29 Ιουνίου 2002: Η βόμβα που έσκασε στα χέρια του Σάββα Ξηρού και η αρχή του τέλους της 17 Νοέμβρη

29 Ιουνίου 2002. 22:25 μ.μ βράδυ Σαββάτου. Το λιμάνι του Πειραιά προετοιμαζόταν για τα τελευταία δρομολόγια των πλοίων για εκείνη νύχτας. Εκείνη τη στιγμή ακούστηκε ένας εκκωφαντικός θόρυβος που συντάραξε κάθε άκρη του μεγαλύτερου λιμανιού της χώρας. Πυκνοί καπνοί άρχισαν να βγαίνουν από το σημείο όπου βρίσκονταν τα εκδοτήρια της Hellas Flying Dolphins. Λίγα μέτρα από το σημείο και συγκεκριμένα στον Άγιο Σπυρίδωνα τελούνταν γάμος. Όσοι βρίσκονταν στον ιερό ναό πετάχτηκαν έντρομοί έξω καθώς δεν ήξεραν τι είχε συμβεί.

Η κινητοποίηση της πυροσβεστικής και της αστυνομίας ήταν άμεση και πολύ γρήγορα το σημείο αποκλείστηκε από άνδρες του κεντρικού λιμεναρχείου Πειραιά και της αστυνομίας.

Οι πρώτοι αστυνομικοί και λιμενικοί που έφτασαν στο σημείο της έκρηξης εντόπισαν έναν άνδρα περίπου 40 ετών με σοβαρά τραύματα στο κεφάλι και ακρωτηριασμένα δάχτυλα. Στο σημείο έσπευσε ασθενοφόρο του ΕΚΑΒ που μετέφερε εσπευσμένα τον τραυματία στο Τζάνειο νοσοκομείο. Ο άνδρας όπως διαπιστώθηκε λίγες ώρες αργότερα ήταν ο Σάββας Ξηρός.

Την ίδια ώρα λίγα χιλιόμετρα πιο μακριά, στο Λαγονήσι, δεκάδες Βρετανοί πράκτορες και άνδρες της ΕΛ.ΑΣ διασκέδαζαν με αφορμή τον γάμο του επικεφαλής της Σκότλαντ Γιαρντ στην Αθήνα. Το γλέντι ωστόσο διακόπηκε και άπαντες επέστρεψαν πίσω στην Αθήνα καθώς όπως φάνηκε και από την συνέχεια επρόκειτο για κάτι πολύ σοβαρό. Εντωμεταξύ οι τηλεοπτικοί σταθμοί διακόπτουν τη ροή των προγραμμάτων τους προκειμένου να μεταδώσουν την έκτακτη είδηση.

Η ενημέρωση Χρυσοχοΐδη

Εντωμεταξύ στο λιμάνι του Πειραιά έχουν σπεύσει κλιμάκια της Αντιτρομοκρατικής ενώ άμεση ήταν η ενημέρωση του τότε υπουργού Δημόσιας Τάξης Μιχάλη Χρυσοχοΐδη. Οι έμπειροι αξιωματικοί της αντιτρομοκρατικής άρχισαν να συλλέγουν τα πρώτα ευρήματα τα οποία στη συνέχεια αποδείχθηκε ότι ήταν αποκαλυπτικά.

Δίπλα από το σημείο όπου είχε πέσει ο Ξηρός εντοπίστηκε ένα 38αρι περίστροφο, μία χειροβομβίδα αλλά και ένας ακόμα εκρηκτικός μηχανισμός. Και ενώ οι πληροφορίες σκάνε σωρηδόν η μία πίσω από την άλλη ο αρχηγός της ΕΛ.ΑΣ Φώτης Νασιάκος είναι αυτός που ανακοινώνει τα νέα στον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη ο οποίος βρισκόταν στη Βέροια.

«Κύριε υπουργέ, το περιστατικό στο λιµάνι είναι τελικά πολύ σοβαρό. Φαίνεται ότι έχουµε ρολόγια», του λέει. Στη γλώσσα των αστυνοµικών η φράση «ρολόγια» παρέπεµπε στη «17 Νοέµβρη». Ο υπουργός είχε προγραμματίσει να επιστρέψει την επόμενη ημέρα στην Αθήνα, γρήγορα διαπιστώνει όμως ότι δεν τον χωράει ο τόπος. Στις 3:00 τα ξημερώματα, κάθεται ο ίδιος στο τιμόνι του υπηρεσιακού Audi και σανιδώνει το γκάζι. Στο ύψος της Λαµίας τον σταµατάει µπλόκο της Τροχαίας, εντοπίζοντάς τον να τρέχει µε πάνω από 200 χιλιόµετρα την ώρα. Όταν βλέπουν ποιος είναι ο «παραβάτης», απλώς τον χαιρετούν υπηρεσιακά και του εύχονται «καλό δρόµο».

Σε μία παράλληλα εξέλιξη η κατάσταση του Ξηρού ήταν πάρα πολύ σοβαρή και κρίθηκε ότι έπρεπε να μεταφερθεί στον «Ευαγγελισμό». Έτσι λοιπόν οργανώνεται η διακομιδή του και με το που το ασθενοφόρο φτάνει στον «Ευαγγελισμό» ο Ξηρός μπαίνει στο χειρουργείο, το οποίο κράτησε πάνω από πέντε ώρες. Όλοι εύχονταν να βγει ζωντανός προκειμένου να μιλήσει.

Στο μεταξύ τα ευρήματα που είχαν εντοπιστεί μεταφέρθηκαν στα εγκληματολογικά εργαστήρια με τους ερευνητές να έχουν ως ύψιστη προτεραιότητα την συγκεκριμένη υπόθεση. Πολύ γρήγορα κατάφεραν να επαναφέρουν τον σειριακό αριθμό του περιστρόφου το οποίο όπως αποδείχθηκε ήταν του Χρήστου Μάτη, του αστυνομικού που είχε εκτελεστεί από την 17 Νοέμβρη τα Χριστούγεννα του 1984.

