Η μαύρη νύχτα του 1980 που κάηκαν ''Μινιόν'' και ''Κατράντζος'' - Στις φλόγες σαν σήμερα τα ιστορικότερα πολυκαταστήματα της Αθήνας

Ηταν 19 Δεκεμβρίου του 1980, τρεις ώρες και επτά λεπτά μετά τα μεσάνυχτα.  Η απόλυτη ησυχία που επικρατούσε εκείνο το κρύο βράδυ στο κέντρο της Αθήνας συνταράχθηκε από αλλεπάλληλες εκρήξεις που σημειώθηκαν στα εμβληματικά καταστήματα «Μινιόν» και «Κατράντζος σπορ». Εντρομοι οι περαστικοί από την Πατησίων και τη Σταδίου είδαν τις φλόγες να ξεπηδούν από τα δύο κτίρια. Η κινητοποίηση της Πυροσβεστικής, ναι μεν, ήταν άμεση, με όλες τις δυνάμεις να σπεύδουν στο σημείο, όμως η εξάπλωση της πύρινης λαίλαπας ήταν γρήγορη, καθώς στα πολυκαταστήματα υπήρχαν εύφλεκτα υλικά.


Το κέντρο των Αθηνών έμοιαζε πολιορκημένο, με τους ήχους των σειρήνων να είναι διαπεραστικοί. Τουλάχιστον 170 πυροσβέστες έδωσαν μάχη με τις φλόγες, καθώς υπήρχε κίνδυνος άμεσης εξάπλωσης στα γύρω από το «Μινιόν» κτίρια.

Ακόμα, υπήρχε έντονος φόβος για τις δεξαμενές πετρελαίου που βρίσκονταν στο υπόγειο και ήταν γεμάτες με 28 τόνους καυσίμου. Ο τότε πρωθυπουργός, Γιώργος Ράλλης, έφτασε στο σημείο και, μιλώντας σε δημοσιογράφους, είχε πει ότι ήταν «μεγάλη καταστροφή». Ο ιδιοκτήτης του «Μινιόν», Γιάννης Γεωργακάς, μίλησε για καταστροφή τουλάχιστον 2 δισ. δραχμών.

Ομως, τα πράγματα ήταν πολύ χειρότερα για τον «Κατράντζο», καθώς οι ζημιές ανέρχονταν κοντά στο 1 δισ. δραχμές, αλλά το 12ώροφο κτίριο κατέρρευσε σαν πύργος από τραπουλόχαρτα. Ο Νίκος Κατράντζος είχε πεθάνει δύο χρόνια νωρίτερα και έτσι δεν είδε τους κόπους μιας ολόκληρης ζωής να χάνονται μέσα σε λίγα λεπτά. Από την πλευρά του, ο αδερφός του Γιώργος Κατράντζος, ο οποίος ήταν και συνιδιοκτήτης είχε πει ότι δεν είχε κουράγιο να ξεκινήσει ξανά από την αρχή.

Προκήρυξη και συλλήψεις

Από τις πρώτες ώρες όλοι αναρωτιούνταν ποιος βρισκόταν πίσω από τις φωτιές και ποιος ήταν ο στόχος. Ηταν η «17 Νοέμβρη»; Ηταν ο «ΕΛΑ»; Το μυστήριο λύθηκε όταν η νεοσύστατη τότε Επαναστατική Οργάνωση «Οκτώβρης ’80» ανέλαβε την ευθύνη.

Οπως προέκυψε αργότερα, επρόκειτο για ένα παρακλάδι του «ΕΛΑ», το οποίο έδρασε την περίοδο 1980-1981 και είχε προχωρήσει σε έξι βομβιστικές επιθέσεις. Στις 22 Δεκεμβρίου σε προκήρυξη που εστάλη στις εφημερίδες τονιζόταν πως «όπως κάθε επιχείρηση, έτσι και αυτές στηρίζονται στην εκμετάλλευση των προλετάριων. Τα αφεντικά εκμεταλλεύονται την ανάγκη των προλετάριων να έχουν εισόδημα για να ζήσουν και τους στριμώχνουν στο μεροκάματο, στην αλλοτρίωση και στη μιζέρια».

Οι εμπρησμοί είχαν πολιτικές προεκτάσεις. Το ΠΑΣΟΚ, που βρισκόταν σε τροχιά εξουσίας, είχε κατηγορήσει τη Ν.Δ. ότι «επιτρέπει σε παρακρατικά και εγκληματικά στοιχεία να επιδίδονται σε καταστροφές που θίγουν επαγγελματίες και εργαζομένους, καθώς και τη γαλήνη του κόσμου», ενώ το ΚΚΕ έκανε λόγο για «σκοτεινή υπόθεση».

