Το μάρκετινγκ στα χέρια των virtual influencers: "Όπλο" η τεχνητή νοημοσύνη στην προώθηση προϊόντων - Ανησυχίες και ηθικοί προβληματισμοί
Τη δεκαετία του 1980 ο ''πρώτος'' ψηφιακός influencer
Η ανάπτυξη της τεχνολογίας και η πρόοδος στην Τεχνητή Νοημοσύνη (A.I.) έχουν οδηγήσει στην εμφάνιση των virtual influencers και στην… επικράτησή τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Ενα απλό trend ή αναπόσπαστο κομμάτι της «πραγματικότητας» του κόσμου των social media; Τα τελευταία χρόνια, η ανάπτυξη της τεχνολογίας και η πρόοδος στην Τεχνητή Νοημοσύνη (A.I.) έχουν οδηγήσει στην εμφάνιση αυτών των ψηφιακών influencers και στην… επικράτησή τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Οι virtual influencers, λοιπόν, αν και μη φυσικά πρόσωπα, εμφανίζονται ως ρεαλιστικές ή cartoonish προσωπικότητες και χρησιμοποιούνται για να προωθήσουν προϊόντα, υπηρεσίες ή ακόμα και να δημιουργήσουν προσωπική σύνδεση με το κοινό τους. Οι δημιουργοί τους χρησιμοποιούν Τεχνητή Νοημοσύνη και προηγμένα γραφικά, για να τους κάνουν να μοιάζουν αληθινοί, ενώ πολλές φορές συνοδεύονται από ολόκληρη μυθολογία γύρω από τον χαρακτήρα τους.
Η ιστορία τους ξεκινά από τον Max Headroom, που εμφανίστηκε τη δεκαετία του 1980 και θεωρείται ο πρώτος virtual influencer. Αν και δεν ήταν πλήρως ψηφιακός -καθώς τον υποδυόταν ο ηθοποιός Matt Frewer με ειδικά εφέ-, αποτέλεσε την πρώτη προσπάθεια δημιουργίας ενός τεχνητού παρουσιαστή ειδήσεων. Tο 2007, η Crypton Future Media δημιούργησε τη Hatsune Miku, ένα λογισμικό συνθετικής φωνής, προσωποποιημένο ως εικονική τραγουδίστρια. Εκτοτε, οι virtual influencers έχουν εξελιχθεί και κατακτήσει τα social media.
Οι πιο γνωστοί ψηφιακοί influencers - H δυναμική τους στο marketing
Η πιο δημοφιλής ψηφιακή influencer αυτή τη στιγμή φαίνεται πως είναι η Lu do Magalu, που δημιουργήθηκε από τη βραζιλιάνικη εταιρεία Magazine Luiza και έχει πάνω από 7 εκατομμύρια ακολούθους στο Instagram. Ακολουθεί η Lil Miquela, που δημιουργήθηκε το 2016 από την Brud -μια εταιρεία τεχνολογίας και media, που ειδικευόταν στη δημιουργία ψηφιακών χαρακτήρων- και έχει 2,7 εκατομμύρια ακολούθους. H Shudu, το πρώτο ψηφιακό supermodel, είναι δημιούργημα του φωτογράφου Cameron-James Wilson και έχει συνεργαστεί με την Balmain.
Η Noonoouri, γνωστή για τη συνεργασία της με μεγάλους οίκους μόδας, όπως ο Dior, έχει υιοθετήσει ένα anime-inspired στυλ. Τέλος, η Aitana Lopez, που εμφανίστηκε το 2023, έγινε viral λόγω της εξαιρετικά ρεαλιστικής της εμφάνισης, ενώ για τη ρεαλιστική της εμφάνιση και το στυλ της ξεχωρίζει και η ιαπωνική virtual influencer Imma. Σύμφωνα με το storyclash.com, οι παραπάνω ψηφιακοί influencers είναι μεταξύ των κορυφαίων την παρούσα περίοδο, με βάση τον αριθμό των ακολούθων τους, την ποιότητα του περιεχομένου και τις συνεργασίες με εμπορικές επωνυμίες.