Την 1η Ιουλίου 2002 ανακοινώθηκε από την αστυνομία ότι ο τραυματίας είναι ο Σάββας Ξηρός. Από τις φωτογραφίες που δημοσιοποιούνται ο Ξηρός αναγνωρίζεται και οι αρχές εντοπίζουν τις δύο γιάφκες της οργάνωσης, στην όδο Πάτμου και την όδο Δαμάρεως. Μέσα στη γιάφκα της Πάτμου οι αστυνομικοί θα βρουν την κόκκινη σηµαία της οργάνωσης µε το κίτρινο αστέρι στη µέση, προκηρύξεις, αντιαρµατικές ρουκέτες που είχαν κλαπεί το 1988 από το στρατόπεδο Συκουρίου της Λάρισας, γραφομηχανές, όπλα και εκρηκτικά…

 

Η κατάθεση Ξηρού μέσα από τον Ευαγγελισμό

Ενώ ακόμη νοσηλευόταν βαριά τραυματισμένος ο Σάββας Ξηρός κατέθεσε στον τότε εισαγγελέα Πρωτοδικών, αρμόδιο για θέματα τρομοκρατίας, Ιωάννη Διώτη και θα παραδεχτεί τη συμμετοχή του στη 17 Νοέμβρη. Παράλληλα θα περιγράψει τη δομή και τη δράση της οργάνωσης με λεπτομέρειες. Αργότερα ο Ξηρός κατήγγειλε πως η κατάθεσή του έγινε υπό τη χορήγηση ισχυρών ψυχότροπων φαρμάκων που προκαλούσαν «τρόμο» και «αγαλίαση», ενώ έκανε λόγο για βασανιστήρια με εικονικές εκτελέσεις, για απειλές και για χρήση μηχανημάτων «θορύβου».

Το ξετύλιγμα του κουβαριού και η παράδοση Κουφοντίνα

Οι εξελίξεις τις επόμενες μέρες είναι καταιγιστικές και η αντιτρομοκρατική συλλαμβάνει το ένα πίσω από το άλλο τα μέλη της τρομοκρατικής οργάνωσης που έσπερνε τον θάνατο για 27 χρόνια.

Συγκεκριμένα συνελήφθησαν στην Αθήνα ο Χριστόδουλος Ξηρός, στις 16 Ιουλίου ο Βασίλης Ξηρός και ο Διονύσης Γεωργιάδης, στις 17 Ιουλίου ο καθοδηγητής της οργάνωσης Αλέξανδρος Γιωτόπουλος και στις 18 Ιουλίου οι Βασίλης Τζωρτζάτος και ο Θεολόγος Ψαραδέλλης στη Χιλιαδού.

Στις 21 Ιουλίου συνελήφθη ο Θωμάς Σερίφης στην Αθήνα, ο Κωνσταντίνος Τέλιος παραδόθηκε στη Θεσσαλονίκη στις 23 Ιουλίου και στις 24 Ιουλίου στην Καρδίτσα ο Παύλος Σερίφης.

Το κουβάρι συνέχισε να ξετυλίγεται καθώς στις 25 Ιουλίου συνελήφθη στην Αθήνα ο Πάτροκλος Τσελέντης, στις 26 Ιουλίου ο Νίκος Παπανστασίου και την 1η Αυγούστου ο Σωτήρης Κονδύλης.

Στις 5 Σεπτεμβρίου έξω από τη ΓΑΔΑ σταμάτησε ένα ταξί και αποβιβάστηκε ένας άνδρας. Κατευθύνθηκε στον φρουρό και με ψυχραιμία του είπε «είμαι ο Δημήτρης Κουφοντίνας και ήρθα να παραδοθώ» του είπε. Ακολούθως οδηγήθηκε στα γραφεία της αντιτρομοκρατικής όπου όπως αποδείχθηκε κρυβόταν στο Αγκίστρι. Στις 12 Σεπτεμβρίου συνελήφθη η Αγγελική Σωτηροπούλου (σύντροφος του Κουφοντίνα) και στις 9 Ιανουαρίου 2003 ο Ανέστης Παπαναστασίου.

Πως περιέγραψε την έκρηξη στο λιμάνι του Πειραιά, ο Δημήτρης Κουφοντίνας

Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του ο Κουφοντίνας περιέγραψε με λεπτομερείες όσα διαδραματίστηκαν το βράδυ της 29ης Ιουνίου. «Τελευταία φορά που τον είδα σωματικά ακέραιο έστριβε ανάμεσα στους θάμνους, εκείνο το βράδυ στον Πειραιά. Τα τελευταία σίγουρα, σταθερά βήματα του Σάββα. Δεν μπορούσαμε τότε να φανταστούμε ότι το τέλος μιας ολόκληρης εποχής ήταν μπροστά μας, ότι θα το πλησιάζαμε βήμα το βήμα, θα το φτάναμε. Έξι βήματα δικά μου. Ένα ασθενοφόρο μανουβράριζε στο χώρο της προβλήτας, λίγο πιο πέρα.

Σταμάτησε. Από εκεί που στάθηκε δεν μας έβλεπε. Άλλα τρία βήματα. Απέναντι, στην άλλη πλευρά της λεωφόρου. κάποιοι διαβάτες περίμεναν να ανάψει το πράσινο για τους πεζούς. Δεν μας έβλεπαν… Άλλα έξι. Τώρα έπρεπε να είχε βγει. Τίποτα. Τα πόδια βάρυναν, η καρδιά σφίχτηκε. Συνέχισα να περπατώ, ολοένα και πιο αργά, σαν να μπορούσα έτσι να επιβραδύνω τη ροή του χρόνου, να μπλοκάρω το χέρι της μοίρας.

