Κωνσταντίνος Καραµανλής: Το τέλος της βασιλείας στην Ελλάδα - Η πτώση των δικτατόρων και η επάνοδος από το Παρίσι

Η 8η ∆εκεµβρίου του 1974 είναι η ηµεροµηνία κατά την οποία µπήκε τέλος στο πολιτειακό πρόβληµα µε την κατάργηση της ελληνικής µοναρχίας και την εγκαθίδρυση της αβασίλευτης προεδρευοµένης κοινοβουλευτικής δηµοκρατίας. Το καθεστώς που ισχύει έκτοτε µέχρι σήµερα. Την ηµεροµηνία εκείνη προκηρύχθηκε δηµοψήφισµα µετά την πτώση της δικτατορικού καθεστώτος του 1967. Με το δηµοψήφισµα και µε ένα ποσοστό 69,2% ο ελληνικός λαός αποφάνθηκε υπέρ της αβασίλευτης δηµοκρατίας. Βεβαίως θα πρέπει να επισηµανθεί ότι τη βασιλεία την είχε καταργήσει και το δικτατορικό καθεστώς την 1η Ιουνίου του 1973 και αφού είχε προηγηθεί το Κίνηµα του Ναυτικού, εναντίον των συνταγµαταρχών. Την κατάργηση της µοναρχίας µε ένα άλλο δηµοψήφισµα, που διεξήχθη τον Ιούλιο του 1973, τη διαδέχθηκε ένα καθεστώς προεδρικής δηµοκρατίας µε πρόεδρο τον δικτάτορα Γιώργο Παπαδόπουλο. ∆εδοµένου ότι ο πολιτικός κόσµος της εποχής δεν αναγνώριζε την εγκυρότητα αυτής της πολιτειακής αλλαγής, υπήρξε δέσµευση όπως διενεργηθεί άλλο δηµοψήφισµα όταν θα αποκαθίστατο η δηµοκρατία, προκειµένου να λυθεί οριστικώς το πολιτειακό.

Το Σύνταγµα του 1952: Πώς το επανέφερε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής σε ισχύ 

Αρχικώς µετά την πτώση των δικτατόρων και την επάνοδο του Κωνσταντίνου Καραµανλή από το Παρίσι, προκειµένου να αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας, αυτός επανέφερε σε ισχύ για πρακτικούς πολιτικούς λόγους το Σύνταγµα του 1952. Η χώρα έπρεπε να έχει Καταστατικό Χάρτη, αυτός δεν θα ήταν βεβαίως το Σύνταγµα του Παπαδόπουλου και στο µεσοδιάστηµα θα ίσχυε εκείνο του 1952, δεδοµένου ότι ο Καραµανλής σκόπευε ούτως ή άλλως να αναθεωρήσει το Σύνταγµα και να το προσαρµόσει στα νέα δεδοµένα της εποχής. Οσον αφορά το Σύνταγµα εκείνο, τέθηκε σε ισχύ χωρίς όµως τη διατήρηση των άρθρων που αφορούσαν το είδος του πολιτεύµατος. Πάντως, µέχρι το δηµοψήφισµα πρόεδρος παρέµενε αυτός στον οποίον είχαν ανατεθεί καθήκοντα προέδρου µετά το πραξικόπηµα του Ιωαννίδη και δεν ήταν άλλος από τον στρατηγό Γκιζίκη. Σηµείωση: ο βασιλιάς Κωνσταντίνος ζούσε στο εξωτερικό από τις 13 ∆εκεµβρίου του 1967, µετά την απόπειρα που είχε κάνει -και απέτυχε- κατά της ανατροπής του καθεστώτος των συνταγµαταρχών. Ενα γεγονός το οποίο έτυχε κριτικής µετά το δηµοψήφισµα και κυρίως από τους οπαδούς της µοναρχίας ήταν η διαδικασία που τηρήθηκε µε επιχειρήµατα υπέρ ή κατά της µοναρχίας. Κι αυτό διότι δεν παρίστατο στον προεκλογικό αυτό αγώνα ο άµεσα ενδιαφερόµενος για τη θέση του οποίου θα αποφαινόταν το δηµοψήφισµα. ∆ηλαδή ο Κωνσταντίνος ο ίδιος.

Οπως αναφέρει στο βιβλίο του ο Κωνσταντίνος, ο Καραµανλής δεν του τηλεφώνησε, όπως τον είχε διαβεβαιώσει, για να επιστρέψει στην Ελλάδα. Αναφέρει σχετικώς: «∆εν θα ξεχάσω την έκπληξη και την οργή µου όταν πληροφορήθηκα ότι ο Καραµανλής ανακοίνωσε την αναστολή των διατάξεων του Συντάγµατος του 1952 για την µορφή του Πολιτεύµατος. Ηταν µία ξεκάθαρη συνταγµατική εκτροπή, ακριβώς πάνω στα χνάρια της χούντας, την οποίαν, κακά τα ψέµατα, ο Καραµανλής ουδέποτε επολέµησε. ∆ιότι πώς αλλιώς να χαρακτηρίσει την κίνησή του να επαναφέρει µεν σε ισχύ το Σύνταγµα του 1952, αναστέλλοντας όµως όλα τα βασικά άρθρα, άρθρα µη αναθεωρητέα που αφορούσαν το πολίτευµα της χώρας και που όριζαν τη Βασιλευοµένη ∆ηµοκρατία ως το ισχύον πολίτευµα;»...

