Με τη Μεγάλη Δευτέρα ξεκινά η Μεγάλη Εβδομάδα και σήμερα η μέρα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Ιωσήφ, του γιου του Ιακώβ, που αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη και στην άκαρπη συκιά, που την καταράστηκε ο Χριστός και ξεράθηκε μ' έναν του λόγο.



Ιωσήφ του Παγκάλου

Ο Ιωσήφ ήταν ο μικρότερος υιός του Ιακώβ, ο οποίος όμως διώχθηκε από τα αδέλφια του λόγω της ενάρετης ζωής του και αρχικά τον έριξαν σ' έναν λάκκο και προσπάθησαν να εξαπατήσουν το πατέρα τους χρησιμοποιώντας ένα ματωμένο ρούχο ότι δήθεν τον κατασπάραξε κάποιο θηρίο. Αφού δεν μπόρεσαν να εξαπατήσουν τον πατέρα τους, τον πούλησαν σε εμπόρους, οι οποίοι με τη σειρά τους τον πούλησαν στον αρχιμάγειρα του βασιλιά της Αιγύπτου, τον Φαραώ Πετεφρή.

Εκεί ο Ιωσήφ αφού δεν ενέδωσε στις ερωτικές επιθυμίες της συζύγου του Πετεφρή, συκοφαντήθηκε από την ίδια και ο Φαραώ τον φυλάκισε. Κάποτε όμως ο Φαραώ είδε ένα παράξενο όνειρο και ζήτησε έναν ερμηνευτή. Ο Ιωσήφ ερμήνευσε ότι θα έλθουν στη χώρα επτά χρόνια ευφορίας και επτά ακαρπίας και λιμού. Ο Φαραώ, ευχαριστημένος και ενθουσιασμένος από τη σοφία του, έδωσε στον Ιωσήφ αξιώματα.

Ο Ιωσήφ διαχειρίσθηκε άριστα την εξουσία και φρόντισε στα δύσκολα χρόνια του λιμού τον λαό. Στα πρόθυρα του λιμού τα αδέρφια του που τον είχαν φθονήσει φανερώθηκαν μπροστά του ζητώντας βοήθεια. Εκείνος όχι μόνο δεν τους κρατούσε κακία, αντιθέτως τα συγχώρεσε και τα προσκάλεσε μόνιμα στην Αίγυπτο μαζί με τους γονείς του.

Το θαύμα της ξηρανθείσης συκής

Μπαίνοντας ο Χριστός τέτοια μέρα στα Ιεροσόλυμα (το προηγούμενο βράδυ είχε διανυκτερεύσει στη Βηθανία, στο σπίτι του Λαζάρου), καθ' οδόν πείνασε. Εκεί στο δημόσιο, κεντρικό δρόμο ήταν μια συκιά. Ζύγωσε κοντά της, έψαξε για σύκα, αλλά βρήκε μόνο φύλλα. (Μκ. 11: 12). Και την καταράσθηκε...., με τη συκιά να ξεραίνεται αμέσως. Οι μαθητές βλέποντας σοκαρίσθηκαν!  Ωστόσο, ο Χριστός δεν καταράσθηκε τη συκιά από «εκδίκηση», επειδή δηλαδή δεν είχε σύκα για να φάει, αλλά ήθελε, παραμονές του Πάθους Του, να στείλει ένα μήνυμα προς τους υποψήφιους σταυρωτές Του, μήπως και αφυπνισθούν.

Με την κίνησή Του αυτή ήθελε να διδάξει προς όλους όσους Τον πιστεύουν, ότι δεν θα πρέπει να συμπεριφέρονται σαν τη συκιά, που φέρνει καρπούς μια φορά το χρόνο, και τον υπόλοιπο καιρό μένει χωρίς καρπό η ακόμα και χωρίς φύλλα. Θα πρέπει οι σκέψεις, τα συναισθήματα, οι κινήσεις, και τα έργα τους να είναι πάντα στραμμένα προς το Χριστό, ώστε πάντοτε να παράγουν καρπούς, και όχι προς το τέλος της ζωής μας η μια φορά το χρόνο.

Κατά την λειτουργική τελετουργία, τη Μεγάλη Δευτέρα το βράδυ τελείται ο όρθρος της Μεγάλης Τρίτης, δηλαδή η Ακολουθία του Νυμφίου, όπου στην υμνολογία κυριαρχεί η Παραβολή των 10 Παρθένων (Ιδού ο Νυμφίος έρχεται, Τον νυμφώνα σου βλέπω).

Απολυτίκιον
Ἦχος πλ. δ'.

Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός, καὶ μακάριος ὁ δοῦλος, ὃν εὑρήσει γρηγοροῦντα, ἀνάξιος δὲ πάλιν, ὃν εὑρήσει ῥαθυμοῦντα. Βλέπε οὖν ψυχή μου, μὴ τῷ ὕπνῳ κατενεχθής, ἵνα μῄ τῷ θανάτῳ παραδοθῇς, καὶ τῆς βασιλείας ἔξω κλεισθῇς, ἀλλὰ ἀνάνηψον κράζουσα· Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος εἶ ὁ Θεός, διὰ τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ἡμᾶς.