Η έκρηξη ήταν μικρή, υπόκωφη. Μια φευγαλέα λάμψη, ένα σύννεφο καπνού και σκόνης σηκωνόταν στον αέρα. […] Τώρα τον είχε σωριάσει στο πλακόστρωτο. Το πρόσωπο κατάστικτο, μαύρα και κόκκινα σημάδια, τα μαλλιά μες στο αίμα, η μπλούζα μπροστά είχε εξαερωθεί, έλειπε, όλο το δέρμα ήταν κόκκινο, αλλά δεν αιμορραγούσε, δεν είχε ορατή πληγή. Εκτός από το χέρι, που τα δάχτυλα δεν διακρίνονταν. Είχε περασμένη διαγώνια μια μικρή τσάντα. Τώρα είχε χαθεί. Έμενε μόνο το λουρί της. Σε μια παράλογη κίνηση, του το έβγαλα απαλά – να μην τον σφίγγει, σκέφτηκα.

“Μπορείς να περπατήσεις;” φώναξα. “Φύγε εσύ. Εσύ φύγε”. Εκείνη την ώρα. τόσο κοντά στον παντοτινό μας συνοδοιπόρο, σκεφτόταν μόνο το σύντροφό του. Ήθελε να φύγω, να μη μείνω δίπλα του. Έψαξα γύρω, μέσα στον καπνό, τη σκόνη, τα σπασμένα κλαδιά, τα πεσμένα φύλλα. Έψαχνα το όπλο, τις χειροβομβίδες, τη μικρή τσάντα. Πουθενά. Αργότερα θα τα βρει η αστυνομία κάτω από το κοντέινερ των γραφείων ή γαντζωμένα στα κλαδιά των δέντρων. Γύρισα ξανά στον πεσμένο σύντροφο. Τον αγκάλιασα, το αίμα πότισε τα ρούχα μου. “Πώς είσαι; Μπορείς να περπατήσεις;”. Ξανά η σιγανή φωνή, τα ήρεμα λόγια που έσπαγαν λίγο, μου τόνιζε: “Φύγε εσύ. Φύγε, φύγε…”.

Πήγα γρήγορα στο ασθενοφόρο. “Εκεί στους θάμνους είναι ένας τραυματίας, πηγαίνετε γρήγορα”. Ο οδηγός απρόθυμος κάτι μουρμούρισε, ότι κάτι περίμεναν, κάτι τέτοιο. “Γρήγορα, βοηθήστε τον”. Μιλούσα ήρεμα και εγώ, μόνο το χέρι έσφιγγε, μέσα από την τσέπη του μπουφάν, μανιασμένα το σαρανταπεντάρι. Ξεκίνησαν αργά. Περίμενα να φτάσουν στον Σάββα. Από μακριά ακούγονταν οι πρώτες σειρήνες των περιπολικών. Απομακρύνθηκα στη σκοτεινιά της προβλήτας. Σκοτείνιαζε ήδη για το μεταπολιτευτικό αντάρτικο πόλης…».

Τα θύματα της 17 Νοέμβρη

Η 17 Νοέμβρη ξεκίνησε τη δράση της τη νύχτα της 23ης Δεκεμβρίου 1975 με τη δολοφονία του σταθμάρχη της CIA στην Αθήνα, Ρίτσαρντ Γουέλς, έξω από το σπίτι του στο Ψυχικό.

Στον μακρύ κατάλογο των θυμάτων περιλαμβάνονται ο αρχιβασανιστής της χούντας Ευάγγελος Μάλλιος, ο αστυνόμος Παντελής Πέτρου και ο οδηγός του Σωτήρης Σταμούλης, ο Αμερικανός στρατιωτικός Τζορτζ Τσάντσες και ο οδηγός του Νίκος Βελούτσος, ο αστυφύλακας Χρήστος Μάτης, ο εκδότης της «Απογευματινής» Νίκος Μομφεράτος και ο οδηγός του Παναγιώτης Ρουσσέτης, ο αρχιφύλακας Νίκος Γεωργακόπουλος, οι βιομήχανοι Δημήτρης Αγγελόπουλος και Αλέξανδρος Αθανασιάδης, ο ναυτικός ακόλουθος των ΗΠΑ Ουίλιαμ Νορντίν, ο εισαγγελέας Κωνσταντίνος Ανδρουλιδάκης, ο δημοσιογράφος και βουλευτής της ΝΔ Παύλος Μπακογιάννης, ο λοχίας Ρόναλντ Στιούαρτ, ο αστυφύλακας Γιάννης Βάρης, ο Τούρκος διπλωμάτης Γιοργκού Τσετίν, ο φοιτητής Θάνος Αξαρλιάν - η δολοφονία του χαρακτηρίστηκε από τον Κουφοντίνα ως παράπλευρη απώλεια -, ο διοικητής της Εθνικής Τράπεζας Μιχάλης Βρανόπουλος, ο Τούρκος διπλωμάτης Ομέρ Σιπαχίογλου, ο εφοπλιστής Κωστής Περατικός και τέλος ο Βρετανός στρατιωτικός ακόλουθος Στίβεν Σόντερς.

Η δίκη

Οι κατηγορούμενοι ως μέλη της 17 Νοέμβρη δικάστηκαν την 3η Μαρτίου 2003 ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών, σε πρώτο βαθμό, σε μια πολύμηνη δίκη που προξένησε το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης. Έπειτα, την 26η Μαρτίου 2007, οι καταδικασθέντες, δικάστηκαν κατ' έφεση, ενώπιον του Πενταμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών.

Η παραπομπή τους σε δίκη ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αθηνών, ξεκίνησε με ενστάσεις εκ των συνηγόρων υπεράσπισης, μία εκ των οποίων αφορούσε την αναρμοδιότητα με το ερώτημα: κατά πόσο τα εγκλήματα της οργάνωσης 17Ν ήταν πολιτικά ή μη.

Υποστηρίχθηκαν σχετικά, από τους παριστάμενους δικηγόρους, δύο κυρίως απόψεις. Η μία απέρριπτε το χαρακτηρισμό των εγκλημάτων της Οργάνωσης ως πολιτικών, με το επιχείρημα ότι εγκλήματα κατά του δημοκρατικού πολιτεύματος δεν είναι πολιτικά και ότι η σχετική διάταξη του Συντάγματος σκοπό έχει να προστατεύσει αυτούς που αντιστέκονται σε δικτατορικά καθεστώτα.