Οι virtual influencers αποδεικνύουν τη δυναμική τους στο marketing μέσω συνεργασιών με κορυφαία brands, όπως η Prada, η Calvin Klein, η Fenty Beauty, η Valentino, η Versace, η Dior κ.ά. Επίσης, η Lu do Magalu έχει συνεργαστεί με τη Samsung στη Βραζιλία, ενώ η Superplastic, η εταιρεία πίσω από τους ψηφιακούς χαρακτήρες Guggimon και Dayzee, έχει υπογράψει συμφωνίες με την Gucci και την Paris Hilton για NFT συνεργασίες.
Αντιδράσεις και ηθικοί προβληματισμοί
Αν και οι virtual influencers είναι πλήρως υπολογιστικά διαμορφωμένοι, χωρίς την ανάγκη φυσικών παρουσιών, η ύπαρξη και η άνοδός τους έχουν προκαλέσει έντονες συζητήσεις και έχουν εγείρει σοβαρούς ηθικούς προβληματισμούς. Ενας από τους κυριότερους είναι η διαφάνεια. Πολλές φορές οι χρήστες δεν γνωρίζουν ότι αλληλεπιδρούν με έναν ψηφιακό χαρακτήρα και όχι με πραγματικό άτομο.
Αυτός ο προβληματισμός ενισχύεται από την έρευνα του The Influencer Marketing Factory, μιας εταιρείας που ειδικεύεται στο influencer marketing, σύμφωνα με την οποία το 36% των καταναλωτών ζητά ξεκάθαρη σήμανση της τεχνητής φύσης των virtual influencers. Αλλο ζήτημα αφορά τη θέση των ανθρώπων influencers στην αγορά. Καθώς οι εταιρείες μπορούν να ελέγχουν πλήρως τις εικονικές προσωπικότητες, οι πραγματικοί influencers ενδέχεται να χάσουν έδαφος, ειδικά αν οι εταιρείες επιλέγουν να συνεργάζονται με ψηφιακούς χαρακτήρες, που δεν έχουν προσωπικές απαιτήσεις ή σκάνδαλα.
Επιπλέον, υπάρχει ο φόβος ότι οι virtual influencers προωθούν μη ρεαλιστικά πρότυπα ομορφιάς. Η Shudu, για παράδειγμα, έχει δεχτεί κριτική επειδή δημιουργήθηκε από λευκό άνδρα και αναπαριστά μια ψηφιακή μαύρη γυναίκα, θέτοντας ζητήματα πολιτισμικής εκμετάλλευσης.
Ωστόσο, παρά τους ηθικούς προβληματισμούς, καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται, οι virtual influencers κερδίζουν έδαφος. Σύμφωνα με το Statista (2024), το 58% των καταναλωτών στις ΗΠΑ έχει ακολουθήσει τουλάχιστον έναν ψηφιακό influencer. Παράλληλα, πρόσφατη έρευνα του The Influencer Marketing Factory υποστηρίζει πως το 53% των ερωτηθέντων, σε δείγμα 1.000 ατόμων ηλικίας 16-54+ ετών, δηλώνει ότι ακολουθεί τουλάχιστον έναν virtual influencer. Κατά την ίδια έρευνα της συγκεκριμένης εταιρείας, που ειδικεύεται στο influencer marketing, το 79% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι είναι εξοικειωμένοι με τους virtual influencers, ενώ το 27% των συμμετεχόντων ανέφερε ότι ενδέχεται να προβεί σε αγορά προϊόντος που προτείνεται από virtual influencer στο άμεσο μέλλον.
Οι virtual influencers μπορεί, λοιπόν, να είναι το μέλλον του ψηφιακού μάρκετινγκ, είναι όμως και μια υπενθύμιση πως η γραμμή μεταξύ πραγματικού και ψηφιακού κόσμου γίνεται όλο και πιο θολή.
