Την αντίθετη πορεία από εκείνη της αµερικανικής και της παγκόσµιας οικονοµίας ακολουθεί την τελευταία περίοδο η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία των ΗΠΑ, η οποία έχει εισέλθει σε περίοδο λιτότητας και αναγκαίου εκσυγχρονισµού, µε αρκετούς στην Οµογένεια να αποδίδουν ευθύνες για την εξέλιξη αυτή στον Αρχιεπίσκοπο Γέρων Αµερικής κ. ∆ηµήτριο και στους συνεργάτες του. Ο τελευταίος προΐσταται της Αρχιεπισκοπής Αµερικής από το 1999, έχοντας κάνει σοβαρό και κοινά αποδεκτό έργο, αλλά µετά από 18 χρόνια οι ανάγκες έχουν αλλάξει ριζικά, ειδικά σε συνδυασµό µε την έκταση της σηµαντικότερης εκκλησιαστικής «επαρχίας» του Οικουµενικού Πατριαρχείου, η οποία, µπορεί να εδρεύει στη Νέα Υόρκη, αλλά περιλαµβάνει 525 ενορίες και είκοσι µονές στις πενήντα πολιτείες των ΗΠΑ.

Η κατάσταση αυτή αντικατοπτρίζεται πλήρως σε επίπεδο ανθρώπινου δυναµικού και οικονοµικών στοιχείων, ενώ αποτυπώνεται σε διεθνή και οµογενειακά ΜΜΕ. Τις επιπτώσεις στο ανθρώπινο δυναµικό, µάλιστα, ανέδειξε πρόσφατα σε ρεπορτάζ της η οµογενειακή εφηµερίδα «Εθνικός Κήρυξ». Οπως ανέφερε χαρακτηριστικά, το τελευταίο διάστηµα καταγράφονται περικοπές του υπαλληλικού προσωπικού της Αρχιεπισκοπής και µειώσεις προϋπολογισµών των διαφόρων τµηµάτων, στο πλαίσιο της γενικότερης προσπάθειας περιστολής δαπανών της Αρχιεπισκοπής. Μάλιστα, η συγκεκριµένη έγκυρη εφηµερίδα έκανε λόγο για οικονοµική πτώχευση της Αρχιεπισκοπής και για έλλειµµα ύψους 8,5 εκατοµµυρίων δολαρίων, αποδίδοντας ευθύνες τόσο στον κ. ∆ηµήτριο όσο και στην επιτροπή οικονοµικών της Αρχιεπισκοπής. Συνδεδεµένη µε τις παραπάνω εξελίξεις και στο πλαίσιο αναδιάρθρωσης του ανθρώπινου δυναµικού της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αµερικής εµφανίζεται να είναι η παραίτηση στις 7 Σεπτεµβρίου του επί 19 χρόνια διευθυντή ∆ιοίκησης και Οικονοµικών της Αρχιεπισκοπής, Ιερώνυµου (Τζέρι) ∆ηµητρίου, προσώπου µε εµπειρία στα δρώµενα της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αµερικής.

Ο κ. ∆ηµητρίου, που αποχωρεί «προκειµένου να επιδιώξει άλλες επαγγελµατικές ευκαιρίες», σύµφωνα µε την επίσηµη ανακοίνωση, από το 1987, όταν και εισήλθε στην Αρχιεπισκοπή ως αναπληρωτής διευθυντής Οικονοµικής Ανάπτυξης, υπηρέτησε σε κορυφαίες θέσεις επί τριών Αρχιεπισκόπων, αλλά και συνέβαλε στη βελτίωση των υπηρεσιών της Αρχιεπισκοπής.

Τα καθήκοντά του ανέλαβε ο πρωτοσύγκελλος της Αρχιεπισκοπής, επίσκοπος Φασιανής κ. Αντώνιος, επιφορτιζόµενος µε τις διοικητικές ευθύνες στην Αρχιεπισκοπή, αλλά και το δύσκολο έργο της αναδιάρθρωσης προσωπικού και του οικονοµικού εξορθολογισµού του διοικητικού κέντρου της σηµαντικής «επαρχίας» του Οικουµενικού Θρόνου.

Ακόµα µία παραίτηση, ως «αποτέλεσµα των περικοπών», όπως αναφέρουν τα οµογενειακά Μέσα, ήταν αυτή του κ. Ελευθέριου Πισαλίδη, επί 13 χρόνια διευθυντή παραγωγής και διαφηµίσεων και συντάκτη του ελληνικού τµήµατος της εφηµερίδας «Ορθόδοξος Παρατηρητής», για την οποία, σύµφωνα µε πληροφορίες, υπάρχουν σκέψεις, επίσης λόγω περικοπών, να περιοριστεί αποκλειστικά στην ηλεκτρονική της έκδοση.