Η δεύτερη άποψη τασσόταν υπέρ, με το χαρακτηρισμό των εγκλημάτων ως πολιτικών με το επιχείρημα ότι το Σύνταγμα δε διακρίνει κατά ποιου πολιτεύματος στρέφονται τα εγκλήματα αλλά μόνο αν κίνητρό τους είναι η πολιτική ιδεολογία, αφού δεν ορίζει ευνοϊκή μεταχείριση γι' αυτά παρά μόνο την εκδίκασή τους από ενόρκους.

Τελικά το δικαστήριο απέρριψε την ένσταση αναρμοδιότητας και δέχθηκε ότι τα εγκλήματα δεν είναι πολιτικά και ότι ορθώς παραπέμφθηκαν σε δίκη ενώπιόν του οι κατηγορούμενοι ως μέλη της 17Ν.

Στη σχετική παρεμπίπτουσα απόφασή του, δέχθηκε «ως πολιτικό έγκλημα εκείνο που απευθύνεται αμέσως κατά της πολιτείας και τείνει στην ανατροπή ή αλλοίωση της καθεστηκυίας τάξης που υπάρχει σύμφωνα με το ισχύον πολίτευμα. Κάθε άλλο έγκλημα δεν υπάγεται στην έννοια του πολιτικού εγκλήματος, έστω κι αν τελέστηκε από το δράστη με αφορμή τα πολιτικά του φρονήματα».

Οι συλληφθέντες κατηγορούνταν για τη διάπραξη σωρείας εγκλημάτων, μεταξύ άλλων και σύστασης συμμορίας, κατοχής εκρηκτικών υλών, ανθρωποκτονιών, ληστειών κ.λπ., τα οποία κατά την κρίση του δικαστηρίου δεν συνέτειναν στην ανατροπή του πολιτεύματος.

Την Δευτέρα, 26 Μαρτίου 2007, άρχισε στο Πενταμελές Εφετείο Κακουργημάτων Αθηνών, η δίκη σε δεύτερο βαθμό, των μελών της οργάνωσης, η οποία ολοκληρώθηκε στις 24 Νοεμβρίου 2008.

«Η συνολική ποινή που επέβαλε το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών στους 12 καταδικασθέντες ανέρχεται σε 39 ισόβια, 6.796 χρόνια κάθειρξη και χρηματική ποινή 108.500 ευρώ, και είναι μικρότερη από την πρωτόδικη ποινή κατά 10 ισόβια και 700 χρόνια κάθειρξη».

Από τους καταδικασθέντες, πέντε συνολικά εκτίουν την ποινή τους, σε σωφρονιστικά καταστήματα κράτησης, συγκεκριμένα οι Κουφοντίνας, Γιωτόπουλος, Σάββας και Χριστόδουλος Ξηρός και Βασίλης Τζωρτζάτος. Οι υπόλοιποι δέκα αποφυλακίστηκαν έχοντας συμπληρώσει τον προβλεπόμενο χρόνο κάθειρξης. Πρόκειται για τους Κωστάρη, Τσελέντη, Βασίλη Ξηρό, Τέλιο, Καρατσώλη, Κονδύλη, Παύλο και Θωμά Σερίφη, Γεωργιάδη, Παπαναστασίου.

Αναλυτικά οι ποινές

Αλέξανδρος Γιωτόπουλος, «Λάμπρος» ή «Ψηλός»

Γεννηθείς το 1944 στο Παρίσι. Φερόμενος ως ένα από τα ιδρυτικά στελέχη της οργάνωσης. Γιος του τροτσκιστή Μήτσου Γιωτόπουλου, είχε συμμετάσχει ο ίδιος στο παρελθόν στον ένοπλο αντιδικτατορικό αγώνα. Τα ίχνη του χάθηκαν με τη Μεταπολίτευση και επί χρόνια κυκλοφορούσε μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας με το ψευδώνυμο Μιχάλης Οικονόμου.

Στις 18/07/2002 παραδέχεται στην Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία την πραγματική του ταυτότητα. Καθ' όλη τη διάρκεια της δικαστικής διαδικασίας, από την προανάκριση ως το Πενταμελές Εφετείο, αρνείται κάθε σχέση με την οργάνωση καθώς και το ότι γνωρίζει τους συγκατηγορούμενούς του, οι οποίοι τον αναγνώρισαν ως τον «Λάμπρο» της 17Ν.

Καταδικάστηκε:

Πρωτόδικη απόφαση: 21 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή (ηθικός αυτουργός) σε 19 δολοφονίες, ληστείες, εκρήξεις, συμμετοχή στη 17Ν.
Εφετειακή απόφαση: 17 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για ηθική αυτουργία σε 17 δολοφονίες, εκρήξεις, ληστείες και συμμετοχή στη 17Ν

Το 2016 με δημόσια επιστολή αρνήθηκε τον ηγετικό ρόλο, ισχυρίστηκε οτι υπάρχουν ασύλληπτα μέλη, εμπλοκή μυστικών υπηρεσιών και πειστήρια που οδηγούσαν σε πολιτικά πρόσωπα.

Δημήτρης Κουφοντίνας, «Λουκάς»

Γεννηθείς το 1958 στην Τερπνή Σερρών. Φέρεται από την Αστυνομία ότι στο παρελθόν ήταν μέλος της οργάνωσης Αντικρατική Πάλη του Χρήστου Τσουτσουβή. Τα ίχνη του είχαν χαθεί ακόμα κι από την οικογένειά του τα τελευταία 20 χρόνια. Είχε απασχολήσει τις διωκτικές αρχές το 1985 ύστερα από μία βομβιστική επίθεση σε τράπεζα στην περιοχή των Αμπελοκήπων, για την οποία καμία οργάνωση δεν ανέλαβε την ευθύνη. Τότε εθεάθη ένα παλιό Φολκσβάγκεν να φεύγει με μεγάλη ταχύτητα.

