Μία από τις δυσκολότερες γλώσσες του κόσμου είναι η ελληνική, που έχει δύσκολη ορθογραφία, καθώς υπάρχουν παλιές ρίζες, δάνεια, αντιδάνεια, εξαιρέσεις επί εξαιρέσεων και πάει λέγοντας, επομένως είναι  δύσκολο να είσαι πάντα «σωστός».

Πολλές -άλλες περισσότερο κι άλλες λιγότερο επιστημονικά τεκμηριωμένες- απόψεις και θέσεις έχουν ακουστεί και γραφτεί σχετικά με το ερώτημα: «κτήριο ή κτίριο»; 


*Διαβάστε ακόμα: Κάρλο Ακιούτις: Πότε θα ανακηρυχθεί άγιος της Καθολικής Εκκλησίας - Ουρές πιστών για τον 15χρονο



Ελληνική γλώσσα: Κτήριο ή κτίριο; 

Τις περισσότερες φορές θα δείτε τη λέξη γραμμένη ως «κτίριο», πράγμα που εξηγείται γιατί στη Γραμματική του Τριανταφυλλίδη, που είναι και η επίσημη. Αυτό συμβαίνει γιατί δέχεται, προφανώς, την (παρετυμολογική, όπως θα δούμε παρακάτω) «επίδραση» του ρήματος «κτίζω». 

Ωστόσο, όπως σωστά επισημαίνει ο Γεώργιος Μπαμπινιώτης (που υποστηρίζει πως πρέπει ν’ αλλάξει η επίσημη γραφή της λέξης) «το ρ. κτίζω δεν μπορεί να δώσει παράγωγα με ανύπαρκτη κατάληξη -ριο. Το κτίζω θα μπορούσε μόνο να δώσει κτιστήριο (πβ. φροντίζω – φροντιστήριο, καθαρίζω – καθαριστήριο, σκαλίζω – σκαλιστήρι(ο) κ.τ.ό.)». «Το ρήμα ‘κτίζω’ δεν μπορεί να δώσει παράγωγα με ανύπαρκτη κατάληξη –ριο! Δεν μπορούμε δηλαδή να έχουμε κτί-ριο. Το ‘κτίζω’ θα μπορούσε μόνο να δώσει ‘κτιστήριο’ (πρβλ. φροντίζω – φροντιστήριο) τύπος που ούτε κι αυτός μαρτυρείται να υπάρχει. Άρα η λέξη έχει διαφορετική ετυμολογική προέλευση και, επομένως, διαφορετική ορθογραφία. Παράγεται είτε από το ‘οικητήριον’ (οικώ> οικητήριο > κτήριο, [με αποβολή του αρχικού φωνήεντος και ανομοιωτική συγκοπή του -η-], είτε από το ‘ευκτήριον’ (οίκημα ) [όπου μετά τη σίγαση του πρώτου συνθετικού ευ- προκύπτει το όνομα κτήριο, μετά την αποβολή του τελικού ν] · είτε στη μία είτε στην άλλη περίπτωση, η γραφή με –η (κτήριο) είναι η μόνη σωστή» γράφει ο Γ. Μπαμπινιώτης.

Η ορθή γραφή, την οποία αναγνώρισε και η Ακαδημία Αθηνών όταν καταπιάστηκε με το θέμα κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930, είναι κτήριο (εκ του ευκτήριος οίκος – ευκτήριον – κτήριον), το οποίο είναι το μόνο σωστό ετυμολογικά. «Όσον και αν η γραφή κτήριον είναι ορθή (εκ του ευκτήριος οίκος – ευκτήριον – κτήριον), η Επιτροπή ουχ ήττον προτείνει να γράφεται κτίριον, ήτις γραφή άλλως τε έχει και επικρατήση πλέον λόγω της στενωτάτης μορφολογικής και σημασιολογικής της σχέσεως προς τα: κτίζω, κτίσμα, κτίσιμον (χτίζω, χτίσμα, χτίσιμο, χτίριο)», η επίσημη θέση της Ακαδημίας Αθηνών.

Τελικά ποια γραφή της λέξης υιοθετούμε; Το ζήτημα είναι πολύ ρευστό, ενώ τα σύγχρονα λεξικά καταχωρίζουν και τις δύο γραφές.