Το 2018 ήταν μια χρονιά θριάμβου για τον λαϊκισμό, την αμφισβήτηση των θεσμών, των «κεκτημένων» μιας εποχής που μοιάζει να φεύγει οριστικά χωρίς να είναι διόλου ελπιδοφόρο αυτό που έρχεται στη θέση της.

Ξεχώρισαν, όπως άλλωστε ήταν αναμενόμενο, οι γνωστοί ισχυροί του πλανήτη, όπως συχνά τους αποκαλούμε. Άλλοι εδραίωσαν ακόμα περισσότερο την παρουσία τους, άλλοι ετοιμάζονται να μας αποχαιρετίσουν, άλλοι μόλις έκαναν αισθητή την ηχηρή τους παρουσία.

Ας δούμε δέκα πρόσωπα που «σφράγισαν» το 2018 με τις πράξεις ή τις δηλώσεις τους:

1. Ντόναλντ Τραμπ

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ συνέχισε ακάθεκτος την υλοποίηση της πολιτικής του MAGA (Μake America Great Again). Αμφισβήτησε τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, τη Συμφωνία για τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και τσακώθηκε με τους παραδοσιακούς ΝΑΤΟϊκούς συμμάχους των Ηνωμένων Πολιτειών.

Αναζήτησε νέους φίλους, όπως τον ηγέτη της Βορείου Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν (η συνάντηση μαζί του ήταν πάντως ιστορική), συναντήθηκε με τον Πούτιν με τον οποίο δεν έμοιαζε να έχει και πολλά να πει, και το κυριότερο: αποφάσισε να αλλάξει άρδην την αμερικανική πολιτική στη Μέση Ανατολή.

«Γιατί πρέπει να είμαστε σε χώρες που ούτε καν ξέρουμε πού βρίσκονται;» αναρωτήθηκε, με το μυαλό στον μέσο Αμερικανό. Ας πληρώσουν άλλοι, όπως οι Σαουδάραβες ή ο Ερντογάν στη Συρία. Τόσο απλά. Στο εσωτερικό, έδιωξε υπουργούς και συμβούλους, είδε άλλους να παραιτούνται και τη Δικαιοσύνη πιο αποφασισμένη από ποτέ να τον καθίσει στο σκαμνί. Εξίσου αποφασισμένοι εμφανίζονται και οι Δημοκρατικοί που πήραν τον έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων. Ο ίδιος μοιάζει να έχει για όλα απάντηση: «fake news» γράφει και ξαναγράφει στο Twitter.

2. Βλαντίμιρ Πούτιν

Ο Πούτιν εξελέγη και πάλι πρόεδρος της Ρωσίας σε μια χώρα που δεν έχει άλλον να αγαπήσει. Ούτε ο ίδιος στο τέλος θα θυμάται πόσα χρόνια βρίσκεται στην εξουσία.

Απτόητος και εκείνος, δεν έδειξε να συγκινείται καθόλου από τις κατηγορίες για στραγγαλισμό της Αντιπολίτευσης, για τις κυρώσεις της ΕΕ λόγω προσάρτισης της Κριμαίας, για την υπόθεση της δηλητηριάσης με τοξικό αέριο του διπλού πράκτορα Σεργκέι Κριπάλ, για την υπονόμευση της Δύσης με τις νέες ψηφιακές μεθόδους. Αποδείξεις υπάρχουν; Όχι.

Κατά τα άλλα, η Ρωσία κέρδισε στη Συρία την παραμονή του Άσαντ στη ρημαγμένη χώρα, την αύξηση της επιρροής του Κρεμλίνου. Έχει πλέον αποκτήσει και νέους θαυμαστές σε έναν κόσμο που μοιάζει να γυρίζει την πλάτη στην παγκοσμιοποίηση.

3. Άνγκελα Μέρκελ 

Κάποτε ο Μπιλ Κλίντον ρωτήθηκε γιατί κέρδισε τις προεδρικές εκλογές του 1993 στις ΗΠΑ. «It's the economy, stupid!» (είναι η οικονομία, ανόητε!) απάντησε, θέλοντας να εξηγήσει ότι ο Μπους (που πέθανε το 2018) έχασε την επανεκλογή, επειδή δεν πρόσεξε να έχει αρκετά χρήματα το πορτοφόλι του μέσου Αμερικανού.

Η καγκελάριος (από το 2005) της Γερμανίας, Μέρκελ, θα διαφωνούσε μαζί του. Όσο και αν η ίδια φρόντισε να έχει χρήματα το πορτοφόλι του μέσου Γερμανού, το κόμμα της (CDU) πήγαινε όλο και χειρότερα. Η στάση της στο μεταναστευτικό εξαγρίωσε τους συμπολίτες της (άλλο αν αρχικά χειροκροτούσαν τους πρόσφυγες που έφταναν στους σιδηροδρομικούς σταθμούς), που στρέφονται μαζικά στην Εναλλακτική για τη Γερμανία (Afd).

