Φουρνά Ευρυτανίας: Ένα χωριό που παραλίγο να εξαφανιστεί αποφάσισε να μείνει στον χάρτη

Η Φουρνά Ευρυτανίας, χωριό κρυμμένο στα βουνά της κεντρικής Ελλάδας, τράβηξε το ενδιαφέρον του Associated Press, αφού βρέθηκε ένα βήμα πριν από την πλήρη εγκατάλειψη, αλλά πλέον, ύστερα από μια πρωτοβουλία ενός δασκάλου και ενός ιερέα, ανακάμπτει σημαντικά. 

Σύμφωνα με το δημοσίευμα του AP, η Φουρνά, με 180 κατοίκους, κρυμμένη στα βουνά της κεντρικής Ελλάδας, είναι ένα χωριό που εξαφανίζεται και είναι αποφασισμένο να διατηρήσει τη θέση του στον χάρτη.

Σε μια δαιδαλώδη διαδρομή τεσσάρων ωρών με το αυτοκίνητο από την Αθήνα, απολαμβάνει σχεδόν απόλυτη ησυχία, που περιοδικά διακόπτεται από τις καμπάνες της εκκλησίας και το ουρλιαχτό των σκύλων. Οι ηλικιωμένοι κάτοικοι μετρούν τις πιθανότητες επιβίωσης του χωριού με τον αριθμό των παιδιών που εγγράφονται στο τοπικό δημοτικό σχολείο. Πέρυσι υπήρχαν μόνο δύο.

Φουρνά Ευρυτανίας: Πώς άλλαξε η τύχη του χωριού

Αλλά η τύχη της Φουρνά έχει αντιστραφεί χάρη σε μια απίθανη συνεργασία. Ο τοπικός δάσκαλος, ένας φοιτητής στο διδακτορικό του που μελετά τεχνητή νοημοσύνη βρήκε κοινή συνισταμένη με τον πατέρα Κωνσταντίνο Ντούσικο.

Ξεκίνησαν μια εκστρατεία που τροφοδοτούσε την απελπισία για να προσελκύσουν οικογένειες στη Φουρνά, προσφέροντας χρήματα για την εγκατάσταση που συγκεντρώθηκαν από ιδιωτικές δωρεές και δημοτικά προγράμματα.

Αυτό έχει αποτέλεσμα: Δύο οικογένειες έχουν μετακομίσει στο χωριό, άλλες πέντε βρίσκονται σε μια λίστα αναμονής και εκατοντάδες άλλες έχουν κάνει έρευνες. Οκτώ παιδιά παρακολουθούν τώρα μαθήματα δημοτικού.

Πατήρ Κωνσταντίνος Ντούσικος: Βοηθήσαμε τους ανθρώπους εδώ να κρατήσουμε το χωριό μας ζωντανό

Ο Ντούσικος, που αισθάνεται εξίσου άνετα πίσω από το τιμόνι του φορτηγού του ή μπροστά από την Αγία Τράπεζα, λέει ότι η πρωτοβουλία αυτή εμπνεύστηκε εν μέρει από τις εκκλήσεις της ιεραρχίας της Ορθόδοξης Εκκλησίας που προέτρεπαν τους κληρικούς να προωθήσουν την οικογενειακή ζωή.

«Νομίζω ότι κάναμε το αυτονόητο: Βοηθήσαμε τους ανθρώπους εδώ να κρατήσουμε το χωριό μας ζωντανό», λέει, στεκόμενος στην εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Χριστού στην κεντρική πλατεία. «Φυσικά, η ζωή στο χωριό δεν είναι για όλους. Πρέπει να είσαι καλός στις χειρωνακτικές εργασίες».

Η Ελλάδα έχει έναν από τους γηραιότερους πληθυσμούς στον κόσμο, με 23% ηλικίας 65 ετών και άνω το 2023, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας. Η κεντρική ελληνική περιφέρεια της Ευρυτανίας, όπου βρίσκεται η Φουρνά, αντιμετωπίζει χαμηλά ποσοστά γεννήσεων και αγροτική ερήμωση, με μέσο όρο ηλικίας 56,2 ετών - έναν από τους τρεις υψηλότερους στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

"Νέα ζωή στο χωριό"

Η Παναγιώτα Διαμάντη, η μοναδική δασκάλα του δημοτικού σχολείου της Φουρνά και συνιδρύτρια της οικογενειακής εκστρατείας «Νέα ζωή στο χωριό», λέει ότι η επείγουσα κατάσταση είναι αισθητή.

«Αν δεν έρθουν τα παιδιά, ο δάσκαλος παίρνει μετάθεση και το σχολείο θα κλείσει. Και ένα κλειστό σχολείο δεν θα ξανανοίξει ποτέ», λέει. «Χρειαζόμαστε τολμηρή δράση».

