Οι «προστατευόμενοι μάρτυρες» στην υπόθεση Νοvartis, δηλαδή μάρτυρες που κινδυνεύει η ζωή τους – από ποιόν άραγε; - και ζητούν πολιτική προστασία και που τα στοιχεία τους γνωρίζει μόνο ο Εισαγγελέας … και ο Τζανακόπουλος, και ο Πολάκης, και ο Παπαγγελόπουλος και ο Κοντονής και ο Πρωθυπουργός και ίσως πια και το μισό υπουργικό συμβούλιο, παρανόμως ωστόσο, δεν είναι κάτι πρωτόγνωρο για την Ελλάδα.

Στην χώρα μας από το 2001 ο νόμος των προστατευόμενων μαρτύρων που αφορούσε τους μάρτυρες κατά του οργανωμένου εγκλήματος, επεκτάθηκε και στους μάρτυρες κατά της τρομοκρατίας,  με αφορμή την δίκη για την 17 Νοέμβρη, ενώ από το 2007 με αφορμή την δίκη τη Χρυσής Αυγής,  ο νόμος αφορά και  τους μάρτυρες που καταγγέλλουν περιπτώσεις κατά του  δημοσίου συμφέροντος.  

Ωστόσο, στις πιο πολύκροτες υποθέσεις που συγκλόνισαν την χώρα, την κοινωνία και την πολιτική ζωή του τόπου, ο θεσμός του προστατευόμενου μάρτυρα… έπεσε στο κενό, και οι προστατευόμενοι μάρτυρες έμειναν… απροστάτευτοι.  

Αυτό συνέβη είτε από γκάφες της δικαιοσύνης ή όχι -  όπως συμβαίνει με την περίπτωση των «προστατευόμενων μαρτύρων» της Novartis που τελικά τους γνωρίζουν όλοι στην κυβέρνηση- είτε από άγνοια των μαρτύρων που αυτοαποκαλύφθηκαν μόνοι τους, είτε από… φόβο.  

Οι «παρόντες»

Η «γνωριμία» του ελληνικού κοινού με τον όρο «προστατευόμενος μάρτυρας» έχει γίνει στη δίκη για την τρομοκρατική οργάνωση «17».

Στην συγκεκριδμένη δίκη ο μάρτυρας με τον κωδικό «Α1» και ο μάρτυρας με τον κωδικό «Α2» που βρίσκονταν στην ειδική αίθουσα όπου διεξάγονταν η δίκη, όταν άκουσαν τις κωδικές  ονομασίες τους σηκώθηκαν όρθιοι και «αυτοσυστήθηκαν» στην αίθουσα δηλώνοντας,  «παρόντες».  

Οι ανώνυμοι με ονοματεπώνυμο

Στην δίκη της Χρυσής Αυγής και πάλι την αίθουσα του δικαστηρίου, παρ’ ότι υπήρχε μεγαλύτερη πια εμπειρία και πάλι οι «προστατευόμενοι μάρτυρες» έμειναν… εκτεθειμένοι, αφού τόσο τα ηγετικά στελέχη της Χρυσής Αυγής που κατηγορούνταν δήλωναν παντού ότι γνώριζαν τα στοιχεία των μαρτύρων. Ωστόσο και κατά την διάρκεια της δίκης υπήρξαν… θεματάκια.

Οι «προστατευόμενοι μάρτυρες» με … ονοματεπώνυμο ωστόσο, κατέθεταν με … αλλοιωμένη φωνή και υπήρξαν πολλές αντιδράσεις από τους κατηγορούμενους ότι υπάρχει και υποβολέας για τις απαντήσεις που δίνουν, αμφισβητώντας την όλη διαδικασία.  

«Προστατευόμενη»… απροστάτευτη

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η περίπτωση στην υπόθεση της Siemens και την πρώην γραμματέα του Μιχάλη Χριστοφοράκου όπου ούτε στην δική της περίπτωση λειτούργησε ο θεσμός του προστατευόμενου μάρτυρα.  

Η κ. Κατερίνα Τσακάλου, η τέως γραμματέας του Μιχάλη Χριστοφοράκου, βασική μάρτυρας της υπόθεσης είχε πέσει θύμα ξυλοδαρμού. Η κ. Τσακάλου είχε ενταχθεί στο πρόγραμμα προστασίας μαρτύρων. Ωστόσο, λόγο … περικοπών είχε μειωθεί η φρουρά της.  

Μάρτυρες «είπα ξείπα»

Μια από τις περιπτώσεις, τέλος, που ο θεσμός του προστατευόμενου μάρτυρα δεν λειτούργησε ήταν και στην υπόθεση των «νονών της νύχτας», όπου υπήρχαν 150 καταστηματάρχες ως προστατευόμενοι μάρτυρες.

Ωστόσο… φαίνεται ότι δεν ήταν αρκετά… καλυμμένοι αφού την  κρίσιμη στιγμή μόνο οι 2 τελικά μίλησαν για εκβιασμό στις καταθέσεις τους, ενώ όλοι οι υπόλοιποι δήλωσαν ότι γνώριζαν τους κατηγορούμενους αλλά ποτέ δεν τους ζήτησαν χρήματα για προστασία, παρά μονάχα προϊόντα από τα καταστήματά τους όπως π.χ. ψάρια.