Όταν το καλοκαίρι του 2018 ο Πατρίκ Ντραχί εξαγόραζε τον περίφηµο οίκο δηµοπρασιών Sotheby’s, ορισµένοι µειδίασαν, αδυνατώντας να κρύψουν την προδιάθεση σκεπτικισµού απέναντι στη µεγαλεπήβολη αυτή κίνησή του. Θεωρήθηκε τότε (δικαίως) η αγορά του αιώνα στον κόσµο της Τέχνης. Εκείνος, όµως, υπήρξε σταθερά προσηλωµένος στον κόσµο των αριθµών. Λίγο πριν από την πανδηµία, ο Γαλλοµαροκινός µεγιστάνας απέκτησε τον Sotheby’s µε τίµηµα 3,7 δισ. δολάρια. Η εξαγορά πραγµατοποιήθηκε µέσω του Altice, οµίλου τηλεπικοινωνιών που ίδρυσε το 2001. Ο µεγιστάνας των τηλεπικοινωνιών έφτασε από την Αλγερία στη Νότια Γαλλία 15 ετών, µε τους γονείς του, καθηγητές Μαθηµατικών.

Σπούδασε σε δύο φηµισµένα Πανεπιστήµια, τα École Polytechnique και École Nationale Supérieure de Télécommunications. Σε µικρό χρονικό διάστηµα εδραιώθηκε ως ο κορυφαίος επιχειρηµατίας των τηλεπικοινωνιών, αγοράζοντας τη γαλλική SFR (Νο 2 παγκοσµίως στην κινητή τηλεφωνία), διάφορες αµερικανικές εταιρείες (Suddenlink και Cablevision) και την Portugal Telecom.

Το συσσωρευμένο χρέος της Altice 

Αλλά τώρα η Altice έχει συσσωρεύσει χρέος που ανέρχεται σε περίπου 60 δισ. δολάρια (!), κυρίως λόγω επιθετικών εξαγορών σε Γαλλία, Πορτογαλία, Ισραήλ και ΗΠΑ. Η τραγική αυτή οικονοµική κατάσταση ορισµένοι ισχυρίζονται πως θα συµπαρασύρει -στον όλεθρο- και τον διάσηµο οίκο.

Στο µακρινό πια 2019, το τοπίο για την παγκόσµια αγορά Τέχνης ήταν εντελώς διαφορετικό. Η αγορά ξεκάθαρα έµοιαζε να ανακάµπτει. Ο Ντραχί είχε «µυριστεί» τη στροφή στο άτυπο χρηµατιστήριο έργων Τέχνης. Ηδη, το 2017 οι Christies’ είχαν πωλήσει τον «Σαλβατόρ Μούντι» του Λεονάρντο ντα Βίντσι έναντι 450,3 εκατ. δολαρίων, ενώ το 2018 ο πίνακας «Ξαπλωµένο γυµνό» του Αµεντέο Μοντιλιάνι πωλήθηκε 157,2 εκατ. δολάρια από τον Sotheby’s, για να γίνει τότε ο τέταρτος πιο ακριβός πίνακας σε δηµοπρασία. Και έπειτα ήρθε η COVID-19 για να τα σαρώσει όλα.

Τίποτα δεν θα ήταν, πια, το ίδιο. Η κρίση στην αγορά Τέχνης, που επιδεινώθηκε ραγδαία από την πανδηµία, έµελλε να επηρεάσει αρνητικά τις δηµοπρασίες και, ακολούθως, τα έσοδα του οίκου. Από τότε, η µείωση των πωλήσεων έργων Τέχνης ήταν αναµενόµενη, καθώς δύο πόλεµοι βρίσκονται σε εξέλιξη, ενώ η οικονοµία της Κίνας παρουσιάζει επιβράδυνση. Συγχρόνως, τα υψηλά επιτόκια και ο πληθωρισµός των τελευταίων τριών ετών έχουν αυξήσει σηµαντικά το κόστος εµπορίας έργων Τέχνης.