Περισσότερα από 200 δημόσια σχολεία και νηπιαγωγεία έκλεισαν σε όλη την Ελλάδα κατά την τρέχουσα σχολική χρονιά λόγω χαμηλής φοίτησης, πολλά από αυτά σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας με αραιό πληθυσμό λόγω του ορεινού ηπειρωτικού εδάφους και των πολυάριθμων μικρών νησιών.

Αρκετές τοπικές Αρχές έχουν απευθυνθεί στην εκστρατεία Φουρνά και ζήτησαν από την κυρία Διαμάντη να τις βοηθήσει να ξεκινήσουν ένα παρόμοιο πρόγραμμα. 

Μετά το μάθημα, συμμετέχει μαζί με τους οκτώ μαθητές της σε ένα παιχνίδι dodgeball στην αυλή του σχολείου που έχει θέα τα απόκρημνα βουνά της Ευρυτανίας. Τα παιδιά απολαμβάνουν την ιδιότητα της τοπικής διασημότητας - τα γενέθλιά τους γιορτάζονται συχνά στην κεντρική πλατεία του χωριού.

Η Βασιλική Εμμανουήλ μετακόμισε στη Φουρνά με τα έξι παιδιά της -πέντε γιους και μια κόρη- και λέει ότι έχει δεχτεί μεγάλη ευγένεια. Οι κάτοικοι του χωριού αφήνουν φαγητό έξω από την πόρτα της κατά τη διάρκεια της νύχτας και την ενθαρρύνουν να ξαναρχίσει ένα παλιό αρτοποιείο όταν ο σύζυγός της επιστρέψει από μια περίοδο εργασίας στη Γερμανία.

«Είμαι εδώ σχεδόν τρεις μήνες και θα ήμουν αχάριστη αν έλεγα ότι αγωνίστηκα», λέει η Εμμανουήλ. «Ο τοπικός ιερέας και η σύζυγός του με αντιμετωπίζουν σαν να είμαι μέλος της οικογένειάς τους. Όλο το χωριό είναι στο πλευρό μας, από την προσφορά καθημερινών ειδών πρώτης ανάγκης μέχρι τη συναισθηματική υποστήριξη».

Οι θάνατοι ξεπέρασαν τις ετήσιες γεννήσεις στην Ελλάδα το 2010, καθώς η χώρα βυθίστηκε σε μια σοβαρή οικονομική κρίση και οι αριθμοί επιδεινώνονται σταθερά από τότε, φτάνοντας σχεδόν στο διπλάσιο των γεννήσεων το 2022.

Η κυβέρνηση δημιούργησε πέρυσι ένα υπουργείο οικογένειας και κοινωνικής συνοχής. Αύξησε τα οικογενειακά επιδόματα στον προϋπολογισμό του 2025 και απευθύνθηκε στην Ορθόδοξη Εκκλησία για βοήθεια.

Πέρυσι η διοικούσα Ιερά Σύνοδος της εκκλησίας εξέδωσε εγκύκλιο που διαβάστηκε σε όλες τις ορθόδοξες εκκλησίες της Ελλάδας, υποστηρίζοντας ότι τα οικονομικά κίνητρα δεν θα είναι αρκετά για να αντιστραφούν οι άσχημες δημογραφικές τάσεις.

Για τους κατοίκους της Φουρνά, ακόμη και η παρακολούθηση της εκκλησίας συνδέεται με την επιβίωση του χωριού. Δύο ντουζίνες εκκλησίες στην περιοχή παραμένουν άδειες το μεγαλύτερο μέρος του έτους, αλλά συντηρούνται καλά και είναι ανοιχτές σε σημαντικές ημερομηνίες του θρησκευτικού ημερολογίου.

"Στην αρχή δεν πίστευα ποτέ ότι θα έρχονταν οικογένειες να ζήσουν εδώ"

Η εμφάνιση των παιδιών στην εκκλησία και στους επί μακρόν ήσυχους δρόμους του χωριού αιφνιδίασε τους περισσότερους κατοίκους.

«Στην αρχή δεν πίστευα ποτέ ότι θα έρχονταν οικογένειες να ζήσουν εδώ. Είναι ένα απομακρυσμένο χωριό, πολύ μικρό, χωρίς πολλά πράγματα εδώ», δήλωσε ο ιδιοκτήτης τοπικής επιχείρησης Γιώργος Βασιλικούδης.

«Όμως, προς έκπληξή μου, ήρθαν οικογένειες και είναι ευτυχισμένες», δήλωσε ο κ. Βασιλικούδης, ο οποίος διατηρεί εστιατόριο και ξενώνα. «Είναι πολύ καλό για το χωριό και για τους ανθρώπους που έχουν καταστήματα και επιχειρήσεις. Για άλλα χωριά λειτουργεί ως παράδειγμα. Είναι μια καλή αρχή».