Σημειώνεται ότι υπήρξε «εμφύλιος» μεταξύ των τρομοκρατικών οργανώσεων. Η «17 Ν» είχε μιλήσει για δράσεις που «ήταν επιχειρησιακά ασυντόνιστες, όχι κατάλληλα προετοιμασμένες και πολιτικά επιβλαβείς», ενώ ο «ΕΛΑ» επέκρινε τα μέλη του που αποχώρησαν και δημιούργησαν την οργάνωση «Οκτώβρης ’80».


Η Αστυνομία Πόλεων είχε θέσει στόχο την άμεση σύλληψη των δραστών. Πράγματι υπήρξε σύλληψη ενός υπόπτου, ο οποίος όμως αφέθηκε ελεύθερος, καθώς δεν υπήρξαν ενοχοποιητικά στοιχεία. Ακολούθησαν οι συλλήψεις της Αικατερίνης και της Ευαγγελίας Τσαγκαράκη. Οι δύο αδερφές, 23 και 20 ετών, αντίστοιχα, συνελήφθησαν με την αιτιολογία ότι η μία από τις δύο είχε σχέσεις με πρόσωπα που κινούνταν στον αντιεξουσιαστικό χώρο. Ωστόσο, και σε αυτές τις περιπτώσεις τα στοιχεία δεν ήταν επαρκή και αφέθηκαν ελεύθερες.

Μπαράζ εμπρησμών

Στις 3 Ιουνίου 1981 σημειώθηκε η ταυτόχρονη πυρπόληση των πολυκαταστημάτων «Κλαουδάτος» και «Ατενέ», όπως επίσης και στις 4 Ιουλίου στον «Δραγώνα». Τρεις ημέρες αργότερα στις φλόγες τυλίχθηκε και το πολυκατάστημα «Λαμπρόπουλος» στον Πειραιά. Φέτος συμπληρώθηκαν 44 χρόνια από τον εμπρησμό στο Μινιόν και 43 χρόνια από τις πυρπολήσεις των άλλων πολυκαταστημάτων και οι υποθέσεις παραμένουν ανεξιχνίαστες, ενώ έχουν παραγραφεί δικαστικά.

Το «Μινιόν» επαναλειτούργησε το 1983 με δάνεια, στη συνέχεια κρατικοποιήθηκε λόγω χρεών και το 1984 ξαναπέρασε στα χέρια του αρχικού ιδιοκτήτη. Το 1998 το κτίριο αποκτήθηκε από την Elmec Sports και μετά την εξαγορά πέρασε στον Ομιλο Folli Follie.

Νέο όραμα

Το 2021 το κτίριο του «Μινιόν» βγήκε σε διαγωνισμό, στον οποίο πλειοδότησε η Dimand, με προσφορά που ξεπέρασε τα 25 εκατ. ευρώ και το νέο κτίριο του «Μινιόν» θα επιστρέψει ως σύγχρονο βιοκλιματικό για μεικτές χρήσεις και θα φιλοξενεί γραφεία και καταστήματα. Τα αρχικά πλάνα ήταν να γίνουν τα εγκαίνια τον Δεκέμβριο του 2024, ωστόσο οι πύλες του πρόκειται να ανοίξουν τον Φεβρουάριο του 2025.
O σχεδιασμός της Dimand προβλέπει τη μετατροπή του σε κτίριο μικτών χρήσεων (καταστήματα, γραφεία και διαμερίσματα) με πιστοποίηση LEED Gold. Πρόκειται για επένδυση ύψους 55 εκατ. ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του κόστους για την απόκτησή του, ύψους 26 εκατ. ευρώ. Οι εμπορικοί χώροι καταλαμβάνουν 6.100 τ.μ., ενώ οι γραφειακοί χώροι φτάνουν τα 7.700 τ.μ. Παράλληλα, στο 8ώροφο κτίριο Α, στη συμβολή Σατωβριάνδου και Δώρου, προγραμματίζεται η ανάπτυξη 35 διαμερισμάτων, εμβαδού 65-125 τ.μ. Στόχος της επένδυσης, σύμφωνα με την εταιρεία, είναι να αναγεννηθεί ένα τοπόσημο το οποίο είναι βαθιά χαραγμένο στη μνήμη των Αθηναίων.

Δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Απογευματινή