθώματα σε οπάλιο είναι σπάνια -τα μονοτρήματα ακόμα περισσότερο- αλλά αυτά τα δείγματα είναι «μια αποκάλυψη», είπε η Σμιθ.

Έζησαν κάποτε στο Lightning Ridge

Ανεβάζουν τον συνολικό αριθμό των μονοτρημάτων που είναι γνωστό ότι έζησαν κάποτε στο Lightning Ridge - το οποίο στην αρχαιότητα ήταν ένα κρύο, υγρό δάσος που συνόρευε με μια τεράστια εσωτερική θάλασσα - σε έξι. «Δείχνουν στον κόσμο ότι πολύ πριν η Αυστραλία γίνει η χώρα των θηλαστικών σε σακουλάκια, των μαρσιποφόρων, αυτή ήταν μια χώρα με γούνινα στρώματα αυγών - μονοτρημάτων», ανέφερε.

«Φαίνεται ότι πριν από 100 εκατομμύρια χρόνια, υπήρχαν περισσότερα μονοτρήματα στο Lightning Ridge από οπουδήποτε αλλού στη γη, στο παρελθόν ή στο παρόν». Άλλοι ειδικοί λένε ότι είναι πολύ νωρίς για να πούμε εάν η Αυστραλία κάποτε φιλοξένησε ένα πλήθος μονοτρημάτων και ότι χρειάζεται περαιτέρω εξερεύνηση.

«Μπορεί να ήταν τουλάχιστον τόσο διαφορετική όσο η μεταγενέστερη αυστραλιανή μαρσιποφόρα πανίδα... αλλά θα χρειαζόμουν περισσότερα στοιχεία», είπε ο παλαιοντολόγος του Πανεπιστημίου Flinders, Ροντ Γουελς, στην Australian Broadcasting Corporation. Οι συγγραφείς της μελέτης ελπίζουν ότι η εργασία τους θα ενθαρρύνει περισσότερη χρηματοδότηση για πιο στοχευμένες ανασκαφές στην περιοχή, για να υποστηρίξουν τα ευρήματά τους.