Η «κουφή εβδομάδα» ή «βουβή εβδομάδα», όπως έχει καθιερωθεί στη συνείδηση των πιστών, αναφέρεται στην έκτη και τελευταία εβδομάδα της Μεγάλης Σαρακοστής. Ονομάζεται επίσημα «Εβδομάδα των Βαΐων», καθώς κορυφώνεται με τον εορτασμό της θριαμβευτικής εισόδου του Ιησού στα Ιεροσόλυμα, όπου οι Ιουδαίοι Τον υποδέχθηκαν ως βασιλιά κρατώντας βάγια και φωνάζοντας «Ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου».

Γιατί ονομάστηκε "κουφή εβδομάδα";

Πολλοί πιστοί αναρωτιούνται για την προέλευση του χαρακτηρισμού «κουφή» ή «βουβή» εβδομάδα. Η επικρατέστερη εξήγηση είναι ότι κατά την εβδομάδα αυτή δεν τελείται η χαρμόσυνη Ακολουθία των Χαιρετισμών στην Υπεραγία Θεοτόκο, γεγονός που οδήγησε στην παρεξήγηση ότι δεν τελούνται καθόλου ακολουθίες. Ωστόσο, μια προσεκτική ματιά στα Λειτουργικά βιβλία της Εκκλησίας μας αποκαλύπτει ότι η εβδομάδα αυτή κάθε άλλο παρά «κουφή» είναι.
Το Τυπικό της Εκκλησίας μας υπαγορεύει και κατά την κουφή εβδομάδα τις ακολουθίες που τελούνται καθ' όλη τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή:
• Μεσονυκτικό, Όρθρο, Ώρες και Εσπερινό το πρωί
• Μεγάλο Απόδειπνο το απόγευμα
• Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία την Τετάρτη και την Παρασκευή
• Μικρό Απόδειπνο με τον κανόνα του Αγίου Λαζάρου την Παρασκευή το απόγευμα

Η μοναδική ακολουθία που απουσιάζει είναι οι Χαιρετισμοί της Παναγίας, που αποτελούν τη μοναδική χαρμόσυνη νότα στην πένθιμη περίοδο της Σαρακοστής.

Παρά τη λειτουργική πληρότητα της εβδομάδας, ο ευσεβής λαός μας συνεχίζει να την αποκαλεί «κουφή» ή «βουβή» με μοναδική δικαιολογία ότι δεν τελούνται ακολουθίες και επομένως δεν ηχούν οι καμπάνες. Παλαιότερα, αυτή η αντίληψη καλλιεργούνταν και από τους ίδιους τους ιερείς, πιθανώς ως μια προσπάθεια για λίγη ξεκούραση πριν τον μεγάλο κόπο της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος.


Το βαθύτερο νόημα της Εβδομάδας των Βαΐων

Για έξι ημέρες πριν το Σάββατο του Λαζάρου και την Κυριακή των Βαΐων, η λατρεία της Εκκλησίας μάς καλεί να ακολουθήσουμε το Χριστό καθώς αναγγέλλει το θάνατο του φίλου Του και ξεκινά το ταξίδι Του προς τη Βηθανία και την Ιερουσαλήμ. Στο επίκεντρο βρίσκεται ο Λάζαρος – η ασθένειά του, ο θάνατός του, ο θρήνος των συγγενών του και η αντίδραση του Χριστού.
Η εβδομάδα αυτή μας προετοιμάζει πνευματικά για την επερχόμενη συνάντηση του Χριστού με το θάνατο – πρώτα στο πρόσωπο του φίλου Του Λαζάρου και έπειτα στο δικό Του θάνατο. Πλησιάζει η «ώρα του Χριστού», προς την οποία προσανατολιζόταν όλη η επίγεια διακονία Του.

Λειτουργική ζωή κατά την Εβδομάδα των Βαΐων


Η πνευματική σημασία της τελευταίας εβδομάδας της Σαρακοστής

Η τελευταία εβδομάδα της Σαρακοστής, πριν από την έναρξη της Μεγάλης Εβδομάδας, αποτελεί την τελική αποκάλυψη του νοήματος της Μεγάλης Σαρακοστής: μετάνοια, νηστεία από την αμαρτία, χαρμολύπη και επαναβίωση του λατρευτικού στοιχείου της Εκκλησίας. Μέσα στη λειτουργική ορολογία, το Σάββατο του Λαζάρου και η Κυριακή των Βαΐων αποτελούν την «έναρξη του Σταυρού».

Είναι σημαντικό να μην παραβλέπουμε τα όσα έχει να μας προσφέρει και αυτή η εβδομάδα της Εκκλησίας, αποφεύγοντας επιπόλαιες και ανυπόστατες αντιλήψεις για τη λατρευτική μας ζωή. Όπως εύστοχα σημείωνε ο μακαριστός γέροντας Μωυσής ο Αγιορείτης: «Πάντα τη Μεγάλη Παρασκευή, να 'σαι μόνος σαν το Χριστό προσμένοντας το τελευταίο καρφί... Πριν την Παρασκευή δεν έρχεται η Κυριακή... Η ξαστεριά θα 'ρθεί το Σαββατόβραδο. Τότε λησμονάς τα μαρτύρια των δρόμων της μεγάλης Παρασκευής της ζωής μας».