Έτσι, το πήρε απόφαση: αποχώρησε μετά από 18 χρόνια από την ηγεσία του CDU για να εκτονώσει την κατάσταση. Για να γίνει μια νέα αρχή, για να «μαζέψει» κάποιος άλλος το μαγαζί. Για την ακρίβεια, μια ακόμα γυναίκα -κεντρώας αντίληψης- αναλαμβάνει την ηγεσία.

Στην καγκελαρία πάντως δηλώνει ότι θα μείνει μέχρι το 2021. Θα ισοφαρίσει η Μέρκελ το ρεκόρ των 16 ετών που είχε ο πολιτικός της μέντορας Χέλμουτ Κολ;

4. Εμανουέλ Μακρόν

Απρόβλεπτα δύσκολη η χρονιά για τον «κύριο Πρόεδρο» Εμανουέλ Μακρόν. Από το θρίαμβο της κατάκτησης του Μουντιάλ στο ποδόσφαιρο και του ξέφρενου πάρτι σε όλη τη Γαλλία, ήρθαν τα «κίτρινα γιλέκα» να τον προσγειώσουν απότομα.

Οι αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων εξαγρίωσαν τους πολίτες που ζουν στην περιφέρεια και έχουν ανάγκη το ΙΧ για να κάνουν τη δουλειά τους. Έτσι κι αλλιώς υπήρχε δυσαρέσκεια για τους υψηλούς φόρους και τα καθηλωμένα εισοδήματα.

Η κόλαση φωτιάς και καταστροφών που έζησε το Παρίσι λίγο πριν τα Χριστούγεννα, τον έκαναν να αλλάξει στάση. Μοίρασε χρήματα, έκοψε κάποιους φόρους σε μια προσπάθεια να προλάβει τα χειρότερα. Κυρίως προσπάθησε να πείσει τους συμπολίτες του ότι «ακούει». Αυτό άλλωστε του καταλογίζουν οι περισσότεροι: Ότι δεν ακούει κανέναν. Η χρονιά που έρχεται θα δείξει αν ο «Μανού» τέντωσε τα αφτιά του.

5. Τερέζα Μέι

Μπλεγμένη στο Brexit η πρωθυπουργός της Βρετανίας, Τερέζα Μέι, που όμως κατάφερε να επιβιώσει πολιτικά και το 2018. Η συμφωνία που πέτυχε με τις Βρυξέλλες για το πώς η χώρα θα φύγει από την ΕΕ το Μάρτιο του 2019 εξαγρίωσε αρκετούς στο Συντηρητικό Κόμμα. Πόσους; Τουλάχιστον το 1/3 των βουλευτών της, που όμως δεν κατάφεραν να την ρίξουν από την καρέκλα της. Αμφίβολο αν θα το πετύχει ο ηγέτης των Εργατικών, Τζέρεμι Κόρμπιν, που έτσι κι αλλιώς εξίσου χαμένος μοιάζει στο Brexit.

Η Μέι δηλώνει αποφασισμένη να το πάει μέχρι τέλους, ποντάροντας περισσότερο στην πίεση του χρόνου: Καλύτερα αυτή η συμφωνία παρά ένα άτακτο Brexit, τις συνέπειες του οποίου κανείς δεν μπορεί να προβλέψει. Θα συγκινήσει τους βουλευτές; Άγνωστο για την ώρα. Οι Βρυξέλλες πάντως ούτε να ακούσουν για νέα διαπραγμάτευση. Θα γίνει νέο δημοψήφισμα; Εκεί ποντάρουν οι περισσότεροι. Απαντήσεις πολύ σύντομα. 

6. Ματέο Σαλβίνι - Nτι Μάιο

Η Λέγκα του Βορρά άφησε στην άκρη τον γηραιό Μπερλουσκόνι και συνεργάστηκε με τον λαϊκισμό των Πέντε Αστέρων. Το αποτέλεσμα; Ο Ματέο Σαλβίνι έγινε αντιπρόεδρος της ιταλικής κυβέρνησης, παρέα με τον Ντι Μάιο των «Αστέρων», που επίσης έγινε αντιπρόεδρος. Ο ένας ανέλαβε την κοινωνική πολιτική και ο άλλος το μεταναστευτικό. Ένα μείγμα λαϊκισμού-εθνικισμού κυβερνά πλέον την Ιταλία και τρομάζει τις Βρυξέλλες.

Σε έρευνα του Guardian προκύπτει ότι πλέον 1 στους 4 ευρωπαίους ψηφίζουν λαϊκισμό. Στην Ιταλία είναι πλέον πάνω από τον μέσο όρο που έβγαλε η βρετανική εφημερίδα. Σε κάθε περίπτωση, η Ρώμη κάθε τόσο βρυχάται (μετά τα μαζεύει, εκεί που δεν μπορεί περισσότερο) και συγκινεί πολλούς και εκτός συνόρων. Οι Ευρωεκλογές που έρχονται θα δείξουν πόσοι (ακόμα) συγκινήθηκαν.