Ο αριθμός του αυτοκινήτου αποκάλυψε ότι κάτοχός του ήταν ο πατέρας του, ωστόσο δεν προέκυψαν άλλα στοιχεία που να τον βαρύνουν. Μετά από τη μοιραία έκρηξη στο λιμάνι του Πειραιά που σηματοδότησε την αρχή της εξάρθρωσης της οργάνωσης, έμεινε κρυμμένος επί δύο μήνες. Παραδόθηκε στην Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία αυτοβούλως στις 05/09/2002. Κατηγορήθηκε για 200 αδικήματα σε 84 ενέργειες που διέπραξε ως μέλος της 17Ν.

Καταδικάστηκε:

Πρωτόδικη απόφαση: 13 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε 11 δολοφονίες, ληστείες, εκρήξεις και συμμετοχή στη 17Ν.
Εφετειακή απόφαση: 11 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε 11 δολοφονίες, εκρήξεις, ληστείες και συμμετοχή στη 17Ν.

Χριστόδουλος Ξηρός, «Μανώλης»

Γεννηθείς το 1958 στην Ικαρία. Ο μεγαλύτερος γιος της οικογένειας Ξηρού. Εντάχθηκε στην οργάνωση από τον Δημήτρη Κουφοντίνα το 1983 -με τον οποίο ήρθε σε επαφή μέσω του Γιάννη Σερίφη - αφότου είχε μετακομίσει στην Αθήνα. Ο ίδιος φέρεται να στρατολόγησε τον Βασίλη Τζωρτζάτο το 1985 και τον αδερφό του Σ. Ξηρό το 1986. Μετά από την έκρηξη του αυτοσχέδιου μηχανισμού στα χέρια του Σάββα στον Πειραιά στις 29/06/2002, ήταν ο πρώτος που συνελήφθη για συμμετοχή στην οργάνωση.

Η προσαγωγή του έγινε από τον Ευαγγελισμό, όπου βρισκόταν προκειμένου να επισκεφθεί τον τραυματία αδελφό του, για τον οποίο έως εκείνη τη στιγμή υποστήριζε ότι είχε πέσει θύμα πλεκτάνης. Ομολόγησε τη συμμετοχή του στις 17/07/2002. Στις καταθέσεις του περιέγραψε με λεπτομέρειες τον τρόπο δράσης της 17Ν, αναφέρθηκε σε μέλη της οργάνωσης που γνώριζε και παραδέχθηκε ότι έλαβε μέρος σε σειρά επιθέσεων. Κατηγορήθηκε για 33 ενέργειες που διέπραξε ως μέλος της 17Ν.

Καταδικάστηκε:

Πρωτόδικη απόφαση: 10 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε 8 δολοφονίες, ληστείες, εκρήξεις και συμμετοχή στη 17Ν.
Εφετειακή απόφαση: 6 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε 6 δολοφονίες, εκρήξεις, ληστείες και συμμετοχή στην οργάνωση.

Στις 6 Ιανουαρίου 2014 ο Χριστόδουλος Ξηρός κηρύχθηκε καταζητούμενος από την αστυνομία αφού δεν εμφανίστηκε στο αστυνομικό τμήμα όπως όφειλε ύστερα από άδεια που έλαβε την 1η Ιανουαρίου.

Στις 3 Ιανουαρίου 2015, ύστερα από πολύμηνες έρευνες της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας, εντοπίστηκε σε ενοικιαζόμενη μονοκατοικία στην Ανάβυσσο και συνελήφθη ύστερα από καταγγελία, ενώ ταυτοχρόνως κατασχέθηκε μεγάλος αριθμός πολεμικού οπλισμού. Η επιχείρηση διήρκεσε συνολικά 2 ημέρες.

Σάββας Ξηρός, «Μιχάλης» ή «Σπύρος»

Γεννηθείς το 1962 στη Φλώρινα. Εντάχθηκε στην οργάνωση από τον αδερφό του Χριστόδουλο Ξηρό. Στις 29/06/2002 στο λιμάνι του Πειραιά ο αυτοσχέδιος εκρηκτικός μηχανισμός που μεταφέρθηκε στην περιοχή με ταξί, εξερράγη στα χέρια του. Κατηγορήθηκε για 78 ενέργειες. Στις καταθέσεις του, αναφέρθηκε στη δράση του ιδίου και άλλων μελών της 17Ν. Αργότερα, κατήγγειλε ότι οι καταθέσεις ελήφθησαν παράτυπα -καθώς δεν είχε συλληφθεί-, μετά από απειλές και χορήγηση ψυχοφαρμάκων.

Δήλωσε ότι αναλαμβάνει την πολιτική ευθύνη για το σύνολο της δράσης της 17Ν και ως μοναδικός φυσικός αυτουργός την ευθύνη για όλες τις ενέργειες από το 1982 και έπειτα. Παράλληλα, υποστήριξε ότι οι Παύλος Σερίφης, Θεολόγος Ψαραδέλλης, Διονύσης Γεωργιάδης, Ηρακλής Κωστάρης και Βασίλης Ξηρός ήταν αθώοι.

Καταδικάστηκε:

Πρωτόδικη απόφαση: 6 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε 5 δολοφονίες, ληστείες, εκρήξεις και συμμετοχή στη 17Ν.
Εφετειακή απόφαση: 5 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε 5 δολοφονίες, ληστείες, εκρήξεις και συμμετοχή στην οργάνωση.

Βασίλης Τζωρτζάτος, «Σταμάτης»

Γεννηθείς το 1955 στην Αθήνα. Εντάχθηκε στην οργάνωση το 1985 από τον Χριστόδουλο Ξηρό, με τον οποίο είχαν γνωριστεί κατά τη διάρκεια συνδικαλιστικής κινητοποίησης. Ήταν ήδη γνωστός στην Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία έπειτα από προσαγωγή το 1993. Προσήχθη τον Ιούλιο του 2002 στη Χιλιαδού Εύβοιας όπου παραθέριζε με την οικογένειά του. 

