Μέρα με τη μέρα το σπίτι στο μικρασιατικό Αϊβαλί, στις ιστορικές Κυδωνίες, όπου γεννήθηκε κι έζησε μέχρι τα δεκαοκτώ χρόνια του ο μεγάλος Έλληνας λογοτέχνης Ηλίας Βενέζης, γίνεται έρμαιο στη φθορά του χρόνου.
Αφημένο στην τύχη του από τους άγνωστους ιδιοκτήτες του, στους προγόνους των οποίων πέρασε σε εφαρμογή της Συνθήκης της Λωζάννης, το εμβληματικό για το μικρασιατικό ελληνισμό σπίτι, κυριολεκτικά, καταρρέει. Με τον πάνω όροφό του να πέφτει, αφού εκτός από την υπερεκατοντάχρονη ηλικία του, το βαραίνει το ότι είναι φτιαγμένο σύμφωνα με την αντισεισμική μέθοδο της εποχής εκείνης, ιδιαίτερα επιβαρημένο από τους σεισμούς στην περιοχή στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Με επιχρισμένο ξύλινο ελαφρύ σκελετό (μπαγδατί), που εδράζεται στο πέτρινο ισόγειο.
Η οικία Μιχαήλ Μέλλου, του καταγόμενου από την Κεφαλονιά πατέρα του συγγραφέα και της λεσβιακής καταγωγής μητέρας του (Βενέζης λεγόταν ο παππούς του Δημήτριος από την πλευρά της μητέρας του, το όνομα του οποίου χρησιμοποίησε ως λογοτεχνικό ψευδώνυμο), βρίσκεται στο απάνω πλατύ σοκάκι του Αϊβαλιού, πολύ κοντά στην εκκλησία της Αγίας Τριάδας. Μέσα σε αυτή διαδραματίστηκαν τα όσα τραγικά περιγράφει ο συγγραφέας στο ιστορικό βιβλίο του «Το Νούμερο 31328». Γεγονότα που αφορούν στο τέλος του μικρασιατικού ελληνισμού στην Αϊβαλιώτικη Πολιτεία τον Σεπτέμβριο του 1922, στη σύλληψή του και τη ζωή του στα τάγματα εργασίας επί δεκατέσσερις μήνες έως και την απελευθέρωσή του μαζί με ελάχιστους επιβιώσαντες από τις κακουχίες συμπατριώτες του. Ο Ηλίας Βενέζης όταν συνελήφθη ήταν μόλις δεκαοκτώ χρόνων.
Το «Νούμερο 31328» ακολούθησαν τα -επίσης- εμβληματικά για την ιστορία του μικρασιατικού ελληνισμού μυθιστορήματα «Γαλήνη» και «Αιολική Γη»! Ας σημειωθεί ότι ο Βενέζης διώχθηκε για τις πολιτικές ιδέες του στη δικτατορία του Μεταξά, ενώ στη διάρκεια της Κατοχής συνελήφθη με την κατηγορία ότι με αφορμή την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, είχε μιλήσει σε συγκέντρωση του προσωπικού της Τραπέζης της Ελλάδος όπου εργαζόταν. Φυλακίστηκε στο «Μπλοκ C», γεγονός που αποτέλεσε την αφορμή να γράψει το ομώνυμο θεατρικό έργο του. Η εκτέλεσή του απετράπη την τελευταία στιγμή κατόπιν αντιδράσεων του πνευματικού κόσμου.
Με πλούσιο λογοτεχνικό έργο, ο Μικρασιάτης Έλληνας συγγραφέας ήταν υποψήφιος δύο φορές για το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, το 1960 και το 1963. «Έφυγε» το 1973 και με εντολή του θάφτηκε στο νεκροταφείο του Μολύβου (Μήθυμνα) στη βόρεια Λέσβο, απέναντι από την πατρίδα του, σε έναν ανώνυμο τάφο, στον οποίο επέλεξε ο ίδιος να γραφεί μόνο μία λέξη: «ΓΑΛΗΝΗ». Το σπίτι του Βενέζη -άγνωστο στους πολλούς- είχε ήδη ταυτοποιηθεί από το 1970.