7. Ζαΐρ «Μεσσίας» Μπολσονάρο

Η Λατινική Αμερική έχει γνωρίσει και με το παραπάνω λαϊκιστές ηγέτες. Στην πρώτη γραμμή, η Αργεντινή και η Βενεζουέλα, αλλά και η Βραζιλία δεν πάει πίσω.

Εν έτει 2018 η χώρα της σάμπα έκανε πρόεδρο έναν «Μεσσία», όπως είναι το όνομά του: Ο Μπολσονάρο υπόσχεται αυτό που γράφει η σημαία της Βραζιλίας, «Τάξη και Πρόοδο». Ήταν τόση η αποστροφή των πολιτών στα παραδοσιακά κόμματα, στη διαφθορά και τα σκάνδαλά τους, που δεν δίστασαν να ψηφίσουν μαζικά έναν πολιτικό που «τουλάχιστον δεν έκλεψε». Άλλο αν θαυμάζει τους δικτάτορες, μιλά υποτιμητικά για τις γυναίκες ή άλλες μειονότητες και υπόσχεται να βγάλει το Στρατό στους δρόμους για την καταπολέμηση του εγκλήματος.

Πόσα από αυτά θα υλοποιήσει για να κάνει καλύτερη τη ζωή των Βραζιλιάνων που ζουν τα τελευταία χρόνια σε ύφεση, είναι μια άλλη ιστορία.

8. Τζαμάλ Κασόγκι 

Ο Τζαμάλ Κασόγκι ήταν ένας Σαουδάραβας δημοσιογράφος που ζούσε εξόριστος στις ΗΠΑ. Δεν δίσταζε μέσω της Wall Street Journal να ασκεί κριτική στη Σαουδική Αραβία για την πολιτική της στην υπόθεση της Υεμένης -το Ριάντ έχει επέμβει στρατιωτικά με στόχο να εξοντώσει αντάρτες που στηρίζει η Τεχεράνη. Στο στόχαστρό του έμπαινε κυρίως ο πρίγκιπας-διάδοχος του Βασιλείου, Μοχάμεντ μπιλ Σαλμάν.

Τον Οκτώβριο ο Κασόγκι πήγε στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη για διαδικαστικά ζητήματα. Από εκεί δεν βγήκε ποτέ. Αυτό που ακολούθησε ήταν ανατριχιαστικό: Σαν βγαλμένη από ταινία τρόμου ξετυλίχθηκε μια φρικιαστική ιστορία λεπτομερειών για το πώς ο άνθρωπος αυτός δολοφονήθηκε.

Όλοι έδειχναν τον πρίγκιπα-διάδοχο που είχε εξαγριωθεί με την κριτική που του ασκούσε ο δημοσιογράφος. Και τα στοιχεία αυτόν έδειχναν. Αλλά ποιος μπορεί να τα βάλει με τον πρίγκιπα; Σίγουρα όχι οι ΗΠΑ, άλλωστε ο ίδιος ο Τραμπ παραδέχθηκε ότι κάνει «μπίζνες» με το Ριάντ. Άλλα ούτε ο Πούτιν, που ήταν όλο χαμόγελα μαζί του στη Σύνοδο της G20.

Στο Ριάντ κάνουν «διορθωτικές» κινήσεις και στέλνουν στη Δικαιοσύνη κάποια πρόσωπα. Θα πέσει στο κενό η (τελευταία) κραυγή αγωνίας του ίδιου του δημοσιογράφου για την ελευθερία στον αραβικό κόσμο;

9. Μαρκ Ζούκερμπεργκ

Το 2018 ήταν μια κακή χρονιά για τον νεαρό ιδρυτή-ιδιοκτήτη του Facebook. Απόδειξη ότι τον είδαμε με κοστούμι και γραβάτα. Ο λόγος; Κλήθηκε να δώσει εξηγήσεις στο Κογκρέσο των ΗΠΑ για τις αποκαλύψεις που ήθελαν το δημοφιλές μέσο κοινωνικής δικτύωσης να «μοιράζει» απλόχερα τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών του (δισεκατομμύρια σε όλο τον κόσμο) σε εταιρείες και διαμορφωτές της κοινής γνώμης. Ο ίδιος υποσχέθηκε ότι θα το διορθώσει. Το πόσο εύκολα μπορεί κανείς να «διορθώσει» τη δική μας απόφαση να απαρνηθούμε την προσωπική μας ζωή, ανοίγοντας ένα λογαριασμό στο Facebook ή στο Instagram, είναι μια άλλη ιστορία.