Πώς επέστρεψε ο εφιάλτης της χρεοκοπίας στην Αργεντινή
Επίκαιρο και πάλι το σύνθημα «να φύγουν όλοι»
Και μόνο η λέξη ΔΝΤ (IMF στα ισπανικά) ξυπνά μνήμες ολέθρου στην Αργεντινή. Και αυτές ακριβώς τις μνήμες φαίνεται ότι ξύπνησε η απόφαση -μέσω διαγγέλματος τον Μάιο του 2018- του προέδρου της χώρας Μαουρίσιο Μάκρι να ζητήσει δάνειο 50 δισ. δολαρίων από το Ταμείο.
Τα διαγγέλματα ήταν η αγαπημένη συνήθεια της προκατόχου του στην προεδρία (2007-2015) Κριστίνα Φερνάντες ντε Κίρσνερ. Συχνά-πυκνά το τηλεοπτικό πρόγραμμα διέκοπτε μια σύνδεση σε εθνικό επίπεδο και την αναγγελία ότι η πρόεδρος θα μιλήσει. Συνήθως μιλούσε με τις ώρες.
Αυτά σταμάτησαν σχεδόν από το 2015 και μετά, όταν ανέλαβε ο Μάκρι. Ο ίδιος τα θεωρούσε λαϊκιστική προπαγάνδα τόσο αγαπητή στους περονιστές. Αναγκάστηκε να κάνει το ίδιο για να εξηγήσει τους λόγους που η χώρα χτύπησε και πάλι την πόρτα της Κριστίν Λαγκάρντ.
Ήταν το μακρινό 1957 που η Αργεντινή ζήτησε για πρώτη φορά χρήματα από το Ταμείο. Τις δεκαετίες του 1950, 1960 και 1970 η χώρα γνώριζε δύο ειδών κυβερνήσεις: πολιτικές από τους Ριζοσπάστες (οι περονιστές ήταν εκτός νόμου και ο Περόν στην εξορία) και στρατιωτικές δικτατορίες που τις ανέτρεπαν.
Όμως η αποθέωση του Ταμείου ήρθε τη δεκαετία του 1990, τη «χρυσή» (εικονική) δεκαετία που η χώρα είχε συνδέσει την τύχη της με το δολάριο. Κατάληξη εκείνου του μοντέλου ήταν η κατάρρευση της οικονομίας το 2001.
Η χώρα πέρασε μια μεγάλη περίοδο οικονομικής και κυρίως κοινωνικής παρακμής, μέχρι που ήρθε στα πράγματα, το 2007, ο άγνωστος περονιστής Νέστορ Κίρσνερ. Κατάφερε να αποπληρώσει το ΔΝΤ και να «κουρέψει» μεγάλο μέρος του χρέους. Ήταν οι εξαγωγές πρώτων υλών που έφερναν χρήμα στην Αργεντινή και αισιοδοξία ότι η χώρα απαλλάχθηκε από το μισητό Ταμείο και την Ουάσινγκτον.
Οι καλές εποχές τέλειωσαν κάπου μετά το 2012. Η χώρα είχε απομονωθεί από τις διεθνείς αγορές, τύπωνε χρήμα για να δανείζει τον εαυτό της ή περίμενε επενδύσεις από την Κίνα και τη Ρωσία. Και δεν έδινε σε κανέναν λογαριασμό. Παρά τις προειδοποιήσεις του Ταμείου.
Σε ένα από τα πιο χαρακτηριστικά επεισόδια εκείνης της περιόδου ήταν η απόφαση της τότε προέδρου Κριστίνα Φερνάντες (σύζυγος του Κίρσνερ) να μην πληρώσει τα κερδοσκοπικά funds που δεν είχαν αποδεχθεί το «κούρεμα» και ζητούσαν όλα τα κεφάλαια που είχαν δανείσει (φτηνά) στην Αργεντινή.
Οι περονιστές έφυγαν από την εξουσία το 2015 και ο νέος πρόεδρος Μάκρι αποφάσισε να ανοίξει τη χώρα στο διεθνές περιβάλλον. Πλήρωσε μάλιστα τα 9,3 δισ. δολάρια στα κερδοσκοπικά funds, για να στείλει το μήνυμα. Αλλά δυστυχώς δεν κατάφερε να εμπεδώσει στις διεθνείς αγορές ότι η οικονομία είναι σε φόρμα και το εθνικό νόμισμα, το πολυβασανισμένο πέσο, ανθεκτικό στις τρικυμίες. Και πώς να το πετύχει, όταν η λατρεία των συμπολιτών του στο δολάριο είναι βαθύτατα ριζωμένη;
Πώς να αντέξει η Αργεντινή και το πέσο τον τυφώνα Τραμπ που ήρθε να μιλήσει για δασμούς, να ανεβάσει τα επιτόκια και να χτυπήσει έτσι τις ανερχόμενες οικονομίες; Η ισοτιμία του πέσο με το δολάριο έφτασε στα 23,08 πέσος. Η Κεντρική Τράπεζα έριξε στην αγορά 5 δισ. δολάρια για να το στηρίξει και αύξησε τα επιτόκια στο 40%. Κανένα αποτέλεσμα. Το ΔΝΤ και η «προληπτική γραμμή» ήταν μονόδρομος.
Όμως η ανακούφιση που όλοι περίμεναν δεν ήρθε. Η πτώση του πέσο συνεχίστηκε όλο το καλοκαίρι, παρά τις προσπάθειες και τις παρεμβάσεις της Κεντρικής Τράπεζας (BCRA). Η κατάσταση ανάγκασε τον πρόεδρο Μάκρι να προχωρήσει και σε νέο έκτακτο διάγγελμα, λέγοντας ότι θα ζητήσει την άμεση εκταμίευση δόσεων από το ΔΝΤ.
Και αν ακόμα η Λαγκάρντ ανταποκρίθηκε, λέγοντας ότι θα εξεταστεί το αίτημα, οι αγορές δεν λένε να ησυχάσουν: Το Χρηματιστήριο του Μπουένος Άιρες έκλεισε την Τετάρτη 29 Αυγούστου με πτώση 5,11%, ενώ το πέσο έφτασε στα 34:1 δολάριο ΗΠΑ.
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, τα συνδικάτα ετοιμάζονται για γενική απεργία στις 25 Σεπτεμβρίου.
Ο Μάκρι έχει έναν ακόμα χρόνο στην εξουσία και δεν έχει κρύψει την επιθυμία του να διεκδικήσει και νέα θητεία (το Σύνταγμα δίνει δικαίωμα για δύο συνεχόμενες τετραετίες). Τα πράγματα δεν είναι καθόλου ρόδινα για τον επιχειρηματία-πολιτικό που ήρθε να βάλει τέλος στην 12ετή κυριαρχία των περονιστών. Υπό αυτές τις συνθήκες αρκετοί αμφιβάλουν αν θα καταφέρει να φτάσει έως τις εκλογές του Οκτωβρίου 2019.
Ακόμα και αν το σύνολο σχεδόν της προηγούμενης κυβέρνησης -από την τέως πρόεδρο Κριστίνα Φερνάντες, τον τέως αντιπρόεδρο Αμάδο Μπουδού και κορυφαίους υπουργούς- είναι στη φυλακή ή οδεύουν στη φυλακή για οικονομικά σκάνδαλα.
Το σύνθημα του 2001 -τη δραματική εκείνη χρονιά της χρεοκοπίας- ήταν «να φύγουν όλοι». Δεν θέλει πολύ να ξαναγίνει επίκαιρο.