Ντάνιελ Εκ: Ο άνθρωπος που έσωσε τη μουσική
Και μόλις έγινε δισεκατομμυριούχος.
Αυτός ο ντροπαλός 35χρονος Σουηδός, με το χλωμό πρόσωπο και το ξυρισμένο κεφάλι, δεν θυμίζει σε τίποτα έναν ροκ σταρ.
Και όμως, ο Ντάνιελ Εκ είναι ο ισχυρότερος άνθρωπος στην παγκόσμια βιομηχανία της μουσικής. Το έγκυρο περιοδικό Billboard έγραφε για αυτόν πέρυσι: «Για πρώτη φορά από τότε που το Napster αποδεκάτισε τις πωλήσεις της μουσικής, η βιομηχανία δίνει σημάδια ζωής. Και για αυτό το γύρισμα της τύχης της, ευθύνεται ένας άνθρωπος». Χθες, ακόμα και η Wall Street υποκλίθηκε στον επιχειρηματία που έσωσε τη μουσική, καθώς η είσοδος της εταιρείας του, της Spotify, στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, ανέβασε την αποτίμησή της πάνω από τα 26 δισ. δολάρια και την προσωπική περιουσία του Εκ στα 2,5 δισ. δολάρια.
Το χρήμα, βέβαια, έχει πάψει να αποτελεί κίνητρο για τον Ντάνιελ Εκ εδώ και χρόνια. Για την ακρίβεια, εάν έφτασε να θεωρείται σήμερα ο σωτήρας της μουσικής, το οφείλει στο γεγονός ότι τα πλούτη που απέκτησε σε πολύ νεαρή ηλικία τον έκαναν δυστυχισμένο.
Σαν προγραμματιστής με σπάνιο ταλέντο, ο Εκ ξεκίνησε να βγάζει τα πρώτα του χρήματα από το ίντερνετ σε ηλικία 14 ετών. Και στα 22 του χρόνια είχε κιόλας επιτύχει το στόχο της ζωής του, που δεν ήταν άλλος από το να γίνει πλούσιος. Έχοντας πουλήσει την online διαφημιστική εταιρεία του, Advertigo, αντί 1,25 εκατ. δολαρίων, ο Εκ αποφάσισε να… συνταξιοδοτηθεί. Νοίκιασε ένα μεγάλο σπίτι στην Στοκχόλμη, αγόρασε μια κόκκινη Ferrari και άρχισε να γυρίζει στα κλαμπ, όπου έκλεινε πάντα τα καλύτερα τραπέζια και περιστοιχιζόταν από εντυπωσιακά κορίτσια. Αφότου έζησε τη μεγάλη ζωή για έναν χρόνο, μια μέρα συνειδητοποίησε ότι ήταν δυστυχισμένος. «Δεν είχα ιδέα πώς ήθελα να ζήσω τη ζωή μου. Κανείς δεν σου μαθαίνει τι να κάνεις όταν γίνεις οικονομικά ανεξάρτητος», θα παραδεχόταν αργότερα.
Έτσι, πούλησε τη Ferrari, ξενοίκιασε το διαμέρισμα και μετακόμισε σε μια καλύβα, κοντά στο σπίτι των γονιών του, για να σκεφτεί τι ήθελε να κάνει στη ζωή του. Αλλά οι σκέψεις του πάντα γυρνούσαν στη βιομηχανία της μουσικής. Όπως πολλοί νέοι της γενιάς του, ο Εκ είχε εμμονή με το Napster, την πρωτοποριακή για την εποχή της υπηρεσία file sharing, που με την υπόσχεση των δωρεάν απεριόριστων τραγουδιών, άνοιξε την πόρτα στην πειρατεία και γονάτισε τη βιομηχανία της μουσικής, πριν οι δισκογραφικές εταιρείες καταφέρουν να τη «σκοτώσουν» για της δικαστικής οδού. «Ξανά και ξανά σκεφτόμουν ότι το Napster ήταν μια τόσο καταπληκτική εμπειρία για τον καταναλωτή και ήθελα να δω εάν μπορούσε να γίνει μια βιώσιμη επιχείρηση», εξηγεί.
Κάπως έτσι, γεννήθηκε το Spotify, δηλαδή ένα «τζουκ μποξ στο cloud», που με μια συνδρομή περίπου 10 ευρώ το μήνα (ή ακόμα φθηνότερα στην Ελλάδα) δίνει νόμιμη και on demand πρόσβαση σε εκατομμύρια τραγούδια. Σήμερα, περίπου 175 εκατ. άτομα χρησιμοποιούν το Spotify, ενώ περισσότεροι από 70 εκατ. χρήστες πληρώνουν κατά μέσο όρο 5 δολάρια το μήνα, για να αποκτήσουν πρόσβαση σε 35 εκατ. τραγούδια, playlists και podcasts.
Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι η υπηρεσία κατάφερε να φέρει την επανάσταση σε μία σχεδόν πεθαμένη βιομηχανία, αλλάζοντας τον τρόπο με τον οποίο ο κόσμος ακούει μουσική. Το πρόβλημα του Εκ, ωστόσο, είναι ότι παρότι κατάφερε να καθιερώσει το streaming σαν τον βασικό τρόπο «κατανάλωσης» της μουσικής στις ΗΠΑ αλλά και αλλού, δεν έχει μπορέσει να βγάλει κέρδος από το επίτευγμά του αυτό.
Η Spotify εμφανίζει αύξηση ζημιών τα τελευταίων τρία χρόνια, παρότι οι πωλήσεις της τετραπλασιάστηκαν. Η αιτία είναι η συμφωνία της με τις μεγάλες δισκογραφικές εταιρείες, στις οποίες η εταιρεία αναγκάζεται να πληρώνει τουλάχιστον 75 σεντς για κάθε ένα δολάριο που εισπράττει.
Οι φήμες θέλουν τον Εκ να πραγματοποίησε συναντήσεις με τα αφεντικά των μεγάλων δισκογραφικών εταιρειών πριν από την είσοδο της Spotify στη Wall Street, ελπίζοντας να κλείσει μια ευνοϊκότερη για αυτόν συμφωνία. Το σίγουρο είναι ότι πλέον, εκτός από τον Εκ, ολόκληρη η βιομηχανία της μουσικής έχει συμφέρον να διασφαλίσει την επιβίωση του Spotify. «Εάν δεν είναι ήδη too big to fail (πολύ μεγάλη για να αποτύχει), τότε σίγουρα οδεύει με ταχείς ρυθμούς προς αυτή την κατεύθυνση», έγραφε το Billboard για την υπηρεσία που νεκρανάστησε τις πωλήσεις της μουσικής.