Μία από τις σημαντικότερες ημέρες για την Ελλάδα, με διπλό εορταστικό χαρακτήρα αποτελεί η 25η Μαρτίου, που είναι τόσο εθνική επέτειος όσο και σπουδαία θρησκευτική εορτή. Ο απανταχού ελληνισμός τιμά τους προγόνους του και γιορτάζει την έναρξη της Επανάστασης του 1821 ενάντια στον τουρκικό ζυγό. Παράλληλα, τιμά την ορθόδοξη πίστη, εορτάζοντας την επέτειο αναγγελίας της γέννησης του Ιησού.


Η Εθνική Επέτειος της 25ης Μαρτίου - Πώς καθιερώθηκε

Στις 25 Μαρτίου κάθε χρόνο τιμάμε την Επανάσταση του 1821, τον αγώνα των Ελλήνων για ελευθερία και ανεξαρτησία ύστερα από 400 χρόνια σκλαβιάς από τον οθωμανικό ζυγό.

Η ημερομηνία αυτή αποτελεί την αφετηρία της νεότερης ιστορίας της Ελλάδας, καθώς σηματοδοτεί την έναρξη της εθνικής παλιγγενεσίας και τη δημιουργία του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους.

Όπως και στην περίπτωση της 28ης Οκτωβρίου, έτσι και την 25η Μαρτίου γιορτάζουμε την έναρξη και όχι τη λήξη της επανάστασης.

Η επέτειος καθιερώθηκε επίσημα στις 15 Μαρτίου 1838 από τον βασιλιά Όθωνα, ώστε να συνδεθεί με τη μεγάλη θρησκευτική εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.

Ήταν επιθυμία και του Αλέξανδρου Υψηλάντη καθώς και της Φιλικής Εταιρείας η έναρξη της Επανάστασης να ταυτιστεί με μια σπουδαία εκκλησιαστική ημέρα, για την ενίσχυση του φρονήματος των υπόδουλων Ελλήνων.



Η έναρξη της Επανάστασης

Σε διπλωματικό επίπεδο, η Επανάσταση ξεκίνησε στα τέλη Φεβρουαρίου 1821 στη Μολδοβλαχία (σημερινή Ρουμανία), υπό την ηγεσία του πρίγκιπα Αλέξανδρου Υψηλάντη.

Στην Ελλάδα, ο ξεσηκωμός άρχισε από την Πελοπόννησο και επεκτάθηκε σύντομα στη Στερεά Ελλάδα και σε άλλες περιοχές. Καθοριστικό ρόλο στην αφύπνιση της εθνικής συνείδησης έπαιξε ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός, με εξέχουσα μορφή τον Ρήγα Φεραίο.

Η φράση του «Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά 40 χρόνια σκλαβιά και φυλακή» συνδέθηκε άρρηκτα με τον απελευθερωτικό αγώνα.




Γιατί γιορτάζεται στις 25 Μαρτίου;

Σύμφωνα με την παράδοση, η Επανάσταση ξεκίνησε στα Καλάβρυτα, στην Αγία Λαύρα, όπου ο μητροπολίτης Παλαιών Πατρών Γερμανός ύψωσε τη σημαία της Επανάστασης στις 25 Μαρτίου 1821.

Η σύνδεση της ημερομηνίας με τον Ευαγγελισμό προσέδωσε θρησκευτική βαρύτητα στον αγώνα, ενώ η ημέρα επιλέχθηκε και για πρακτικούς λόγους, καθώς μέσα στους θρησκευτικούς εορτασμούς θα μπορούσαν να κρύψουν την εξέγερση.

Έκτοτε, ο εορτασμός της εθνικής αυτής επετείου τιμάται κάθε χρόνο την ίδια ημέρα.



Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου

Η 25η Μαρτίου είναι επίσης αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, μία από τις μεγαλύτερες εορτές της Χριστιανικής Πίστης. Είναι η ημέρα κατά την οποία ο Αρχάγγελος Γαβριήλ ανήγγειλε στην Παναγία ότι θα φέρει στον κόσμο τον Υιό του Θεού.

Σύμφωνα με το Ευαγγέλιο του Λουκά, ο Αρχάγγελος ζήτησε τη συγκατάθεση της Παναγίας για την ενσάρκωση του Θείου Λόγου. Παρότι η Μαρία δεν είχε έρθει σε σαρκική επαφή με τον Ιωσήφ, καθώς ήταν μόνο αρραβωνιασμένοι, ο Γαβριήλ της εξήγησε ότι αυτό ήταν το θέλημα του Θεού.

Της ανέφερε και το παράδειγμα της Ελισάβετ, η οποία αν και στείρα, γέννησε παιδί με τη βοήθεια του Θεού. Η Παναγία δέχτηκε το θείο μήνυμα με ταπεινότητα, εκπληρώνοντας τον ρόλο της ως Μητέρα του Χριστού, και ο Αρχάγγελος αποχώρησε, έχοντας επιτελέσει την αποστολή του.


Έθιμα και παραδόσεις

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου είναι ημέρα χαράς και αγαλλίασης. Για αυτόν τον λόγο την ημέρα του Ευαγγελισμού διακόπτεται για μία ημέρα η νηστεία της Σαρακοστής και επιτρέπεται η κατανάλωση ιχθύος.

Η Εκκλησία επιτρέπει την βρώση ψαριών ακόμα και αν ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου πέσει μέσα στην Μεγάλη Εβδομάδα.

Η ημέρα αυτή είναι ημέρα αργίας. Η παράδοση λέει ότι αυτήν την ημέρα ούτε τα χελιδόνια δεν χτίζουν τις φωλιές τους.

Σε κάποιες περιοχές της πατρίδας μας, την ημέρα αυτή, τα παιδιά βγάζουν από τα χέρια τους τα «Μαρτάκια» και τα αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές ή σε κλαδιά δέντρων, για να τα πάρουν τα χελιδόνια και να χτίσουν τις φωλιές τους.

Σε μερικές περιοχές της Ηπείρου, την παραμονή του Ευαγγελισμού, τα παιδιά ξεχύνονται στα χωράφια, χτυπώντας κατσαρόλες, καπάκια τσουκαλιών και ό,τι μεταλλικό μαγειρικό σκεύος έχουν.

Πιστεύουν πως με αυτόν τον τρόπο διώχνουν τα φίδια, που εκείνη την μέρα ξυπνούν από την χειμερία τους νάρκη.

Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, όπου υπάρχουν Χριστιανοί αυτή την ημέρα γιορτάζουν την χαρμόσυνη είδηση του Αρχαγγέλου και τιμούν την Παναγία.