Τα χρέη του Ντράχι "πνίγουν" τον Sotheby’s

Καίτοι οι «Θηµωνιές στο Ζιβερνί» (1893) του Κλοντ Μονέ πωλήθηκαν τον Μάιο του 2024 από τον Sotheby’s της Νέας Υόρκης για 34,8 εκατ. δολάρια και ο περίφηµος άτιτλος πίνακας («Κίτρινο και µπλε») του Ρόθκο του 1954 από τον Sotheby’s στο Χονγκ Κονγκ τον περασµένο Νοέµβριο για 32,5 εκατ. δολάρια, οι συγκεκριµένες πωλήσεις µοιάζουν µε σταγόνες στον ωκεανό του χρέους του Ντραχί.

Σύµφωνα µε τη «Wall Street Journal», τα τελευταία χρόνια ο Sotheby’s είχε ετήσιες πωλήσεις που ξεπερνούσαν τα 7 δισ. δολάρια. Αλλά η αγορά Τέχνης αντιµετωπίζει δυσκολίες και ο Ντραχί επίσης. Τα µεγαλύτερα sites εικαστικών, όπως το ArtNews, αναφέρονται σε καθυστερήσεις πληρωµής σε µεταφορείς, συντηρητές έργων Τέχνης, ακόµα και στους ίδιους τους υπαλλήλους του. Πρώην και νυν εργαζόµενοι του οίκου -στα µέσα της περσινής χρονιάς- ανέφεραν ότι πληρώθηκαν µε υποσχετικές επιστολές αντί για κανονικό µισθό. Την ίδια στιγµή, η µεγάλη εικόνα µάλλον δεν... βοηθάει: οι αριθµοί των τελευταίων τριών χρόνων της παγκόσµιας αγοράς Τέχνης προκαλούν µελαγχολία. Η αθροιστική αξία των δέκα κορυφαίων έργων Τέχνης που πωλήθηκαν σε δηµοπρασίες το 2024 άγγιξε τα 512,6 εκατ. δολάρια, 22,3% χαµηλότερα από το σύνολο των 660 εκατ. δολαρίων του 2023 και 53% χαµηλότερα σε σύγκριση µε το 1,1 δισ. δολάρια του 2022.

Έργα τέχνης: Ανάκαµψη το 2025 για την παγκόσµια αγορά δηµοπρασιών

Παρά ταύτα, φαίνεται ότι το 2025 θα είναι καλύτερη χρονιά στην παγκόσµια αγορά δηµοπρασιών έργων Τέχνης. Η αγορά ανακάµπτει εκ νέου, µε την πανδηµία να έχει βάλει για... καλό, όσο απίστευτο κι αν φαίνεται σε πρώτο χρόνο, το «χεράκι» της, επιταχύνοντας την υιοθέτηση των διαδικτυακών πωλήσεων. Το συγκεκριµένο trend συνεχίζεται, µε επαΐοντες να ορκίζονται πως κατ’ επέκταση θα µπορούσε να ευνοηθεί πολύ σοβαρά και ο Sotheby’s.

Σύµφωνα µε την ψηφιακή πλατφόρµα Artsy, τη µεγαλύτερη online αγορά µε αντικείµενο τις αγοραπωλησίες και έδρα τη Νέα Υόρκη, η αγορά Τέχνης είναι σε πλήρως βιώσιµη πορεία.

Η δε είσοδος νεότερων συλλεκτών, ιδιαίτερα από αναδυόµενες αγορές, δίνει µια νέα πνοή. Μάλιστα, ο Sotheby’s προκάλεσε το ενδιαφέρον επενδυτών, µε fund από το Αµπου Ντάµπι να επενδύει 1 δισ. δολάρια, ενώ απέκτησε νέο κτίριο στη Νέα Υόρκη, προσπαθώντας να ενισχύσει περαιτέρω τη θέση του. Ολα αυτά µπορεί να του δώσουν τη σωτήρια ένεση, που θα τον οδηγήσουν εκ νέου σε κερδοφορία. Το πόσο θα αντέξει, βέβαια, είναι θέµα χρόνου να φανεί. Το γεγονός, όπως και να έχει, είναι ένα: Ο Οίκος Sotheby’s είναι πολύ µεγάλος για να συµβεί ένα ατύχηµα. ∆εν υπάρχουν περιθώρια για καµία άλλη εξέλιξη, πέραν της επιτυχίας.

Δημοσιεύθηκε στην Κυριακάτικη Απογευματινή