Στη λίμνη Πρεσπών και ειδικότερα στο χωριό Ψαράδες, που αποτελεί και το ακροτελεύτιο γεωγραφικό όριο της Ελλάδας, έμελλε να γραφτεί, την προηγούμενη Κυριακή, η θλιβερή πράξη «παράδοσης» του ονόματος της Μακεδονίας. Εκεί, στην όχθη της λίμνης, τοποθετήθηκε μία πρόχειρη σκηνή και οι υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και ΠΓΔΜ, παρουσία των πρωθυπουργών των δύο χωρών Αλέξη Τσίπρα και Ζόραν Ζάεφ, υπέγραψαν την αναγνώριση της γειτονικής χώρας με το όνομα Βόρεια Μακεδονία. Μοναδική εστία αντίστασης στο ακριτικό χωριό με τους λιγοστούς κατοίκους, που είχε αποκλειστεί από τις δυνάμεις της Αστυνομίας, ήταν ο πένθιμος ήχος από τις καμπάνες που χτυπούσε, τη στιγμή της υπογραφής της συμφωνίας μεταξύ των δύο πλευρών, ο εφημέριος του Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου π. Κωνσταντίνος Σταυρίδης.

Η συμβολική αυτή κίνηση, όπως ο ίδιος μας εξήγησε, έγινε «γιατί με την παράδοση του όρου Μακεδονία στη γειτονική χώρα, παραδίδεται και ένα κομμάτι της ψυχής μας». Αυτό όμως που αξίζει ιδιαίτερης αναφοράς και αποκαλύπτουν σήμερα τα «Π» είναι πως, τη στιγμή που υπογραφόταν η συμφωνία και οι καμπάνες χτυπούσαν πένθιμα, άνθρωπος από την ασφάλεια του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα έσπευσε στον πατέρα Κωνσταντίνο να ζητήσει τον λόγο και να τον ρωτήσει γιατί συμβαίνει αυτό.

«Ηρθε ένας αστυνομικός τη στιγμή που χτυπούσε πένθιμα η καμπάνα και με ρώτησε γιατί συμβαίνει τώρα κάτι τέτοιο και του απάντησα πως αυτή την εντολή έχω από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Θεόκλητο, ενώ παράλληλα τελούμε και ένα μνημόσυνο υπέρ των 24 σφαγιασθέντων ιερέων στις 16 Ιουνίου του 1906 ή 1907, αν θυμάμαι καλά, δηλαδή την ίδια ημέρα με την υπογραφή της συμφωνίας και γι’ αυτό η καμπάνα θα συνεχίσει να χτυπάει, του αποκρίθηκα», μας ανέφερε ο π. Κωνσταντίνος και πρόσθεσε: «Είμαι βαθιά θλιμμένος γιατί υπογράφηκε η θανατική καταδίκη της Μακεδονίας. Είμαστε σε περίοδο πένθους». Τα «Π» πραγματοποίησαν οδοιπορικό στα χωριά των Πρεσπών, σε έναν τόπο που έχει έντονη την ιστορική μνήμη των Μακεδονομάχων.

Σε κάθε καφενείο συναντάς τα κάδρα του καπετάν Κώττα με τους συντρόφους του, αλλά και αυτό του Παύλου Μελά, το κεφάλι του οποίου το έκοψαν οι Μακεδονομάχοι για να μην αναγνωρίσουν το πτώμα του οι Τούρκοι και το έκρυψαν στην Αγία Τράπεζα που βρισκόταν στο παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής στο χωριό Πισοδέρι, ενώ το υπόλοιπο ακέφαλο σώμα του το μετέφεραν στην Καστοριά. Οι εναπομείναντες κάτοικοι των χωριών είναι όλοι τους απόγονοι των αντρών αυτών που αγωνίστηκαν κατά την περίοδο του Μακεδονικού αγώνα. Αυτό μας το πιστοποίησε και ο Γερμανός Χριστιανόπουλος, κάτοικος και επιχειρηματίας από τους Ψαράδες Πρεσπών, ο οποίος μας ανέφερε πως «σε αυτό το χωριό όλοι έχουμε κάποιον παππού που πολέμησε γι’ αυτόν τον τόπο, γι’ αυτό και δεν μας αρέσει η συμφωνία. Νιώθουμε προδομένοι».

Ο κ. Χριστιανόπουλος έχει μία επιχείρηση εστίασης ακριβώς πάνω στη συνοριογραμμή της χώρας μας και ήταν εκεί, τη στιγμή της συμφωνίας, η οποία υπογράφηκε στα 10 μέτρα από την πόρτα του μαγαζιού του. Οταν του ζητήσαμε να σχολιάσει τι είδε, εκείνος μας απάντησε πως «δεν μπορούσαμε να δούμε τίποτα. Τα μέτρα ασφαλείας ήταν δρακόντεια» και συνέχισε λέγοντας πως «όλη η περιοχή ήταν σαν αστακός. Δεν μπορούσε να πλησιάσει άνθρωπος στο χωριό μας και όλοι αυτοί που ήρθαν εδώ υπέγραψαν και έφυγαν.

