«Αυτό δεν μπορεί να γίνει επ' ουδενί λόγω» ήταν η ιστορική φράση του Κώστα Καραμανλή στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι το 2008, όταν πήρε τον λόγο για να απαντήσει στον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους. Ο τελευταίος κατά τη διάρκεια της τοποθέτησής του είχε τονίσει ότι «σε αναγνώριση της προόδου που έχουν επιτελέσει, το ΝΑΤΟ θα λάβει μία ιστορική απόφαση για την ένταξη τριών βαλκανικών χωρών, της Κροατίας, της Αλβανίας και της Μακεδονίας», προεξοφλώντας την απόφαση για είσοδο των παραπάνω χωρών στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, χωρίς όμως να υπολογίζει την στάση της Ελλάδας.

Το ημερολόγιο έγραφε 3 Απριλίου 2008 όταν ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας χάραξε ουσιαστικά την εθνική στρατηγική στο ζήτημα του ονόματος της γειτονικής χώρας, ορίζοντας ουσιαστικά τις «κόκκινες» γραμμές της Ελλάδας, τις οποίες μέχρι στιγμής δεν τόλμησε κανείς να πατήσει.

«Η σύνθετη ονομασία μπορεί να περιλαμβάνει και τον όρο Μακεδονία αλλά η γειτονική χώρα δεν θα έχει διαφορετική ονομασία για το εσωτερικό της και διαφορετικό για τις σχέσεις της με την Ελλάδα και τις διεθνείς σχέσεις της, θα ισχύει erga omnes -έναντι όλων».

Αυτή είναι η θέση την οποία ακολουθούν πιστά οι ελληνικές κυβερνήσεις που ακολούθησαν εκείνη του Κώστα Καραμανλή. Αυτή είναι άλλωστε και η θέση που υποστηρίζει ότι ακολουθεί και η κυβέρνηση Τσίπρα στις διαπραγματεύσεις που είναι σε εξέλιξη ενόψει της Συνόδου του ΝΑΤΟ, στην οποία αναμένεται να τεθεί εκ νέου το θέμα της εισόδου των Σκοπίων, προαπαιτούμενο της οποίας είναι η λύση του ζητήματος της ονομασίας.

Κι αν σήμερα φαίνεται απλό, πριν 10 χρόνια δεν ήταν καθόλου. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι η ελληνική κυβέρνηση καταψήφισε την πρόταση της υπερδύναμης των ΗΠΑ, συσπειρώνοντας γύρω της και άλλες ευρωπαϊκές χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Γερμανία και η Γαλλία. Ο τότε πρόεδρος της Γαλλίας, Νικολά Σαρκοζί, δήλωσε χαρακτηριστικά: «είμαστε αλληλέγγυοι με τους Έλληνες, πιστεύουμε ότι πρέπει να βρεθεί λύση. Έχω ουγγαρέζικες ρίζες, αλλά έχω και ελληνικές και τις αποδέχομαι πλήρως».

Είχε προηγηθεί τους περασμένους μήνες έντονο διπλωματικό παρασκήνιο με σειρά συναντήσεων ανάμεσα στις αντιπροσωπείες των δύο χωρών, με επισκέψεις και συναντήσεις της τότε υπουργού Εξωτερικών, Ντόρας Μπακογιάννη αλλά και με συνεχείς παρεμβάσεις των ΗΠΑ στο παρασκήνιο.

Οι τρεις εναλλακτικές ονομασίες που είχαν προταθεί προφορικά από τον μεσολαβητήτου ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς ήταν: Άνω Μακεδονία, Νέα Δημοκρατία της Μακεδονίας και Republika Maκedonja - Skopje. Και οι τρεις ονομασίες είχαν απορριφθεί.

Ενδεικτικά για το παρασκήνιο της ημέρας πριν την κρίσιμη ψηφοφορία είναι όσα περιγράφει στο βιβλίο "Καραμανλής off the record" ο δημοσιογράφος Μανώλης Κοττάκης.

Διαβάστε το απόσπασμα:

Η κρίσιμη ψηφοφορία επρόκειτο να διεξαχθεί την επομένη. Ο Καραμανλής ξύπνησε πρωί πρωί και άρχισε τη μελέτη: Κάλεσε τον Ρουσόπουλο στο δωμάτιό του και έδειχνε εμφανώς αγχωμένος για το πόσες χώρες θα συνταχθούν με τη θέση του και πόσες άλλες θα είναι απέναντί του. Είχε όμως ήδη πάρει την απόφασή του.

“Εχουμε πολλούς απέναντί μας!” διαπίστωσε. Ο υπουργός του, για να τον εμψυχώσει για τη δύσκολη μάχη που θα ακολουθούσε, του απάντησε:

“Πρόεδρε, όταν έχεις πάρει την απόφασή σου και μπαίνεις στο πεδίο της μάχης, ισχύει αυτό που έλεγε ο Θόδωρος Κολοκοτρώνης:

– Αντε, παλικάρια μου, και με τη βοήθεια του Θεού πάμε να τους αλλάξουμε την Παναγία!”».

Τη στάση της Ελλάδας στο ζήτημα της ονομασίας των Σκοπίων αποσαφήνισε ο Κώστας Καραμανλής μιλώντας στη Βουλή κατά τη διάρκεια του κοινοβουλευτικού ελέγχου.