Για την επίτευξη του στόχου της περιστολής δαπανών, έχουν δοθεί εντολές στους επικεφαλής διαφόρων τµηµάτων, σύµφωνα µε πρόσωπα που παρακολουθούν επί χρόνια τα τεκταινόµενα της Αρχιεπισκοπής, για δραστικές περικοπές στους προϋπολογισµούς των τµηµάτων τους, µέσω της µείωσης στο ελάχιστο των εξόδων τους αλλά και της κατάργησης υπηρεσιών οι οποίες χαρακτηρίζονται από τους υπευθύνους ως «µη ζωτικής σηµασίας».

Αποτέλεσµα της προσπάθειας που έγινε προς την κατεύθυνση αυτή ήταν η δραστική µείωση του προϋπολογισµού της Αρχιεπισκοπής από τα 30 εκατ. δολάρια, στα 22 εκατ.

Την ακριβώς αντίθετη πορεία µε τον προϋπολογισµό της Αρχιεπισκοπής Αµερικής ακολούθησε εκείνος για την κατασκευή του νέου ναού του Αγ. Νικολάου, που καταστράφηκε από την πτώση του νότιου πύργου, στην ανατολική πλευρά του πάρκου Λίµπερτι, στη Νέα Υόρκη, στο µέρος που είναι γνωστό πλέον ως Ground 0, µετά την καταστροφή που προκλήθηκε από το τροµοκρατικό χτύπηµα στους ∆ίδυµους Πύργους στις 11 Σεπτεµβρίου 2001. Ο ναός αποτελεί σύµβολο για την Ορθοδοξία στις ΗΠΑ, την Οµογένεια και την Αρχιεπισκοπή Αµερικής.

Για τον λόγο αυτό, ο νέος ιερός ναός, έργο το οποίο συγκαταλέγεται στα σηµαντικότερα της ποιµαντορίας του σηµερινού Αρχιεπισκόπου, κατασκευάζεται µε βάση σχέδια που φέρουν την υπογραφή του διάσηµου Ισπανού αρχιτέκτονα Σαντιάγο Καλατράβα, ο οποίος είχε σχεδιάσει το στέγαστρο του Ολυµπιακού Σταδίου της Αθήνας για τους Ολυµπιακούς Αγώνες του 2004 και µε αρχιτεκτονική φιλοσοφία που επιχειρεί να παραπέµπει στην Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης, ενώ θα τοποθετηθεί επένδυση από λευκό πεντελικό µάρµαρο. Το έργο ωστόσο έχει βγει εκτός χρονοδιαγράµµατος και αρχικού προϋπολογισµού. Οταν θεµελιώθηκε, τον Οκτώβριο του 2014, η αρχική επιδίωξη ήταν η κατασκευή του να έχει ολοκληρωθεί έως το φθινόπωρο του 2016, µε στόχο να συµπέσει µε τη συµπλήρωση ενός αιώνα από την ανέγερση του πρώτου ναού, έχοντας αρχικό προϋπολογισµό 30 εκατ. δολάρια. Μετά από καθυστερήσεις που σηµειώθηκαν, οι προβλέψεις αναθεωρήθηκαν προς τα επάνω, επιβαρύνοντας κυρίως την Αρχιεπισκοπή Αµερικής. Οπως ανέφερε σε σχετικό ρεπορτάζ του το CBS New York, ο προϋπολογισµός του έργου ανέβηκε στα 52 εκατοµµύρια δολάρια, µε ορίζοντα ολοκλήρωσης τον Οκτώβριο του 2018, δύο χρόνια µετά τον αρχικό στόχο που είχε τεθεί.

Την ίδια ώρα, ενισχύονται οι πληροφορίες που εµφανίζουν την Αρχιεπισκοπή Αµερικής να βρίσκεται εν µέσω ζυµώσεων για τη διαδοχή του Προκαθηµένου της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας των ΗΠΑ, µε οµογενειακά Μέσα να κάνουν λόγο ακόµα και επικείµενη παραίτηση του Αρχιεπισκόπου ∆ηµητρίου, κάτι το οποίο ο ίδιος διέψευσε. Το γεγονός, ωστόσο, είναι ότι η ισχυρότερη «επαρχία» του Οικουµενικού Θρόνου φαίνεται να εισέρχεται σε περίοδο κρίσης, µε «πρωταγωνιστές» τόσο τα οικονοµικά προβλήµατα όσο και τα σενάρια διαδοχής του κ. ∆ηµητρίου.