Μετά το Brexit έρχεται το Marblexit; Αυτό είναι το ερώτημα που κυριαρχεί τις τελευταίες εβδομάδες στη Μεγάλη Βρετανία, μετά το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος της 23ης Ιουνίου, και αφορά τη συζήτηση για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, που έχει φουντώσει. 

«Φωτιά» στη συζήτηση έβαλε η πρόταση νόμου που κατέθεσε ομάδα επτά βουλευτών από όλα τα κόμματα του βρετανικού Κοινοβουλίου με θέμα την ακύρωση της απόφασης κύρωσης της αγοράς των Γλυπτών από τη Μεγάλη Βρετανία το 1816 και την επιστροφή τους στην Ελλάδα. 

Τα «ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ» συνομίλησαν με τον εμπνευστή της πρότασης νόμου, βουλευτή των Φιλελευθέρων-Δημοκρατών Mark Williams, αλλά και τη μοναδική βουλευτή των Εργατικών που την υπέγραψε τόσο για αυτή καθ’ εαυτή τη νομοθετική πρωτοβουλία τους όσο και για τις προσδοκίες που υπάρχουν. Οι οποίες, όπως φαίνεται βέβαια, δεν είναι μεγάλες και ουσιαστικά στοχεύουν στην ανακίνηση του θέματος και την ευαισθητοποίηση περισσότερων βουλευτών προς την κατεύθυνση της επιστροφής των Γλυπτών. 

Σε μια έκρηξη αυτοκριτικής, ο βουλευτής των Φιλελευθέρων λέει με νόημα: «Δεν υπάρχει δικαιολογία πλέον για να βρίσκονται τα Γλυπτά στη Μεγάλη Βρετανία. Κι αν υπήρχε αυτή η δικαιολογία το 1800, πλέον έχει εκλείψει για έργα Τέχνης που πριονίστηκαν και σύρθηκαν μακριά από τα ερείπια του Παρθενώνα». Ο Mark Williams στρέφει τα βέλη του και εναντίον του Βρετανικού Μουσείου, χαρακτηρίζοντας τις παλιές διοικήσεις του «ανίκανες» και κατηγορώντας το για τις κακές συνθήκες φύλαξης και τις φθορές που προξενήθηκαν σε αυτά κατά το παρελθόν. 

Περιγράφοντας την ουσία της πρότασης νόμου που έκαναν οι βουλευτές του βρετανικού Κοινοβουλίου, ο Mark Williams λέει: «Πρόκειται ουσιαστικά για την ακύρωση όσων έγιναν πριν από 200 χρόνια. Πρέπει να διορθώσουμε το λάθος που έγινε το 1816 και να τιμωρήσουμε την καταχρηστική απόκτηση αυτών των εντυπωσιακών και σημαντικών γλυπτών από την Ελλάδα».

Ουσιαστικός στόχος της πρότασης νόμου, σύμφωνα με όσα μας είπε ο βουλευτής, είναι να αναδείξει και να προωθήσει το συγκεκριμένο θέμα, με απώτερο στόχο τη βελτίωση της κατανόησής του μεταξύ των βουλευτών.

Ο ίδιος, μάλιστα, δεν διστάζει να αναγνωρίσει και να παραδεχθεί στα «Π» τη δυσκολία του εγχειρήματος, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Η πρότασή μας έχει πολύ λίγες πιθανότητες να περάσει από το Κοινοβούλιο και να γίνει νόμος. Ωστόσο, ελπίζουμε ότι θα κάνει το θέμα γνωστό σε πολλούς βουλευτές οι οποίοι δεν είχαν σκεφτεί το συγκεκριμένο θέμα, αλλά και ότι θα ενθαρρύνουμε την κυβέρνηση να το εξετάσει». 

Περισσότερο ρομαντική εμφανίζεται η βουλευτής των Εργατικών, Mary Glindon, ανασύροντας από τη μνήμη της παλαιότερα ταξίδια που είχε κάνει στην Ελλάδα.

«Υποστήριξα το νομοσχέδιο επειδή έχω πάει αρκετές φορές στην Ελλάδα, έχω ακολουθήσει τις κλασικές διαδρομές και επισκέφθηκα τον Παρθενώνα όλες τις φορές», λέει στα «Π» η Βρετανίδα βουλευτής και συνεχίζει: «Εχω δει επίσης τα λεγόμενα “Ελγίνεια Μάρμαρα” να εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο και με λυπεί το γεγονός ότι τα γλυπτά αυτά δεν βρίσκονται στην Ελλάδα. Γνωρίζω ότι θα σήμαινε πάρα πολλά για όλους τους Ελληνες αν μπορούσαν να έχουν αυτά τα σημαντικά γλυπτά πίσω στη χώρα τους, στη θέση που τους αξίζει». Μιλώντας για τον οικουμενικό χαρακτήρα του μνημείου της Ακρόπολης, καταλήγει: «Τα γλυπτά αυτά δεν είναι μόνο ένα μέρος της ελληνικής Ιστορίας, αλλά μέρος της παγκόσμιας Ιστορίας». 

Η απόφαση του ΕΔΑΔ και ο Τζόνσον

Τα τελευταία γεγονότα, βέβαια, έρχονται να επιβεβαιώσουν από άλλη πλευρά την απαισιοδοξία του Mark Williams για το θέμα. Την περασμένη Τετάρτη το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) απέρριψε αίτημα πολιτών να εξεταστεί προσφυγή τους σε βάρος της βρετανικής κυβέρνησης με αφορμή την άρνηση του Λονδίνου να δεχθεί τη διαμεσολάβηση της UNESCO στο θέμα της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα.  Η αιτιολόγηση της απόφασης από την πλευρά του Δικαστηρίου ανέφερε ότι το αίτημα των εναγόντων δεν μπορούσε να γίνει δεκτό προς εξέταση, διότι η καταγγελλόμενη ως παράνομη αφαίρεση των Γλυπτών έγινε περίπου 150 χρόνια πριν από τη σύνταξη και την επικύρωση από τη Βρετανία της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.

Οι προθέσεις των βουλευτών από το Ηνωμένο Βασίλειο γίνονται ακόμα πιο αδύναμες, αν συνυπολογιστεί η άποψη που έχει ο Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος ηγείται της βρετανικής διπλωματίας μετά τον ανασχηματισμό της Τερέζα Μέι. Ο νέος υπουργός Εξωτερικών είχε εκφράσει τη γνώμη του το 2010, όταν ακόμα ήταν δήμαρχος Λονδίνου. Είχε υποστηρίξει ότι, παρόλο που τα Γλυπτά του Παρθενώνα «δεν θα έπρεπε να είχαν μετακινηθεί ποτέ από την Ακρόπολη και θα ήταν τώρα δυνατόν να τα βλέπουμε στη φυσική τους θέση», «η πραγματικότητα είναι ότι τώρα είναι αδύνατον να αποκαταστήσουμε τις μετόπες ή τα αετώματα του ναού στη φυσική τους θέση στον ναό».