 Αιχµή ∆εκατέσσερα χρόνια µετά το δηµοψήφισµα εκείνο -και συγκεκριµένα τον Φεβρουάριο του 1988- ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης σε συνέντευξή του στο Λονδίνο, ερωτηθείς σχετικά, είχε χαρακτηρίσει, αν και αντιβασιλικός, τον τρόπο µε τον οποίο διεξήχθη το δηµοψήφισµα «unfair» (άδικο). Από πολλούς είχε θεωρηθεί αιχµή προς τον Κωνσταντίνο Καραµανλή. Αυτή η άποψή του είχε αποτέλεσµα σηµαντικές αντιδράσεις στον πολιτικό κόσµο της Ελλάδας.

 Στον αγώνα που διεξήχθη προ του δηµοψηφίσµατος, κυρίως µε οµιλίες στην τηλεόραση µε εκατέρωθεν επιχειρηµατολογία υπέρ της αβασίλευτης, είχαν µιλήσει µεταξύ άλλων ο Λεωνίδας Κύρκος, ο Μάριος Πλωρίτης, ο Αλέκος Παναγούλης, ο Κώστας Σηµίτης κ.ά. Ο Κωνσταντίνος απηύθυνε µαγνητοφωνηµένο µήνυµα και αργότερα, δύο µέρες πριν από το δηµοψήφισµα, πραγµατοποίησε οµιλία στην τηλεόραση. Οπως προαναφέρθηκε, στο δηµοψήφισµα της 8ης ∆εκεµβρίου το εκλογικό σώµα ψήφισε υπέρ του αβασιλεύτου (3.245.111 ψήφοι υπέρ της αβασίλευτης δηµοκρατίας, ποσοστό 69,18%, και 1.445.875 ψήφοι υπέρ της βασιλευοµένης, ποσοστό 30,82%). Σηµειωτέον ότι το υψηλότερο ποσοστό υπέρ της αβασίλευτης το έδωσε η Κρήτη.

Ενα ποσοστό 90%, που βεβαίως µισό αιώνα και πλέον µετά παρέµενε ο απόηχος ενός διχασµού µεταξύ ενός άλλου Κωνσταντίνου και του Κρητός Ελευθέριου Βενιζέλου. Οι εκλογικές περιφέρειες, όπου η βασιλευοµένη έλαβε τα ανώτατα ποσοστά, ήταν η Λακωνία µε 59,52%, η Ροδόπη µε 50,54%, η Μεσσηνία µε 49,24%, η Ηλεία µε 46,88% και η Αργολίδα µε 46,67%.

Κωνσταντίνος Καραµανλής: Η σκληρή δήλωση

Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσµάτων ο Κωνσταντίνος Καραµανλής είχε προβεί σε µία πολύ σκληρή δήλωση, λέγοντας ότι «ένα καρκίνωµα αποκόπηκε σήµερα από το σώµα του έθνους».

Και ο Κωνσταντίνος όµως την εποµένη του δηµοψηφίσµατος απηύθυνε το ακόλουθο µήνυµα:

«Ελληνες και Ελληνίδες. Πιστός στη διακήρυξή µου, επαναλαµβάνω ότι προέχει η εθνική ενότητα χάριν της οµαλότητας, της προόδου και της ευηµερίας της χώρας και εύχοµαι ολόψυχα οι εξελίξεις να δικαιώσουν το αποτέλεσµα που προέκυψε από τη χθεσινή ψηφοφορία».

Μία εβδοµάδα µετά το δηµοψήφισµα που τελείωνε τη µοναρχία, ο παραµένων ως πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας στρατηγός Γκιζίκης υπέβαλε την παραίτησή του.

Επισπεύδοντας ο Καραµανλής τις εξελίξεις και µέχρι της εκλογής νέου προέδρου υπό το νέο πολίτευµα, προώθησε την εκλογή από τη Βουλή νέου προσωρινού Προέδρου της ∆ηµοκρατίας. Για τον προεδρικό θώκο εξελέγη ο Μιχαήλ Στασινόπουλος, που ήταν και βουλευτής Επικρατείας της Νέας ∆ηµοκρατίας και πρώην πρόεδρος του Συµβουλίου Επικρατείας.

*Δημοσιεύτηκε στην Απογευματινή της Κυριακής