Το πρωί της 22ας Σεπτεμβρίου του 480 π.Χ. στο στενό της Σαλαμίνας σημαίνει η σάλπιγγα του Ευρυβιάδη και ακούγεται από τον παιάνα των Ελλήνων το «νυν υπέρ πάντων αγών». Ξεκινά η Ναυμαχία της Σαλαμίνας, η μεγαλύτερη ίσως ναυτική αναμέτρηση της Ιστορίας.

Μετά την πτώση των Θερμοπυλών, οι Πέρσες στρέφονται στην έρημη Αθήνα και την πυρπολούν. Ο Ξέρξης γίνεται κυρίαρχος της πόλης. Θέλει να περάσει στην Πελοπόννησο και να αποτελειώσει τους Έλληνες. Ο ελληνικός στόλος έχει συνασπιστεί για πρώτη φορά. Στα πολεμικά συμβούλια όμως επικρατεί διχογνωμία. Οι Πελοποννήσιοι θέλουν να δοθεί η ναυμαχία στον Ισθμό της Κορίνθου, για να υπάρχει δρόμος διαφυγής σε περίπτωση ήττας. Αθηναίοι, Αιγινήτες και Μεγαρείς επιμένουν να γίνει στο στενό της Σαλαμίνας, όπου τα πολυάριθμα πελώρια και δυσκίνητα περσικά πλοία δεν θα μπορούσαν να αναπτυχθούν. Οι διαφωνίες έντονες, με αποκορύφωμα αυτή μεταξύ του Θεμιστοκλή και του Σπαρτιάτη Ευρυβιάδη, που πάνω σε μια λογομαχία υψώνει τη ράβδο του στον Αθηναίο στρατηγό, για να ακούσει το περίφημο «πάταξον μεν, άκουσον δε».

Ο πολυμήχανος Θεμιστοκλής, παραδίδοντας μαθήματα ψυχολογικού πολέμου, αλλά και αντικατασκοπείας, καταστρώνει ένα colpo grosso. Στέλνει κρυφά στους Πέρσες τον δούλο του Σίκινο να τους ενημερώσει ότι η ελληνική συμμαχία είναι έτοιμη να διασπαστεί. Ο Ξέρξης πέφτει στην παγίδα και πείθεται να εισβάλει στα στενά της Σαλαμίνας. Και οι Πελοποννήσιοι πείθονται να πολεμήσουν δίπλα στον Θεμιστοκλή.

372 ελληνικά πολεμικά πλοία παρατάσσονται απέναντι σε περίπου 1.207 περσικά σύμφωνα με τον Ηρόδοτο. Ο μεγάλος Πέρσης βασιλιάς παρακολουθεί από χρυσό θρόνο στο όρος Αιγάλεω.

Ο Θεμιστοκλής έχει ένα στρατηγικό σχέδιο. Στέλνει πλοία να παρενοχλήσουν την εμπροσθοφυλακή του περσικού στόλου. Τα ελληνικά πληρώματα όμως αρχίζουν να κωπηλατούν ανάποδα προς τη Σαλαμίνα με τις πλώρες προς τον περσικό στόλο. Παρασύρουν τους Πέρσες βαθύτερα στο στενό, περιμένοντας και την αλλαγή του ανέμου, που αποδεικνύεται σύμμαχός τους, όπως υπολόγιζε ο Θεμιστοκλής. Η σύγκρουση είναι σκληρή. Τα μεγάλα περσικά πλοία δεν μπορούν να αναπτυχθούν. Χτυπούν το ένα το άλλο και παγιδεύονται ανάμεσα στα ναυάγια. Οι μικρές και ευκίνητες ελληνικές τριήρεις τα εμβολίζουν συνεχώς.

Ως το βράδυ τα νερά και οι γύρω ακτές γεμίζουν κουφάρια και ναυάγια. Οι Πέρσες έχουν νικηθεί υπό το βλέμμα του Ξέρξη. Τρέπονται σε άτακτη φυγή προς το Φάληρο, με τις ελληνικές τριήρεις να τους καταδιώκουν. Έχουν χάσει 200 πλοία και οι Έλληνες 40. Την ίδια ώρα, ο Αριστείδης αποβιβάζεται στην Ψυτάλλεια με Αθηναίους οπλίτες και εξοντώνει την περσική φρουρά. Ο Ξέρξης, ντροπιασμένος από την ήττα, καταφεύγει με ό,τι έχει απομείνει από τον στόλο του στον Ελλήσποντο.

Είναι η αρχή του τέλους για την περσική παρουσία στη Μεσόγειο. Το 480 π.Χ. στη Σαλαμίνα, όπως λένε οι ιστορικοί, δεν κρίθηκε μόνο το μέλλον του ελληνικού κόσμου, αλλά και η τύχη του ευρωπαϊκού πολιτισμού, καθώς άνοιξε ο δρόμος για τον «χρυσό αιώνα» της Αθήνας, τη βάση του δυτικού πολιτισμού.