Το τέλος μιας εποχής -τουλάχιστον σε επίπεδο συμβολισμών- έφτασε και για την Κούβα. Η νησιωτική χώρα της Κεντρικής Αμερικής αποχαιρετά τον τελευταίο Κάστρο, ο οποίος αποφάσισε να αποχωρήσει από την ηγεσία. Την αρχή είχε κάνει ο Φιντέλ το 2006, όταν αντιλήφθηκε ότι δεν μπορούσε πλέον να συνεχίσει για λόγους υγείας. Τότε ανέλαβε ο αδελφός του Ραούλ, κρατώντας το τιμόνι για 12 χρόνια. Τα έτη όμως τον βάρυναν και έτσι λίγο πριν τα 90 λέει «adios».

Την ημέρα της αποχώρησής του το ημερολόγιο δείχνει 19 Απριλίου 2018. Η επιλογή της ημέρας δεν έγινε τυχαία. Πώς θα μπορούσε άλλωστε; Η 19η Απριλίου συμπίπτει με την 57η επέτειο από τη νίκη των Κουβανών στον Όρμο των Χοίρων. Τότε που ο Αμερικανός πρόεδρος Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι έστειλε στο νησί ομάδα εξόριστων Κουβανών για να ανατρέψει τον Κάστρο. Χωρίς κανένα αποτέλεσμα.

Οι συμβολισμοί δεν σταματούν εδώ, καθώς ο άνθρωπος που θα αναλάβει την εξουσία είναι 57 ετών και δεν είχε καν γεννηθεί όταν επικράτησε η επανάσταση. Ο λόγος για τον Ντίας Κανέλ, πρόσωπο της απολύτου εμπιστοσύνης του Ραούλ Κάστρο.

Για την ιστορία, ο Ραούλ δεν θα πάει ακριβώς στο σπίτι του, να φορέσει το ψάθινο καπέλο και να φωτογραφίζεται με ξένους ηγέτες όπως έκανε ο Φιντέλ. Θα αναλάβει να επιτηρεί και να συμβουλεύει τον αντικαταστάτη του, παραμένοντας στην ηγεσία του Κ.Κ. μέχρι το 2021. Τα πράγματα πρέπει να γίνουν σταδιακά, αυτό υπήρξε ανέκαθεν το «Δόγμα Ραούλ».

Και ποια είναι αυτά τα «πράγματα»; Οι οικονομικές αλλαγές που θα επιτρέψουν στην Κούβα να είναι η… Κούβα. Το ζήτημα είναι πλέον καυτό, καθώς η Βενεζουέλα, που στάθηκε στο πλευρό του νησιού την τελευταία 15ετία, αντιμετωπίζει τεράστια οικονομικά προβλήματα και δεν είναι σε θέση να προσφέρει στον ίδιο βαθμό.

Ο ίδιος ο Ραούλ Κάστρο έχει αναγνωρίσει ότι οι ζωτικής σημασίας οικονομικές αλλαγές έμειναν πίσω τα τελευταία χρόνια, κυρίως γιατί οι σκληροπυρηνικοί του Κ.Κ. δεν θέλουν ούτε να ακούσουν για ιδιωτικό τομέα και περιορισμό της κρατικής παρέμβασης.

Είναι οι ίδιοι που είδαν με σκεπτικισμό τα ανοίγματα και το ειδύλλιο του τέως προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, λίγο προτού παραδώσει τα κλειδιά του Λευκού Οίκου στον Ντόναλντ Τραμπ.

Για τον νέο πρόεδρο της Κούβας οι προκλήσεις θα είναι πολλές και από την πρώτη στιγμή. Θα καταφέρει να προχωρήσει τις οικονομικές αλλαγές; Θα καταφέρει να πείσει τους συμπατριώτες του ότι υπάρχει ζωή στην Κούβα και χωρίς τους Κάστρο;

Και πώς θα χειριστεί την αυξανόμενη (λεκτική) επιθετικότητα των ΗΠΑ του Ντόναλντ Τραμπ; Για τον Αμερικανό πρόεδρο η Κούβα είναι μια δικτατορία που καταπατά τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ατομικές ελευθερίες. Κοντολογίς, δεν έχει καλύτερη εικόνα για την Κούβα από αυτήν που έχει για το Μεξικό... 

Τις απόψεις Τραμπ για την Κούβα συμμερίζονται και οι εκατοντάδες χιλιάδες Κουβανών που ζουν στη Φλόριντα: Ας μην ξεχνάμε ότι την ημέρα που πέθανε ο Φιντέλ Κάστρο (25 Νοεμβρίου 2016) στο Μαϊάμι στήθηκε κανονική φιέστα. Οι «απέναντι» τηρούν στάση αναμονής, ελπίζοντας σε έναν νεότερο ηγέτη που δεν φορά χακί στολή.

Ο Ντίας Κανέλ θεωρείται χαμηλών τόνων, διαλλακτικός και φιλικότερος σε θέματα που έχουν να κάνουν με ανθρώπινα δικαιώματα. Θα πορευθεί βέβαια κρατώντας τον Ραούλ από το χέρι. Το μέλλον θα δείξει αν και πότε θα αφήσει αυτό το χέρι και θα βρει τη δική του περπατησιά.