Κατά την ανακριτική διαδικασία παραδέχθηκε ότι υπήρξε μέλος της 17Ν για ιδεολογικούς λόγους, και αποκήρυξε τη δράση της. Σύμφωνα με τη στάση που τηρεί έκτοτε, η ομολογία του ήταν καθ' υπαγόρευση και υπεγράφη μετά από ξυλοδαρμούς και χορήγηση ουσιών, η συμμετοχή του στην οργάνωση ήταν σε περιφερειακό επίπεδο, έως το 1992 οπότε αποχώρησε, και χαρακτηρίζει τη 17Ν "επαναστατική οργάνωση".

Κατηγορήθηκε για συμμετοχή σε τρομοκρατική οργάνωση, προμήθεια, κατασκευή και κατοχή εκρηκτικών, διακεκριμένη οπλοκατοχή και για συνολικά 28 ενέργειες.

Καταδικάστηκε:

Πρωτόδικη απόφαση: 3 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε 4 δολοφονίες, εκρήξεις, ληστείες και συμμετοχή στην οργάνωση.
Εφετειακή απόφαση:4 φορές ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε 4 δολοφονίες, ληστείες, εκρήξεις και συμμετοχή στην οργάνωση.

Ηρακλής Κωστάρης, «Χάρης» ή «Τάκης»

Γεννηθείς το 1966 στο Μόρφιο Θεσπρωτίας. Μακρινός συγγενής της οικογένειας Σερίφη. Μεγάλωσε στο ίδιο σπίτι με τον Παύλο Σερίφη και ήταν παιδικός φίλος και κουμπάρος με τον Κώστα Καρατσώλη. Εντάχθηκε στην οργάνωση το 1987 μέσω του Παύλου. Κατά τις ομολογίες των άλλων κατηγορουμένων, είχε αναλάβει τον ρόλο του εκτελεστή της οργάνωσης.

Συνελήφθη το καλοκαίρι του 2002 στην Πρέβεζα, όπου παραθέριζε με την οικογένειά του. Ο ίδιος αρνήθηκε να απολογηθεί κατά την προανάκριση, στάση την οποία κράτησε έως το τέλος της όλης προανακριτικής διαδικασίας. Αρνήθηκε επίσης τη συμμετοχή του στην τρομοκρατική οργάνωση, ωστόσο από το προανακριτικό υλικό και τις απολογίες των υπολοίπων, προκύπτει η συμμετοχή του σε μεγάλο αριθμό ενεργειών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της προανάκρισης, στρατολόγησε τον Κωνσταντίνο Καρατσώλη το 1988 και του έδωσε το ψευδώνυμο "Στέλιος".

Καταδικάστηκε:

Πρωτόδικη απόφαση: 1 φορά ισόβια και 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή στη δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη, ληστεία και συμμετοχή στην οργάνωση.
Εφετειακή απόφαση: 1 φορά ισόβια και 23 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή στη δολοφονία του Παύλου Μπακογιάννη, ληστεία και συμμετοχή στην οργάνωση Αποφυλακίστηκε τον Ιούλιο του 2021 και αφού είχε εκτίσει 19 χρόνια ποινής.

Βασίλης Ξηρός, «Παναής»

Γεννηθείς το 1972 στην Κοζάνη. Προτελευταίος γιος της οικογένειας Ξηρού. Εντάχθηκε στην οργάνωση το 1995 κατά τη διαμονή του στην κατοικία του αδερφού του Σάββα Ξηρού στην Αθήνα. Προσήχθη στις 16/07/2002 από κλιμάκιο της Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας στη Θεσσαλονίκη, απ' όπου μεταφέρθηκε με αεροπλάνο C-130 στη ΓΑΔΑ. Κατηγορήθηκε για συμμετοχή στην τρομοκρατική οργάνωση, διακεκριμένη οπλοκατοχή και συνέργεια σε συνολικά 28 ενέργειες.

Καταδικάστηκε:

Πρωτόδικη απόφαση: 25 χρόνια κάθειρξη για συνέργεια σε ανθρωποκτονία, ληστείες, έκρηξη και συμμετοχή στην οργάνωση.
Εφετειακή απόφαση: 25 χρόνια κάθειρξη για απλή συνέργεια σε δολοφονία, συμμετοχή σε ληστείες, έκρηξη και συμμετοχή στην οργάνωση. Αποφυλακίστηκε τον Μάρτιο του 2011, αφού εξέτισε τα 3/5 της ποινής.

Κωνσταντίνος Καρατσώλης, «Στέλιος»

Γεννηθείς το 1966 στην Αγιά Πάργας. Υποστήριξε ότι στρατολογήθηκε το 1988 από τον Ηρακλή Κωστάρη σε μια συνάντηση που είχε κανονίσει με τον Δημήτρη Κουφοντίνα και τον Σάββα Ξηρό. Αυτοί ήταν και οι άνθρωποι που του διάλεξαν το ψευδώνυμο "Στέλιος". Συνελήφθη το καλοκαίρι του 2002 στην Ήπειρο, όπου παραθέριζε με την οικογένειά του. Ομολόγησε τη συμμετοχή του σε τέσσερις ενέργειες, για τις οποίες έχει αναληφθεί η ευθύνη από την οργάνωση.

Καταδικάστηκε:

Πρωτόδικη απόφαση: 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή στην οργάνωση, σε ληστεία και έκρηξη.
Εφετειακή απόφαση: 17 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή στην οργάνωση, σε ληστεία και έκρηξη. Αποφυλακίστηκε το 2010.

