Ήταν Οκτώβριος του 2009, ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου επιβιβαζόταν στο αεροπλάνο για να μεταβεί στο Λουξεμβούργο έτσι ώστε να συμμετάσχει στο πρώτο του Eurogroup ως υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας. Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης ενημερώνει τους ομολόγους του ότι το έλλειμμα για το 2009 δεν θα διαμορφωθεί στο 6% του ΑΕΠ, αλλά θα φτάσει το 12,5%. Η ελληνική κρίση χρέους μόλις έχει ξεκινήσει.

Στις 28 Οκτωβρίου του ίδιου χρόνου στην Ελλάδα γιορτάζεται η εθνική επέτειος του «ΟΧΙ» αλλά στο Βερολίνο μία εμβληματική μορφή των Χριστιανοδημοκρατών αναλαμβάνει το υπουργείο Οικονομικών. Είναι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ο οποίος στο Eurogroup που θα γίνει έναν μήνα μετά θα μπει στην εξίσωση για την Ελλάδα και την οικονομία της.

Από τον Νοέμβριο του 2009 μέχρι σήμερα έχουν μεσολαβήσει 8 χρόνια, 4 πρωθυπουργοί, 113 Eurogroup και τρία προγράμματα στήριξης προς την Ελλάδα. Ο σταθερός παράγοντας όλα αυτά τα χρόνια ήταν ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, ο οποίος μέχρι τότε δεν είχε απασχολήσει ποτέ τόσο πολύ τα ελληνικά ΜΜΕ, τους Έλληνες πολιτικούς και τους Έλληνες πολίτες. Τρανή απόδειξη το γεγονός ότι κανείς δεν θυμάται ότι ο προκάτοχος του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ήταν ο σοσιαλδημοκράτης Πέερ Στάινμπρουκ.

Ο δρ. Σόιμπλε όμως ήταν εξαρχής αποφασισμένος να αφήσει το δικό του βαθύ αποτύπωμα. Το έδειξε από το πρώτο Eurogroup στο οποίο έλαβε μέρος.

Μιλώντας στους «Financial Times» παραδέχθηκε τις αδυναμίες του. «Ποτέ δεν ήμουν μεγάλος οικονομολόγος. Είμαι Γερμανός δικηγόρος. Δεν είναι τόσο συναρπαστικό. Και τα αγγλικά μου επίσης δεν είναι τόσο καλά» αναφέρει ο ίδιος και συνεχίζει «Και για τον λόγο αυτό, είχα μεγάλη ευχαρίστηση όταν πήγα στη συνάντηση αυτή και σεβασμό για τους συναδέλφους μου και για τα προβλήματα. Και ήμουν πρόθυμος να μάθω…».

Ο Γερμανός πολιτικός μάλιστα περιγράφει και τον διάλογο που είχε με την τότε ομόλογό του Κριστίν Λαγκάρντ. «Είχα επίσης ένα απόθεμα αυτοπεποίθησης από τη μακρά πολιτική μου εμπειρία.

Θυμάμαι να λέω στην τότε ομόλογό μου, τη Γαλλίδα υπουργό Οικονομικών Κριστίν Λαγκάρντ, έχετε περισσότερη εμπειρία, εργαστήκατε για μια μεγάλη αμερικανική δικηγορική εταιρεία, είχατε μεγάλη καριέρα και παίξατε τεράστιο ρόλο στη Γαλλία, αλλά εγώ καταλαβαίνω την πολιτική καλύτερα από εσάς». Ήταν ξεκάθαρο, ήθελε να γίνει ο πρωταγωνιστής και το κατάφερε.

Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, προσερχόμενος στη συνεδρίαση του τελευταίου του Eurogroup, δήλωσε με νόημα ότι «καταφέραμε τα οκτώ χρόνια της κρίσης να κρατήσουμε σταθερό το ευρώ» ενώ, κάνοντας έναν απολογισμό σε συνέντευξή του στους «Financial Times», υπεραμύνθηκε των πολιτικών του δηλώνοντας: «Η οικονομική πολιτική που εφαρμόσαμε ήταν μια προβλέψιμη, αξιόπιστη οικονομική πολιτική που έχτισε εμπιστοσύνη και παρήγαγε ανάπτυξη. Είμαι έτοιμος να υποστηρίξω απέναντι σε οποιονδήποτε ότι αυτή η πολιτική δημιούργησε μεγαλύτερη ανάπτυξη απ' οποιαδήποτε άλλη».

Αν το αποτύπωμά του στην οικονομική εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν τελικά τόσο ισχυρό όσο υποστηρίζει θα φανεί.

Η ιστορία όμως θα καταγράψει για τον Βόλφγκαγνκ Σόιμπλε ότι ήταν ο υπουργός που πρότεινε δύο φορές στην Ελλάδα την επιλογή του Grexit, έστω και προσωρινά, και τις δύο καλοκαίρι. Μία το 2011 στον Ευάγγελο Βενιζέλο και μία το 2015 στον Ευκλείδη Τσακαλώτο.

Την πρώτη πρόταση για έξοδο από την Ευρωζώνη που διατυπώθηκε σε ένα ξενοδοχείο στην πόλη Βρότσλαβ της Πολωνίας αποκάλυψε ο Ευάγγελος Βενιζέλος μιλώντας σε επιτροπή της Βουλής για την αντιμετώπιση του δημόσιου χρέους το 2016.

«Σε μια συνάντηση το καλοκαίρι του 2011 στην οποία μετείχαμε εγώ με τον κ. Ζαννιά και οι κύριοι Σόιμπλε και Άσμουσεν, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών μάς πρότεινε μήπως πάμε στη δραχμή. Μου είπε πως θα υπάρξει κρίση και πως μπορούν να βοηθήσουν με κάποια δισ. ευρώ και ένα καραβάνι αεροπορικό -μια αερογέφυρα- για να λύνει τα προβλήματα νοσοκομείων, σχολείων, παιδικών σταθμών και πως θα παίρνουμε από τις τράπεζες σφραγισμένα ευρώ - μη εμπορεύσιμα μέχρι την τύπωση εθνικού νομίσματος. Αυτό σημαίνει 50-60 ευρώ την εβδομάδα» είπε χαρακτηριστικά ο Ευάγγελος Βενιζέλος.

Τέσσερα χρόνια αργότερα, στις 11 Ιουλίου, και ενώ οι υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης συνεδρίαζαν, η εφημερίδα «Frankfurter Allgemeine Sonntag» αποκάλυπτε έγγραφο του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών που είχε σταλεί την προηγούμενη ημέρα στους υπουργούς Οικονομικών της Ευρωζώνης και μελετούσε δύο επιλογές για την ελληνική πλευρά. 

Στην πρώτη επιλογή η Ελλάδα θα μεταβίβαζε περιουσιακά στοιχεία ύψους 50 δισ. ευρώ σε ένα ταμείο, τα έσοδα του οποίου θα πήγαιναν για την αποπληρωμή του χρέους, μαζί με κατάθεση βελτιωμένων προτάσεων. Στη δεύτερη επιλογή θα υπήρχαν διαπραγματεύσεις στο Eurogroup για ένα «διάλειμμα» της Ελλάδας από την ευρωζώνη για μια περίοδο τουλάχιστον πέντε ετών, στην οποία θα αναδιαρθρωνόταν το χρέος της.

Σύμφωνα με αυτή την πρόταση, η Ελλάδα θα παρέμενε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα λάμβανε ανθρωπιστική βοήθεια και τεχνική συνδρομή.

