Τη μνήμη της Αγίας Αικατερίνης, σύμφωνα με το εορτολόγιο, τιμά σήμερα (25/11) η Εκκλησία, καθώς επίσης και του Αγίου Μερκουρίου του Μεγαλομάρτυρος.

Ως εκ τούτου, σήμερα γιορτάζουν τα ονόματα:

  • Αικατερίνη, Κατερίνα, Κάτια, Καίτη, Κατίνα, Ρίνα
  • Μερκούριος, Μερκούρης, Μέρκουρας, Μάρκορας, Μερκουρία.

Ποια ήταν η Αγία Αικατερίνη

Καταγόταν από οικογένεια ευγενών της Αλεξάνδρειας, «θυγάτηρ βασιλίσκου τινός ονομαζομένου Kώνστου», και μαρτύρησε στις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ. (304 μ.Χ.).

Ήδη σε ηλικία μόλις 8 ετών κατείχε τις γνώσεις της ελληνικής, ρωμαϊκής και λατινικής φιλολογίας και φιλοσοφίας. Ήταν όμως και άρτια καταρτισμένη στα δόγματα της χριστιανικής πίστης.

Όταν πληροφορήθηκε ο Αυτοκράτορας Μαξιμίνος όσα διαδίδονταν περί των ιδεών της και του τρόπου της ζωής της Αγίας, ανέθεσε σε περίφημους ρήτορες, να συζητήσουν μαζί της προκειμένου να της αποδείξουν το αβάσιμο και στρεβλό των ιδεών της.
Κατά τη φυλάκισή της η Αγία Αικατερίνη υπέμεινε τις πιέσεις και τις κακουχίες με θάρρος και υπομονή, που αντλούσε από τη δύναμη της βαθιάς της πίστης. Όταν στη συνέχεια έμαθε η σύζυγος του αυτοκράτορα, Φαυστίνα, τον λόγο για τον οποίο είχε φυλακιστεί και είχε καταδικαστεί σε θάνατο, όχι απλώς συγκινήθηκε από τη στάση της, αλλά ζήτησε να της δοθεί η άδεια να την επισκεφτεί στο κελί της.

Το αίτημά της έγινε δεκτό και, έτσι, με συνοδεία 200 στρατιωτών, οι οποίοι είχαν ως επικεφαλής τον Φρούραρχο Πορφυρίωνα ή Πορφύριο, συναντήθηκε μαζί της. Όμως τόσο η Φαυστίνα όσο και οι στρατιώτες προσηλυτίστηκαν από την Αικατερίνη στη νέα θρησκεία. Τότε ο αυτοκράτορας διέταξε τον αποκεφαλισμό της συζύγου του, Φαυστίνας, του φρουράρχου και των στρατιωτών και διέταξε την εκτέλεση της αγίας με μαρτυρικό τρόπο.
Για τον θάνατό της χρησιμοποιήθηκε ο «τροχός των βασανιστηρίων», ένα κυκλικό σίδερο του οποίου η περιφέρεια έφερε καρφιά. Ο θρύλος εδώ αναφέρει πως τα καρφιά του τροχού, όταν πλησίασαν το σώμα της αγίας, ένα-ένα έσπαγαν. Έτσι, αποφασίστηκε τελικά ο αποκεφαλισμός της, ο οποίος, όταν συνέβη, οι παριστάμενοι αντιλήφθηκαν να ρέει γάλα αντί αίμα.
Στη συνέχεια, σύμφωνα με έναν άλλο θρύλο, το πάναγνο σώμα της Αγίας μεταφέρθηκε υπό «πτερύγων αγγέλων» στο όρος Σινά της ομώνυμης χερσονήσου, όπου επί αιώνες έμεινε άταφο, κατά τους βιογράφους της και την ιερή παράδοση, μέχρι τον 6ο αιώνα, οπότε ερημίτες μοναχοί της περιοχής μέσω οράματος ειδοποιήθηκαν και κατέβασαν από το όρος το σώμα της αγίας και το εναπόθεσαν σε μαρμάρινη θήκη.

Σύμβολά της στην αγιογραφία είναι ο ακιδοφόρος τροχός και η αιμοσταγής μάχαιρα (όργανα του βασανισμού της), ο κλάδος φοίνικα, ο ιερός κάλαμος και βιβλία (σύμβολα της πνευματικότητάς της) και το όρος Σινά (ως μέρος της ταφής της).

Τα Ιερά Λείψανα της Αγίας βρίσκονται αδιάφθορα στην Ιερά Μονή Σινά. Δάκτυλος της Αγίας βρίσκεται στη Συλλογή των Ανακτόρων του Μπάκινγχαμ Λονδίνου. Αποτμήματα του Ιερού Λειψάνου της Αγίας βρίσκονται στη Μονή Χιλανδαρίου Αγίου Όρους, στον ομώνυμο Ναό Ν. Λιοσίων Αττικής, στη Μονή Κύκκου Κύπρου και στη Λαύρα Αγίου Αλεξάνδρου Νέβσκι Αγίας Πετρουπόλεως. 


Ποιων επαγγελμάτων θεωρείται προστάτιδα

Η Αγία Αικατερίνη θεωρείται προστάτιδα των Μηχανικών μιας αποτελούσε για την εποχή της πρότυπο σοφίας και μόρφωσης αλλά και διότι μαρτύρησε σε τροχό.

Στη Γαλλία, η φιλοσοφική σχολή του Παρισιού από θαυμασμό προς την Αγία την είχε ανακήρυξε προστάτιδα της φιλοσοφίας.

Επιπλέον, η Αγία Αικατερίνη θεωρείται προστάτιδα των ετοιμοθάνατων, των παρθένων και των ανύπαντρων γυναικών.

Οι γεωργοί στη χώρα μας είχαν συνδέσει την καλή σπορά με την Αγία. Μάλιστα, σύμφωνα με την παράδοση, επειδή η γιορτή της συμπίπτει με τη σπορά, σε περίπτωση ανομβρίας η Αγία «δανείζεται νερό» από άλλον Aγιο για να βρέξει!