20 Ιουλίου 1974, Μισός αιώνας από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο και σειρήνες πολέμου ήχησαν στις 5:30 το πρωί, όπως πριν από 50 χρόνια

Την αυγή της 20ής Ιουλίου του 1974 , μόλις 5 μέρες μετά το πραξικόπημα Ιωαννίδη κατά του Μακαρίου, η Τουρκία βρήκε κερκόπορτα ανοιχτή και έθεσε σε εφαρμογή την επιχείρηση «Αττίλας». Ήταν η κατά τον Ετζεβίτ ειρηνευτική επέμβαση της εγγυήτριας δύναμης Τουρκίας για την αποκατάσταση της συνταγματικής νομιμότητας στο νησί.

Από τις 5.30 το πρωί τουρκικά αποβατικά σκάφη άρχισαν να αποβιβάζουν ανενόχλητα Τούρκους στρατιώτες στη θέση «Πέντε Μίλι», 8 χλμ δυτικά της Κερύνειας. Σμήνη τουρκικών αεροπλάνων βομβάρδιζαν αδιακρίτως στρατιωτικούς στόχους και αμάχους σε Κερύνεια και Λευκωσία. Αλεξιπτωτιστές έπεφταν σε καίρια σημεία.

Η Κύπρος μετά το πραξικόπημα ήταν ανοχύρωτη πολιτεία. Η αντίδραση της ελληνικής πλευράς αργοπορημένη και σχεδόν μηδενική. Η εντολή εφαρμογής πολεμικών σχεδίων ήρθε 3 ώρες αργότερα.

Παρά το χάος, η αντίσταση από μονάδες της Εθνικής Φρουράς και άνδρες της ΕΛΔΥΚ ήταν σθεναρή. Οι άνδρες του νησιού πολεμούσαν με όποιο μέσο μπορούσαν με απίστευτη αυτοθυσία και ηρωισμό. Η μάχη, όμως, χωρίς αεροπορική κάλυψη, ναυτική υποστήριξη και σύγχρονο εξοπλισμό ήταν άνιση. Η κυβέρνηση της Χούντας επιχείρησε γενική επιστράτευση, η οποία γρήγορα εξελίχθηκε σε φιάσκο και ανακλήθηκε.

Δύο 24ωρα αργότερα τίποτα δεν ήταν ίδιο στην Κύπρο. Η βόρεια Κύπρος είχε γεμίσει πτώματα και ερείπια. Χιλιάδες άοπλοι πολίτες δολοφονήθηκαν, γυναίκες βιάστηκαν, αιχμάλωτοι εκτελέστηκαν. Οι τούρκικες δυνάμεις είχαν καταλάβει το 3% του βόρειου κομματιού του νησιού, την Κερύνεια και τη γύρω περιοχή. Με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ κηρύχτηκε ανακωχή, την οποία ωστόσο οι Τούρκοι παραβίαζαν.

Η Χούντα των Αθηνών και η κυπριακή πραξικοπηματική κυβέρνηση Σαμψών έπεσαν. Ακολούθησαν δύο γύροι διαπραγματεύσεων στη Γενεύη, που κατέρρευσαν στις 14 Αύγουστου του 1974. Μόλις μία ώρα μετά η Τουρκία ξεκίνησε τη δεύτερη φάση της εισβολής. Η Λευκωσία εκκενώθηκε, καταλήφθηκαν η Μόρφου και η Αμμόχωστος. Διωγμοί, εκτελέσεις, βιασμοί, λεηλασίες.

Μέσα σε 3 ημέρες η Τουρκία κατέλαβε το 37% του νησιού. Πάνω από 160.000 εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους. 4.000 σκοτώθηκαν. 1.619 δηλώθηκαν αγνοούμενοι, με τους 777 να αγνοούνται ακόμα.

Εννιά χρόνια μετά την εισβολή, το 1983, η Τουρκία ανακήρυξε μονομερώς την Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου. Η κυπριακή, η ελληνική και η διεθνής κοινότητα θεωρούν τα εδάφη αυτά κατεχόμενα και οι συνομιλίες για λύση του Κυπριακού συνεχίζονται μισό αιώνα μετά.