Ποιος θα περίμενε ότι η αγορά μεταχειρισμένων και παλαιών ρούχων θα γινόταν όχι μόνο τάση, αλλά και… επιλογή πολυτελείας; Η εξέλιξη του second hand και vintage shopping έχει καταστεί, λοιπόν, σημαντικό φαινόμενο στον κόσμο της μόδας τα τελευταία χρόνια -και τα στοιχεία το αποδεικνύουν-, με έντονη επιρροή στην καταναλωτική συμπεριφορά, την οικονομία και, φυσικά, το περιβάλλον.

Διαβάστε ακόμα: Το μάρκετινγκ στα χέρια των virtual influencers: "Όπλο" η τεχνητή νοημοσύνη στην προώθηση προϊόντων - Ανησυχίες και ηθικοί προβληματισμοί

Κάποτε, η αγορά μεταχειρισμένων ρούχων θεωρούνταν επιλογή για τους οικονομικά ασθενέστερους, αλλά σήμερα έχει εξελιχθεί σε viral τάση, ακόμα και σε status symbol. Όλο και περισσότεροι καταναλωτές στρέφονται σε αυτού του είδους τις αγορές, ενσωματώνοντάς τις σε έναν τρόπο ζωής που προωθεί τη «μόδα με ηθική». Μάλιστα, σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας GlobalData (2024), που διενεργήθηκε για λογαριασμό της πλατφόρμας ΤhredUp, η αξία της second hand αγοράς αναμένεται να φτάσει τα 350 δισ. δολάρια μέχρι το 2028, με ρυθμό ανάπτυξης τρεις φορές ταχύτερο από το σύνολο του κλάδου της ένδυσης, ενώ το 2023 έφτασε στα 193,7 δισ. δολάρια. Και στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, οι πωλήσεις second hand παρουσιάζουν σημαντική άνοδο. Σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ., ο τζίρος στο λιανικό εμπόριο μεταχειρισμένων ειδών σε καταστήματα υπερτριπλασιάστηκε, φτάνοντας τα 30,26 εκατ. ευρώ το 2023, από 9,25 εκατ. ευρώ το 2020.

Second hand και vintage shopping: Κόντρα στη fast fashion, στο επίκεντρο η βιωσιμότητα και η μοναδικότητα

Η αναγέννηση αυτής της κουλτούρας οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως η αυξανόμενη ευαισθητοποίηση για τη βιωσιμότητα και η επιθυμία για μοναδικότητα, αφού τα vintage ρούχα προσφέρουν στυλ και κομμάτια που δεν μπορεί κάποιος να βρει εύκολα στα σύγχρονα fast fashion καταστήματα. Τα vintage κομμάτια θεωρούνται πλέον fashion statements, ενώ κάποια αποκτούν ακόμα και συλλεκτική αξία. Από την άλλη, αρκετοί επιλέγουν ρούχα από δεύτερο χέρι για οικονομικούς λόγους -όπως και στο παρελθόν-, καθώς τα second hand προσφέρουν αρκετές προσιτές και ποιοτικές επιλογές.

Ειδικά για τον περιβαλλοντικό τομέα, η αύξηση των second hand και vintage αγορών θα μπορούσε να είναι καταλυτική. Σύμφωνα με έκθεση του Ιδρύματος Ellen MacArthur, η βιομηχανία της μόδας είναι υπεύθυνη για το 10% των παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα, ποσοστό που ξεπερνά εκείνο των διεθνών πτήσεων και των θαλάσσιων μεταφορών αθροιστικά, ενώ ο κλάδος της κλωστοϋφαντουργίας αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη πηγή ρύπανσης των υδάτων παγκοσμίως. Και αφού οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης είναι πλέον πιο εμφανείς από ποτέ και οι νεότερες γενιές είναι πιο ευαισθητοποιημένες περιβαλλοντικά, οι Millennials και οι Gen-Ζeners είναι αυτοί που αναγνωρίζουν την αξία του second hand περισσότερο από πολλούς άλλους. Σύμφωνα με έρευνες, το 62% των νεότερων σε ηλικία καταναλωτών προτιμούν να κάνουν έρευνα αγοράς για μεταχειρισμένα κομμάτια πριν αγοράσουν κάτι καινούργιο.