Ο κύριος Τσίπρας ούτε που δέχτηκε να μας πει ένα “γεια” και να μας χαιρετήσει». Στα μέτρα ασφαλείας στάθηκε και ο 49χρονος γεωργοκτηνοτρόφος Νίκος Κακαράτζας, ο οποίος μας είπε πως «ο κ. Τσίπρας προσγειώθηκε με το ελικόπτερό του στο Πατουλίδειο Πολιτιστικό Κέντρο, λίγα χιλιόμετρα δηλαδή έξω από τους Ψαράδες» και συνέχισε τονίζοντας πως «για τα λίγα αυτά χιλιόμετρα που θα έκανε οδικώς ο κύριος Τσίπρας αποκλείστηκε η περιοχή και είχαμε 1.250 αστυνομικούς για περίπου 1.000 κατοίκους των Πρεσπών. Δηλαδή, ήταν παραπάνω οι αστυνομικοί από τους κατοίκους κι όλα αυτά μάλλον γιατί η συμφωνία του κ. Κοτζιά ήταν τόσο... καλή», ανέφερε με ειρωνικό μειδίαμα.  

«Έδωσαν μαζί και τις ψυχές που θυσιάστηκαν»  

Οι κάτοικοι των Πρεσπών νιώθουν προδομένοι από την ελληνική κυβέρνηση. Αυτό ήταν κάτι που μας επισήμανε αρκετές φορές και ο Χρήστος Γεωργίου, κάτοικος της περιοχής. «Νιώθουμε ότι μας πούλησαν», μας είπε και συνέχισε: «Εγώ γεννήθηκα και μεγάλωσα στο χωριό Κώττα, που πήρε το όνομα από τον μεγάλο οπλαρχηγό καπετάν Κώττα. Οποτε πάω στο πατρικό μου και βλέπω το σπίτι του καπετάνιου, αισθάνομαι πλέον πως οι κύριοι Τσίπρας, Καμμένος και Κοτζιάς παραχώρησαν την ψυχή όλων όσων θυσιάστηκαν και πάντα αναρωτιέμαι, αφού αυτοί πλέον είναι Μακεδόνες πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας, εμείς τι είμαστε; Υπάρχει και Νότια Μακεδονία»; αναρωτήθηκε.

Ο δρόμος από τις Πρέσπες στη Φλώρινα είναι γεμάτος αγάλματα και μνημεία που μαρτυρούν τις μάχες που έγιναν στην περιοχή. Παντού «συναντάς» τους οπλαρχηγούς, που αποτελούν κομμάτι της ένδοξης Ιστορίας αυτού του τόπου. Ο Θεόφιλος Γεωργίου, επιχειρηματίας στο χωριό Ανταρτικό, μας μίλησε για αυτούς.

Εκτός από τον πατέρα Κωνσταντίνο, που χτύπησε πένθιμα τις καμπάνες την ημέρα της συμφωνίας, αντέδρασαν όμως και τα Μακεδονικά Σωματεία της ευρύτερης περιοχής. Ο 55χρονος Γιάννης Γούναρης, μέλος της επιτροπής αγώνα που διοργάνωσε το συλλαλητήριο της περιοχής, μας εξήγησε πως εκείνη την ημέρα υπήρχε ομιλία και συγκέντρωση στο χωριό Βίγλα. «Περίπου 140 με 150 λεωφορεία και χιλιάδες αυτοκίνητα που δημιούργησαν μποτιλιάρισμα 3,5 χλμ., συγκεντρωθήκαμε στη Βίγλα για να εκφράσουμε την αντίθεσή μας σε αυτή την προδοτική συμφωνία του ανιστόρητου Ν. Κοτζιά», μας είπε και πρόσθεσε πως «στη συνέχεια κατευθυνθήκαμε στο Πισοδέρι, το οποίο απέχει 40 χλμ. από τους Ψαράδες που ήταν ο κ. Τσίπρας. Εκεί επιτέθηκαν στον κόσμο, στους οικογενειάρχες. Τα ΜΑΤ χρησιμοποίησαν χημικά και έριχναν ξύλο σε όποιον έβλεπαν».

Ο κ. Γούναρης καθ’ όλη τη διάρκεια της συζήτησής μας ήταν αρκετά φορτισμένος και τόνισε ότι ο αγώνας τους κατά της συμφωνίας θα συνεχιστεί και θα κλιμακωθεί. Ολη αυτή τη στενοχώρια των ντόπιων κατοίκων, όπως είναι φυσικό, την εισπράττουν και οι δήμαρχοι της περιοχής. Ο Παναγιώτης Πασχαλίδης, δήμαρχος Πρεσπών, μίλησε αποκλειστικά στα «Π» και αφού ανέφερε πως το δημοτικό συμβούλιο Πρεσπών πήρε ομόφωνη απόφαση, με την οποία εναντιώνεται στη χρήση του όρου «Μακεδονία» από τη γείτονα χώρα, στη συνέχεια μας είπε πως υποδέχτηκε τον Αλέξη Τσίπρα τιμώντας τον θεσμικό του ρόλο στην ιστορική αυτή συνάντηση. Από την πλευρά του, ο δήμαρχος Φλώρινας, Γιάννης Βοσκόπουλος, δήλωσε κάθετα αντίθετος στη συμφωνία. «Θα ανοίξει τον ασκό του Αιόλου και μόνο δεινά αναμένεται να φέρει στον τόπο μας», είπε χαρακτηριστικά.  

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ, Σάββατο 23 Ιουνίου 2018