Με κάθε τιμή έγινε η κηδεία του Πάπα Φραγκίσκου. Για το ύστατο χαίρε στον ποντίφικα παρέλασε στρατιά διεθνών προσωπικοτήτων. Και γαλαζοαίµατων. Είναι όµως, µε αφορµή και την αυτοβιογραφία του, υπό τον τίτλο «Ελπίδα», που πρόσφατα κυκλοφόρησε στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Gutenberg, η ώρα να σταθούµε στις πτυχές της σχέσης του µε τον πολιτισµό. Πέρα από τη σταθερή του στήριξη «στο δίκαιο αίτηµα της χώρας µας για επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα», όπως ανακοίνωσε το Μουσείο της Ακρόπολης, λάτρευε τον Φεντερίκο Φελίνι, τον Πιερ Πάολο Παζολίνι -τον δεύτερο τον θεωρούσε µάλιστα «παιδαγωγό»-, τον Φιόντορ Ντοστογιέφσκι. Είναι όµως και τα τηλεοπτικά και κινηµατογραφικά πρότζεκτ που τον αφορούν.

Ξεκινώντας µε τις ταινίες για τον Πάπα, στο Νο 1 είναι το άκρως επίκαιρο «Κονκλάβιο» του 2024, µε τον Ράιφ Φάινς, που πραγµατεύεται τη διαδοχή του Πάπα µετά την κοίµησή του. Επεται το ντοκιµαντέρ του εµβληµατικού σκηνοθέτη Βιµ Βέντερς, το «Pope Francis: A Man of his Word» του 2018: Ο Πάπας εξοµολογείται άγνωστες πτυχές της ζωής του on camera, µοιράζεται σκέψεις και προβληµατισµούς.  Aπό την πλευρά µας, αντικρίζουµε µια περσόνα ακέραιη, ζεστή, συνεπικουρώντας τον «τιτάνα» της σκηνοθεσίας Μάρτιν Σκορσέζε, ο οποίος δήλωσε µεταξύ άλλων: «Ηταν, µε κάθε τρόπο, ένας αξιοσηµείωτος άνθρωπος. Αναγνώριζε τα λάθη του, εξέπεµπε σοφία και καλοσύνη». Ακολουθεί το «The Two Popes» του 2019 µε τις καθηλωτικές ερµηνείες από δύο «ιερά τέρατα» της 7ης Τέχνης, τον Αντονι Χόπκινς στον ρόλο του Βενέδικτου και τον Τζόναθαν Πράις στον ρόλο του, τότε, καρδινάλιου Φραγκίσκου. «Πυρήνας» του φιλµ, η παράθεση ενός άτυπου ντιµπέιτ µεταξύ της συντηρητικής και της προοδευτικής προσέγγισης που συνυπάρχουν στην Καθολική Εκκλησία.

Το «Francesco» του 2021 και το  «In Viaggio

∆εν ξεχνάµε το «Francesco» του 2021, ντοκιµαντέρ του Εβγκένι Αφινέφσκι, που ιχνηλατεί το πόσο επιδέξια ο αποδηµήσας έπαιρνε θέση σε σύγχρονα κοινωνικά ζητήµατα. Εµφαση δίνεται στο ενδιαφέρον του για τους «περιθωριοποιηµένους», όπως το τοποθέτησε και η άλλη τεράστια θαυµάστρια του εκλιπόντος, Εύα Λονγκόρια, που επίσης τον είχε γνωρίσει. Στο µενού και το  «The Letter: A Message for our Earth» του 2022, του Νίκολας Μπράουν, που επιχειρεί -µε επιτυχία- να κάνει ένα «ζουµ» σε ακτιβιστές σε Αµαζόνιο, Ινδία, Σενεγάλη και Χαβάη που ετοιµάζονται να συναντηθούν µε τον Πάπα.  Το πρότζεκτ παρουσιάζει από αλλιώτικη οπτική γωνία τον θρησκευτικό ηγέτη, που επιδίδεται σε ανάληψη οικολογικών πρωτοβουλιών, διατυπώνοντας και συγκεκριµένες εγκυκλίους. Σε αυτές έδωσε έµφαση ο Λεονάρντο ντι Κάπριο, µνηµονεύοντας την «πράσινη» πλευρά του. Ο Ντι Κάπριο µοιράστηκε µια µακροσκελή ανάρτηση για τον Πάπα Φραγκίσκο στα social media, τονίζοντας πως «ήταν ένας µεταµορφωτικός ηγέτης - όχι µόνο για την Καθολική Εκκλησία, αλλά και για την περιβαλλοντική µεταρρύθµιση και τον ακτιβισµό. Τα λόγια του συνέβαλαν καταλυτικά πριν από την παγκόσµια διάσκεψη COP21 του 2015, συµβάλλοντας τελικά στη διαµόρφωση της Συµφωνίας του Παρισιού». Μεταξύ των γνωστών ηθοποιών που εξέφρασαν τη θλίψη τους και ο Αντόνιο Μπαντέρας, ο οποίος µοιράστηκε ένα στιγµιότυπο στα social media όπου φαίνεται να σφίγγει το χέρι του Πάπα, γράφοντας στη λεζάντα: «Ο Πάπας Φραγκίσκος απεβίωσε - υπήρξε ένας άνθρωπος που, όντας επικεφαλής της Καθολικής Εκκλησίας, έδειξε καλοσύνη, αγάπη και ευσπλαχνία στους ανθρώπους που είχαν ανάγκη».

Ολοκληρώνουµε µε το «In Viaggio: The Travels of Pope Francis» του 2023, µε θέµα τα ταξίδια των πρώτων εννέα ετών της θητείας του. Υπό τη σκηνοθετική µπαγκέτα του Τζιανφράνκο Ρόσι, αντικρίζουµε τη λεπτοµερή σκιαγράφηση του πορτραίτου ενός ανθρώπουλειτουργού της πίστης, που ουδεµία σχέση είχε µε την «ήσυχη λίµνη». Αντιθέτως, παρέµεινε έως το τέλος ακούραστος, µε ασίγαστο πάθος για να µεταλαµπαδεύσει σε κάθε γωνιά της Γης το πνεύµα της αγάπης, το «άσβεστο φως» του, όπως τονίζει ο κορυφαίος Σκορσέζε. Και το ότι «όλοι, ανεξαιρέτως, είναι ευπρόσδεκτοι στην Εκκλησία».

*Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παραπολιτικά