Η ανάπτυξη του second hand και vintage shopping

Πώς, όμως, κατάφερε να αναπτυχθεί σε τόσο μεγάλο βαθμό το second hand και vintage shopping; Αρχικά, μέσω των thrift shops. Δηλαδή, των καταστημάτων που μεταπωλούν ρούχα vintage που είτε έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί είτε αποτελούν μέρος μιας παλαιότερης συλλογής. Τα συγκεκριμένα καταστήματα εμφανίστηκαν σταδιακά τις τελευταίες δεκαετίες, με τους καταναλωτές να τα αντιμετωπίζουν αρκετά επιφυλακτικά. Ωστόσο, στην πορεία άρχισαν να βρίσκουν μέσα σε αυτά μικρούς «θησαυρούς», όπως vintage κομμάτια μεγάλων οίκων σε προσιτές τιμές, και το thrifting «απενοχοποιήθηκε», ενώ μάλιστα, απέκτησε φανατικούς υποστηρικτές. Εκτός από τα φυσικά thrift shops, η ανάπτυξη ψηφιακών πλατφορμών έχει παίξει καταλυτικό ρόλο στην άνθηση της αγοράς μεταχειρισμένων και vintage ειδών ένδυσης, καθώς διευκολύνουν την αγοραπωλησία τους, ενώ στη διάρκεια της πανδημίας αυτές οι πλατφόρμες ευνοήθηκαν, λόγω της φύσης τους. Πλατφόρμες όπως οι Vinted, Depop, Vestiaire Collective και ThredUp είναι ιδιαίτερα δημοφιλείς, επιτρέποντας στους χρήστες να αγοράζουν και να πωλούν ρούχα και αξεσουάρ με ευκολία.

Οι celebrities και οι influencers

Οι celebrities και οι influencers βοήθησαν, επίσης, τα second hand και vintage ρούχα να γίνουν viral τάση. Αρκετοί υποστηρίζουν αυτό το βιώσιμο και ξεχωριστό «κίνημα» στη μόδα, ποστάροντας φωτογραφίες με vintage σύνολα στα social media. Αλλες φορές, κάνουν Red Carpet εμφανίσεις με vintage designer looks και κάνουν τα κομμάτια να θεωρούνται exclusive και μοναδικά. Επίσης, ορισμένοι συνεργάζονται με second hand marketplaces, προωθώντας τη βιωσιμότητα και τη μόδα ταυτόχρονα, ενώ άλλους απλά τους έχει «τσακώσει» ο φωτογραφικός φακός να ψωνίζουν και να αναζητούν κομμάτια σε γνωστά thrift shops.

Μερικές από τις υποστηρίκτριες αυτής της τάσης, που έχουν κάνει εμφανίσεις με vintage κομμάτια σε σημαντικές περιστάσεις ή καθημερινές τους βόλτες, είναι η Bella Hadid, η Rihanna, η Zendaya, η Sarah Jessica Parker, η Olivia Rodrigo, οι Kylie και Kendall Jenner, η Florence Welch και η YouTuber Emma Chamberlain. Όλες τους -η καθεμία με το στυλ της- αναδεικνύουν τα vintage κομμάτια με τέτοιον τρόπο, που τα κάνει να μοιάζουν σύγχρονα, καθιστώντας τα περιζήτητα.

Με την εξέλιξη της τεχνολογίας, επομένως, και την άμεση ανάγκη για προστασία του περιβάλλοντος, οι second hand και vintage αγορές κερδίζουν έδαφος. Η πρόσβαση στα μεταχειρισμένα ρούχα γίνεται πιο εύκολη από ποτέ και εταιρείες που ενσωματώνουν την κυκλική οικονομία αναμένεται να κυριαρχήσουν τα επόμενα χρόνια. Αν, λοιπόν, το μέλλον της μόδας είναι ήδη… φορεμένο, μήπως ήρθε η ώρα να ξανασκεφτούμε τι σημαίνει «καινούργιο»;

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Παραπολιτικά»