Το έγγραφο του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε για το πενταετές Grexit ανέφερε:

Στις 9 Ιουλίου του 2015 η Ελλάδα κατέθεσε μια λίστα προτάσεων. Οι προτάσεις αυτές βασίζονται στο τελευταίο προσχέδιο το οποίο συντάχθηκε από την τρόικα, για την ολοκλήρωση της αξιολόγησης από το EFSF. Ωστόσο η Ελλάδα δεν ήταν σε θέση να ολοκληρώσει την αξιολόγηση.

Αυτές οι προτάσεις έχουν σοβαρές ελλείψεις σημαντικών μεταρρυθμίσεων για τον εκσυγχρονισμό της χώρας, για τη μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη. Για αυτό αυτές οι προτάσεις δεν μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για ένα εντελώς καινούριο, τριετές πρόγραμμα του ESM, όπως ζήτησε η Ελλάδα. Χρειαζόμαστε μία καλύτερη, βιώσιμη λύση, διατηρώντας και τη συμμετοχή του ΔΝΤ.

Αυτές είναι οι δύο επιλογές:

1. Οι ελληνικές Αρχές να βελτιώσουν γρήγορα και σημαντικά τις προτάσεις τους, με την πλήρη στήριξη της Βουλής τους. Οι βελτιώσεις πρέπει να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη, να διαβεβαιώσουν τη βιωσιμότητα του χρέους και την επιτυχή εφαρμογή του προγράμματος, ώστε να διασφαλιστεί η πρόσβαση στις αγορές μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος.

Οι βελτιώσεις περιλαμβάνουν:

α) Μεταφορά ελληνικών περιουσιακών στοιχείων ύψους 50 δισ. ευρώ σε ένα εξωτερικό ταμείο (trust fund) όπως ο Θεσμός Ανάπτυξης στο Λουξεμβούργο, ώστε να ιδιωτικοποιηθούν και να μειωθεί το χρέος.
β) Επαρκείς υπηρεσίες που θα ελέγχουν την ορθή εφαρμογή του προγράμματος.
γ) Αυτόματες περικοπές σε περίπτωση που δεν επιτυγχάνονται οι στόχοι του ελλείμματος.

2. Σε περίπτωση που η βιωσιμότητα του χρέους και η αξιόπιστη προοπτική εφαρμογή δεν μπορούν να διασφαλιστούν εκ των προτέρων, η Ελλάδα θα πρέπει, μέσω ταχέων διαπραγματεύσεων, να τεθεί σε ένα timeout από την ευρωζώνη, με ενδεχόμενη αναδιάρθρωση του χρέους. Αυτή η λύση θα συνοδεύεται από στήριξη για την Ελλάδα ως κράτος-μέλος της Ε.Ε. και για τους Έλληνες πολίτες, με ενίσχυση της ανάπτυξης, ανθρωπιστική και τεχνική βοήθεια στα επόμενα χρόνια. Θα συνοδευόταν επίσης από την ενίσχυση της διακυβέρνησης της νομισματικής ένωσης.

Η λύση του «διαλείμματος» θα πρέπει να συνοδευτεί από τη στήριξη της Ελλάδας ως μέλος της Ε.Ε. και των Ελλήνων πολιτών, με αναπτυξιακή, ανθρωπιστική και τεχνική βοήθεια τα επόμενα χρόνια. Η λύση αυτή θα πρέπει να συνοδεύεται επίσης από τη βελτίωση των κανόνων της οικονομικής και νομισματικής ένωσης και από ξεκάθαρα μέτρα για την ενίσχυση της ευρωζώνης.

Τελικά οι προτάσεις του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε δεν έγιναν ποτέ αποδεκτές από τους Έλληνες πολιτικούς και η ιστορία συνέχισε την πορεία της.

Χθες, 8 χρόνια μετά την εμφάνισή του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στο γερμανικό υπουργείο Οικονομικών, η εξίσωση της εμπλοκής του με την Ελλάδα λύθηκε οριστικά. Το αποτέλεσμα της λύσης της θα κριθεί από τους ιστορικούς και τους οικονομολόγους του μέλλοντος.