Κωνσταντίνος Τέλιος, «Μάρκος»

Εντάχθηκε στην οργάνωση στις αρχές του 1988 μέσω του Χριστόδουλου Ξηρού, τον οποίο είχε γνωρίσει έναν χρόνο νωρίτερα στην Ικαρία. Παραδόθηκε αυτοβούλως στις 23/07/2002, μια μέρα αφότου η απολογία του Χριστόδουλου Ξηρού η οποία τον κατονόμαζε, δημοσιεύτηκε στα ΜΜΕ. Πριν από την παράδοσή του παραχώρησε συνέντευξη στην εφημερίδα Μακεδονία, στην οποία ανέφερε ότι παρέμενε στην οργάνωση επειδή φοβόταν για τη ζωή του και της οικογένειάς του, διότι άλλα μέλη της 17Ν τον απειλούσαν.

Χαρακτήρισε τον εαυτό του ως «διακοσμητικό στέλεχος» και «επιχειρησιακά απαράδεκτο», καθώς δεν χειριζόταν όπλα ή εκρηκτικούς μηχανισμούς. Δήλωσε ότι αποσύρθηκε από την οργάνωση το 1992 αποκηρύσσοντας την ένοπλη βία.

Καταδικάστηκε:

Πρωτόδικη απόφαση: 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε δολοφονία, ληστεία, και έκρηξη με το ελαφρυντικό της ειλικρινούς μεταμέλειας.
Εφετειακή απόφαση: 22 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε δολοφονία και ληστεία, με το ελαφρυντικό της ειλικρινούς μεταμέλειας. Το 2012 αποφυλακίστηκε οριστικά.

Σωτήρης Κονδύλης, «Άρης»

Γεννηθείς το 1961 στη Βαλαώρα Ευρυτανίας. Εντάχθηκε στην οργάνωση το 1990 από τον Χριστόδουλο Ξηρό. Συνελήφθη στις 01/08/2002 έξω από το σπίτι του στο Βύρωνα Αττικής, έπειτα από αρκετές ημέρες παρακολούθησης. Αρχικά αρνήθηκε κάθε κατηγορία, ωστόσο ομολόγησε τελικώς την εμπλοκή του στην οργάνωση, η οποία προέκυψε από τις καταθέσεις των Χριστόδουλου Ξηρού και Κωνσταντίνου Τέλιου.

Θεωρείται από την ΕΛΑΣ ως επιχειρησιακό στέλεχος δεύτερης γενιάς. Είχε υπάρξει υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος στις δημοτικές εκλογές με το συνδυασμό της Αριστερής Πολιτικής Παρέμβασης.

Καταδικάστηκε:

Πρωτόδικη απόφαση: 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε ληστεία και έκρηξη με το ελαφρυντικό της ειλικρινούς μεταμέλειας.
Εφετειακή απόφαση: 11 χρόνια και 3 μήνες κάθειρξη για συμμετοχή σε υπόθεση ληστείας και έκρηξη Αποφυλακίστηκε το 2005.

Πάτροκλος Τσελέντης, «Αλέκος» ή «Ταινίας»

Γεννηθείς το 1960 στο Φισκάρδο Κεφαλλονιάς. Εντάχθηκε στην οργάνωση το 1983 από τον Δημήτρη Κουφοντίνα, με τον οποίον φοιτούσαν από κοινού στην ΑΣΟΕΕ. Εκτιμάται ότι είναι από τα πρώτα μέλη της 17Ν που εισχώρησαν στην οργάνωση περί τα τέλη της δεκαετίας του 1970, αποτελώντας μαζί με τον Δημήτρη Κουφοντίνα το νέο αίμα της 17Ν.

Περιγράφεται από τον Χριστόδουλο Ξηρό ως δεινός εκτελεστής. Προσήχθη στις 25 Ιουλίου 2002 από το σπίτι του στο Ελληνικό Αττικής με τη συμμετοχή των ΕΚΑΜ, καθώς εθεωρείτο ιδιαίτερα επικίνδυνος. Αν και τις πρώτες ώρες της ανάκρισης εμφανίστηκε αρνητικός, σύντομα ομολόγησε τη συμμετοχή του στην τρομοκρατική οργάνωση από το 1983 έως το 1988. Καταδίκασε τη δράση της και ζήτησε συγνώμη από όσους έβλαψε. Παράλληλα, έδωσε πληροφορίες για τη δομή και τα μέλη. Την ίδια στάση μεταμέλειας διατηρεί έως σήμερα. Θεωρήθηκε από τους συγκατηγορούμενούς του ότι συνεργάστηκε με τις Αρχές.

Καταδικάστηκε:

Πρωτόδικη απόφαση: 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε υποθέσεις δολοφονίας και ληστεία, με το ελαφρυντικό της ειλικρινούς μεταμέλειας.
Εφετειακή απόφαση: 25 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε υποθέσεις δολοφονίας και σε ληστεία με το ελαφρυντικό της ειλικρινούς μεταμέλειας. Έχει αποφυλακιστεί.

Θωμάς Σερίφης, «Στάθης»

Γεννηθείς το 1966 στη Γερμανία, καταγωγή από το Μόρφιο Θεσπρωτίας. Εντάχθηκε στην οργάνωση στα τέλη του 1988 μέσω του συγγενή του Παύλου Σερίφη. Στρατολογήθηκε από τον Χριστόδουλο Ξηρό, λίγο μετά την ένταξη των Ηρακλή Κωστάρη και Κωνσταντίνο Καρατσώλη με τους οποίους διατηρούσε φιλικές σχέσεις. Συνελήφθη το καλοκαίρι του 2002 στο Μόρφιο, όπου παραθέριζε. Στην απολογία του παραδέχθηκε τη συμμετοχή στην οργάνωση, αλλά σημείωσε ότι οι ενέργειές του δεν είχαν ως στόχο το προσωπικό όφελος.

Καταδικάστηκε:

Πρωτόδικη απόφαση: 17 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή στην οργάνωση, σε ληστεία και έκρηξη με ελαφρυντικό της ειλικρινούς μεταμέλειας.
Εφετειακή απόφαση: 8 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή σε μια ληστεία, αθώος για όλες τις άλλες πράξεις με το ελαφρυντικό της ειλικρινούς μεταμέλειας. Αποφυλακίστηκε το καλοκαίρι του 2007.

Διονύσης Γεωργιάδης, «Αλέξης»

Γεννηθείς το 1976 στη Θεσσαλονίκη. Πολύ στενός φίλος του μικρότερου γιου της οικογένειας Ξηρού, Νίκου (ο οποίος ουδέποτε είχε σχέση με την οργάνωση). Το 1998 μετακόμισε προς εύρεση εργασίας στην Αθήνα, όπου φιλοξενήθηκε στην κατοικία των Σάββα και Βασίλη Ξηρού. Ήταν το νεότερο μέλος της οργάνωσης. 

Συνελήφθη στις 16 Ιουλίου 2002 στη Θεσσαλονίκη, απ' όπου μεταφέρθηκε με αεροπλάνο C-130 στη ΓΑΔΑ. Στις αρχικές του καταθέσεις αρνήθηκε τη συμμετοχή στην οργάνωση, αργότερα όμως δήλωσε ότι ουδέποτε υπήρξε συνειδητά μέλος και υποστήριξε ότι παρείχε προς τους αδελφούς Ξηρού ορισμένες εξυπηρετήσεις που κατά διαστήματα του ζητούσαν, χωρίς να του έχουν αναφέρει ότι ήταν μέλη της τρομοκρατικής οργάνωσης. Παράλληλα, αιτιολόγησε τις πράξεις του επικαλούμενος επιπολαιότητα και ανωριμότητα.

Καταδικάστηκε:
Πρωτόδικη απόφαση: 9 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή στην οργάνωση, σε ληστεία και έκρηξη.
Εφετειακή απόφαση: 8 χρόνια κάθειρξη για συμμετοχή στην οργάνωση, σε ληστεία και έκρηξη. Αποφυλακίστηκε τον Νοέμβριο του 2006.

Παύλος Σερίφης, «Βαγγέλης» ή «Νικήτας» ή «Πιτσιρικάς»

Γεννηθείς το 1956 στο Μόρφιο Θεσπρωτίας. Θεωρείται ένα από τα ιδρυτικά μέλη. Ήρθε σε επαφή με τον Αλέξανδρο Γιωτόπουλο μέσω του ξαδέλφου του Γιάννη Σερίφη. Ο ίδιος στρατολόγησε τον συγγενή του Μάκη (Θωμά) Σερίφη και τον Ηρακλή Κωστάρη. Συνελήφθη το καλοκαίρι του 2002 στο Ανθηρό Καρδίτσας με τις κατηγορίες για συμμετοχή σε οργάνωση, προμήθεια εκρηκτικών και οπλοκατοχή. 

Καταδικάστηκε:

Πρωτόδικη απόφαση: Οκτώ χρόνια κάθειρξης για το αδίκημα της συμμετοχής και ένταξης στην τρομοκρατική οργάνωση.
Εφετειακή απόφαση: Αθωώθηκε και αποφυλακίστηκε τον Φεβρουάριο του 2005.

Νικόλαος Παπαναστασίου, «ιστορικός Νικήτας»

Γεννηθείς το 1952 στο Χουμνικό Νιγρίτας Σερρών, πολύ κοντά στην Τερπνή Σερρών όπου γεννήθηκε ο Δημήτρης Κουφοντίνας. Συνελήφθη στις 26 Ιουλίου 2002 στα Λιόσια Αττικής. Αρνήθηκε τις κατηγορίες τόσο ενώπιον του εισαγγελέα όσο και κατά τη προανάκρισή του στην Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία. Οι μαρτυρίες του αποδίδουν ηγετικό ρόλο στην οργάνωση. Ο Κωνσταντίνος Τέλιος αναφέρει ότι όταν εξέφρασε αντιρρήσεις για τη συμμετοχή του στην οργάνωση, τον οδήγησαν στον Αλέξανδρο Γιωτόπουλο και τον Νικόλαο Παπαναστασίου.

Καταδικάστηκε:
Πρωτόδικη απόφαση: 8 χρόνια για συμμετοχή στην οργάνωση.
Εφετειακή απόφαση: Έπαυσε η ποινική του δίωξη λόγω παραγραφής.

Αυτοί που συνελήφθησαν, δικάστηκαν και αθωώθηκαν

Γιάννης Σερίφης: Πρωτόδικα είχε αθωωθεί λόγω αμφιβολιών. Ο Εισαγγελέας έκανε έφεση κατά την απόφασης, το Εφετείο επικύρωσε την πρωτόδικη απόφαση.

Αγγελική Σωτηροπούλου: Σύζυγος του Δημήτρη Κουφοντίνα από το 2002. Συνελήφθη, δικάστηκε και πρωτόδικα απαλλάχτηκε των κατηγοριών λόγω αμφιβολιών. Στη δίκη του δεύτερου βαθμού, αθωώθηκε, και πάλι λόγω αμφιβολιών.

Θεολόγος Ψαραδέλλης: Συνελήφθη το 2002, κατηγορήθηκε για συμμετοχή στην οργάνωση και αθωώθηκε. Έχει αποβιώσει.

Ανέστης Παπαναστασίου: Συνελήφθη, κατηγορήθηκε για συμμετοχή και ένταξη στην οργάνωση και αθωώθηκε πρωτόδικα.

Σημειώνεται ότι Δημήτρης Κουφοντίνας είναι πιθανότατα ο μόνος που γνωρίζει το σημείο που είναι κρυμμένο το θρυλικό 45άρι, η σφραγίδα της «17Ν» και η πρώτη γραφομηχανή στην οποία συντάσσονταν οι προκηρύξεις και είχε ως χαρακτηριστικό ότι κόβονταν το γράμμα «Ρ». Πρόκειται για αντικείμενα τα οποία μέχρι τώρα δεν έχουν βρεθεί από τις αρχές.